با درد مقعد بعد از زایمان طبیعی چه کار کنیم؟

یکی از مشکلات متداول در میان خانم‌های باردار پس از زایمان طبیعی، بواسیر یا درد‌های مقعدی است که که اغلب در هفته‌های منتهی به زایمان رخ می‌دهد. از آن جایی که بسیاری از روش‌های درمان این عارضه نیاز به مصرف دارو یا کرم‌های موضعی دارد و ممکن است استفاده از آن‌ها برای نوزاد متولد شده خطرناک باشد، لزوم آشنایی با علل و راهکار‌های درمان درست درد مقعد پس از زایمان طبیعی، بیش از پیش اهمیت پیدا می‌کند. بیماری هموروئید یا بواسیر، دارای انواع مختلفی است که توسط جراح عمومی و یا متخصص گوارش مورد معاینه و بررسی قرار می‌گیرد، تا نوع آن تشخیص داده شود. از لینک آبی می‌توانید بهترین دکترهای متخصص و فوق تخصص بیماریهای مقعدی در کرج را پیدا و از آن‌ها نوبت بگیرید.

دلایل ایجاد درد مقعد بعد از زایمان طبیعی

درد مقعد پس از زایمان، اگرچه عارضه‌ای دردناک است و می‌تواند موجب نگرانی مادران شود، اما کاملا طبیعی است و نگران‌کننده نیست. بروز این درد، در اکثر موارد دلایل مختلفی دارد که مدفوع کردن پس از زایمان را برای افراد سخت و دردناک خواهد کرد. با این حال، داشتن حرکات روده پس از زایمان و مدفوع کردن در این زمینه بسیار کمک‌کننده است.

شناخت علل بروز درد مقعد بعد از زایمان طبیعی، به انتخاب بهترین روش درمان آن کمک خواهد کرد و درواقع قدم اول درمان محسوب می‌شود. عوامل زیر از مهم‌ترین دلایل درد مقعد پس از زایمان محسوب می‌شوند:

بواسیر

بواسیر یکی از دلایل بسیار مهم و رایج بروز درد‌های مقعد بعد از زایمان طبیعی محسوب می‌شود. بواسیر، همان رگ‌های گشاد شده درون مقعد است که در اغلب موارد، به دلیل یبوست و عفونت‌های بعد از زایمان دردناک می‌شوند و امکان دارد در برخی موارد، خونریزی داشته باشند. در این شرایط، بسیاری از متخصصین، استفاده از هرگونه کرم یا درمان دارویی را برای زنانی که دارای بخیه واژینال هستند ممنوع می‌کنند، زیرا موجب تحریک بیشتر پرینه خواهد شد و در نهایت، روند بهبودی پس از زایمان را دردناک‌تر خواهد کرد.

یبوست

از دیگر دلایل بروز درد‌های مقعد پس از زایمان طبیعی، یبوست است که موجب ایجاد زخم در بواسیر، درد‌های مقعد و یا پرینه خواهد شد. در اغلب موارد، دارو‌های تجویز شده برای تسکین درد‌های پس از زایمان، یبوست را تشدید می‌کنند و به نوبه خود، موجب بروز درد‌های شدید در زمان مدفوع خواهند شد.

پارگی واژن

یکی دیگر از دلایل بروز درد مقعد پس از زایمان طبیعی، برش و پارگی واژن است که در برخی موارد، برای کمک به پروسه زایمان طبیعی و گسترش کانال زایمان توسط پزشک ایجاد خواهد شد. درنهایت این وضعیت می‌تواند موجب بروز درد شدید در تمام قسمت‌ تناسلی بدن و حتی مقعد شود.

تورم

در برخی موارد، تورم و التهاب پس از زایمان طبیعی نیز موجب ایجاد درد‌های مقعد می‌شود که در زمان دفع مدفوع، درد و ناراحتی فراوانی برای فرد به وجود می‌آورد.

بخیه

یکی دیگر از دلایل بسیار رایج بروز درد‌های مقعدی بعد از زایمان طبیعی، وجود بخیه‌ها است که مدفوع کردن را دردناک می‌کند. زیرا فشار ایجاد شده، موجب بروز درد و یا پارگی در بخیه‌ها می‌شود که بسیار دردناک است برای ترمیم به زمان طولانی نیاز خواهد داشت.

عدم تحرک

عدم تحرک کافی پس از زایمان، می‌تواند موجب بروز درد در ناحیه مقعد شود. لازم است در کنار استراحت بعد از زایمان، زمانی را نیز برای تحرک و فعالیت‌های آرام در نظر بگیرید تا با این کار، بدن عملکرد‌های طبیعی خود را از دست ندهد و با احساس درد در زمان دفع مدفوع مواجه نشوید.

ضعف عضلات شکم و لگن

از آن جایی که عضلات کف شکم و لگن برای عبور کودک در زمان زایمان و وضع حمل، کمی شل می‌شوند و باید در طول زمان به حالت طبیعی خود برگردند، ممکن است افراد در زمان دفع مدفوع به ویژه بار اول بعد از زایمان، با درد‌های مقعدی مواجه شوند.

آیا اختلال هموروئید بعد از زایمان طبیعی رایج است؟ دلایل و راه‌های پیشگیری از آن چیست؟

به طور کلی، اختلال هموروئید یا بواسیر، یکی از مشکلات رایج و طبیعی پس از زایمان محسوب می‌شود که با خونریزی، سوزش، خارش و تورم فراوان نیز همراه است. در شرایطی مانند زایمان طبیعی، که فشار فراوانی روی ناحیه مقعد وجود دارد، بروز اختلال بواسیر یا هموروئید بسیار رایج کمی آزار دهنده و دردناک است. علاوه بر فشار وارد شده به مقعد در پروسه زایمان طبیعی، مواردی مانند تنش و یبوست شدید نیز از جمله دلایل ایجاد این عارضه هستند. هر چند در اغلب موارد، این اختلال چندان جدی نیست و در طی چند روز یا چند هفته و با روش‌های درمانی مختلف رفع خواهد شد. برخی از اقدامات برای جلوگیری از بروز اختلال هموروئید بعد از زایمان طبیعی عبارتند از:

·            افزایش مصرف آب و مواد غذایی حاوی فیبر و مصرف دارو‌های ملین برای کاهش تنش و فشار در ناحیه مقعد،

·            خودداری از انجام برخی فعالیت‌های سنگین،

·            استفاده از حمام آب گرم و لوسیون‌های مرطوب‌کننده،

·            انجام برخی تمرینات کششی و تنفسی برای بهبود عملکرد عضلات مقعد.

نحوه تشخیص اختلال هموروئید، انواع و علائم

لازم است بدانید، تشخیص بواسیر بعد از زایمان طبیعی، اغلب توسط پزشک متخصص و از طریق آزمایشات مختلف صورت می‌گیرد و سپس، با توجه به شدت و مرحله بیماری، برنامه درمانی مناسبی از سوی پزشک تجویز خواهد شد. بر این اساس می‌توان گفت، بواسیر یا هموروئید، با توجه به محل قرارگیری، شدت و علائم، دارای انواع مختلفی است که شامل موارد زیر است:

·            هموروئید داخلی که بالای خط دندانه‌ای مقعد دیده می‌شود و به دلیل این که پایانه‌های عصبی حساس به درد در این قسمت از مقعد وجود ندارند، این نوع بواسیر درد زیادی ندارد.

·            هموروئید خارجی که در قسمت بعد از خط دندانه‌ای مقعد و در اطراف برآمدگی نرم دهانه مقعد رخ می‌دهد که به دلیل وجود بافت‌های عصبی در این قسمت، کمی درناک و آزار دهنده است.

·            پرولاپس یا هموروئید بیرون‌زده که در مواردی که هموروئید داخلی متورم و از مقعد خارج شود، رخ می‌دهد. این نوع هموروئید نیز با درد، ناراحتی، خارش و سوزش همراه است.

تمامی این نوع هموروئید‌ها، دارای علائم و نشانه‌های ظاهری مشترکی نیز هستند که عبارتند از:

·            خونریزی در ناحیه مقعد

·            سوزش و خارش ناشی از التهاب و تورم هموروئید

·            درد در ناحیه مقعد

·            تورم و ایجاد تومور‌های بافتی

·            ایجاد توده‌های حساس در نزدیکی مقعد

روش‌های درمان هموروئید

در اغلب موارد، پزشک متخصص، پس از تشخیص بیماری هموروئید و نوع آن، یکی از روش‌های درمانی زیر را برای آغاز درمان بیمار انتخاب خواهد کرد:

·            افزایش مصرف فیبر در رژیم غذایی بیمار، مانند مصرف میوه، سبزیجات، غلات کامل و منابع دیگر فیبر برای تسهیل گوارش و دفع،

·            مصرف مایعات و آب کافی،

·            استفاده از باند‌های گرم و سرد،

·            روش‌های درمانی غیر جراحی، مانند تزریق مواد مسکن، لیگاتوری‌های لاستیکی و غیره،

·            استحمام مقعدی،

·            انجام جراحی‌های لازم مانند لیزر، اختلاف فشار، پروتز هموروئیدی و غیره.

عوارض عدم درمان هموروئید

هر چند درمان هموروئید، به خودی خود بسیار نادر است و به استفاده از روش‌های درمانی مداخله‌ای نیاز لازم دارد، بهتر است بدانید که عدم درمان هموروئید، موجب تشدید درد و بدتر شدن شرایط نیز خواهد شد. علاوه بر این، در برخی موارد، زمینه را برای بروز اختلالات و مشکلات دیگر نیز فراهم خواهد کرد. برخی از عوارض عدم درمان هموروئید در افراد عبارتند از:

·            احساس درد و ناراحتی فراوان،

·            خونریزی،

·            آبسه و عفونت،

·            سرطان‌های مربوط به ناحیه مقعد.

نکات مهم برای جلوگیری از بروز هموروئید بعد از زایمان

از آن جایی که در دوران بارداری، فشار شکم بر روی مقعد و رکتوم بسیار زیاد است، توصیه می‌کنیم با به کارگیری موارد زیر، از بروز این عارضه پیشگیری کنید:

·            پیشگیری از یبوست،

·            اجتناب از زور زدن زیاد در زمان دفع مدفوع،

·            مصرف فیبر فراوان در رژیم غذایی،

·            مصرف مکمل فیبر،

·            مصرف آب و مایعات کافی،

·            خودداری از نشستن های طولانی مدت در توالت،

·            داشتن تحرک کافی،

·            استفاده از کمپرس سرد و گرم در قسمت مقعد،

·            خودداری از بلند کردن اجسام و وسایل سنگین وزن.