نقش ورزش در داشتن یک زندگی سالم از کسی پوشیده نیست؛ اما آیا در شرایط دشواری نظیر ترک اعتیاد نیز تأثیری دارد؟! ورزش کردن باعث ترشح هورمون‌هایی نظیر اندورفین و دوپامین می‌شود، از این رو به بهبود حال روحی، افزایش انگیزه و کاهش استرس فرد معتاد کمک شایانی می‌کند؛ در ادامه به بررسی تاثیر ورزش در ترک اعتیاد، کاهش علائم ترک و جلوگیری از بازگشت مجدد به مصرف مواد مخدر می‌پردازیم.

آیا ترک اعتیاد با ورزش امکان‌پذیر است؟

خیر. ورزش یک درمان مکمل است و به تنهایی نمی‌تواند باعث ترک اعتیاد شود؛ برای ترک اعتیاد اصولی، باید در کنار برنامه‌های درمانی، یک برنامه ورزشی منظم وجود داشته باشد تا سلامت جسمی و روانی بیمار بهبود یافته و از وسوسه‌های بازگشت به مواد مخدر جلوگیری شود.

از میان مراکز ترک اعتیاد، کمپ ترک اعتیاد خصوصی کوهیار، در کنار استخر و جکوزی، یک برنامه ورزشی شخصی برای مددجو در نظر می‌گیرد؛ چراکه بهبود سلامت جسمی، افزایش انگیزه برای ترک و کاهش اضطراب، از فاکتورهای مهم ترک اعتیاد اصولی و بازگشت به زندگی سالم است.

چطور با ورزش از اعتیاد جلوگیری کنیم؟

تلاش برای داشتن یک بدن سالم، در کنار کاهش استرس و اضطراب به واسطه ورزش، تمایل به مصرف مواد مخدر را به طرز چشم‌گیری کاهش می‌دهد؛ با در نظر گرفتن موارد زیر، می‌توان یک زندگی بدون وابستگی به مواد مخدر را تجربه کرد.

·       یک برنامه ورزشی منظم داشته باشید.

·       در فعالیت‌های ورزشی گروهی شرکت کنید.

·       در کنار ورزش اصلی، دویدن، شنا، یوگا و ... را امتحان کنید.

·       اهداف کوتاه مدت و بلند مدت تعیین کرده و به آن پایبند باشید.

افراد ورزشکار به دلیل داشتن یک سبک زندگی سالم، کمتر به اعتیاد روی می‌آورند؛ همچنین ورزشکاران دارای شبکه‌های حمایتی قوی‌تری بوده و از روابط اجتماعی مثبت‌تری بهره‌مند هستند؛ این عوامل، در کنار ترشح منظم هورمون‌های ناشی از ورزش، احساس خوشحالی و رضایت از زندگی را افزایش داده و از ابتلا به اعتیاد جلوگیری می‌کند.

مهم‌ترین ویژگی‌های ورزش برای درمان اعتیاد چیست؟

·       بهبود سلامت جسمی:
- کمک به سلامت قلب و عروق، افزایش قدرت عضلانی و بهبود عملکرد سیستم ایمنی.

·       دریافت حمایت اجتماعی:
- ایجاد حس حمایت و همبستگی با شرکت در فعالیت‌های ورزشی گروهی.

·       افزایش سطح انرژی و تقویت انگیزه:
- جبران انرژی و انگیزه از دست رفته و پایبندی به ترک اعتیاد.

·       کاهش استرس و اضطراب:
- با ترشح هورمون‌های طبیعی نظیر اندورفین.

·       جلوگیری از رفتارهای پرخطر:
- در نتیجه‌ی جایگزین شدن وسوسه‌ها و رفتارهای مخرب با ورزش.

·       تقویت اعتماد به نفس:
- عدم تمایل به مواد مخدر در اثر افزایش خودباوری و اعتماد به نفس.

بهترین ورزش ها برای دوران ترک اعتیاد کدامند؟

ورزشی که باعث کاهش استرس، تقویت عضلات، افزایش استقامت، بهبود تمرکز و ایجاد حس همدلی می‌شود، بهترین ورزش برای ترک اعتیاد است؛ از این رو، ورزش‌های زیر را در نظر بگیرید:

·       یوگا

·       پیاده‌روی و دویدن

·       شنا

·       بدنسازی و فیتنس

·       ورزش‌های گروهی (والیبال، فوتبال و ...)

برنامه شروع ورزش و ادامه آن بعد از ترک اعتیاد

تمرینات ورزشی برای ترک اعتیاد باید تحت نظر پزشک، به صورت منظم و بر اساس یک برنامه اصولی انجام شود؛ در ادامه، یک برنامه ورزشی جامع ارائه شده است که با اندکی شخصی‌سازی، می‌تواند مسیر ترک اعتیاد را هموار سازد:

·       روز اول:
- پیاده‌روی سریع: 30 دقیقه.
- تمرینات کششی: 15 دقیقه.

·       روز دوم:
- یوگا: 45 دقیقه.
- تمرینات تنفسی: 15 دقیقه.

·       روز سوم:
- دویدن آهسته: 30 دقیقه.
- تمرینات قدرتی سبک: 20 دقیقه.

·       روز چهارم:
- شنا: 45 دقیقه.
- تمرینات کششی: 15 دقیقه.

·       روز پنجم:
- دوچرخه سواری: 45 دقیقه.
- تمرینات تنفسی: 15 دقیقه.

·       روز ششم:
- ورزش گروهی (فوتبال، بسکتبال، والیبال): 1 ساعت.
- تمرینات کششی: 15 دقیقه.

مربی ورزشی و پزشک معالج، بر اساس پارامترهای بسیاری نظیر وضعیت جسمی، سلامت عمومی، نوع/شدت اعتیاد، اهداف درمانی، علاقه‌مندی‌ و محدودیت‌های جسمانی مددجو، یک برنامه ورزشی اختصاصی را برای او تنظیم می‌کنند؛ از این جهت، برنامه ورزشی با وضعیت جسمانی و روانی فرد سازگار بوده و آسیبی به او نمی‌رساند.

تاثیر تمرینات ورزشی در کمپ ترک اعتیاد چیست؟

عموما کمپ‌ها بر روی مرحله سم‌زدایی تمرکز کرده و از تاثیر ورزش در ترک اعتیاد چشم‌پوشی می‌کنند؛ اما ورزش می‌تواند انگیزه مددجو را افزایش داده، توان از دست رفته او را بازیابی کند و عوارض ناشی از سم‌زدایی را به حداقل برساند.

از میان کمپ‌های موجود، عموماً  کمپ ترک اعتیاد لاکچری است که بر روی ورزش و فواید آن در مسیر ترک اعتیاد تمرکز می‌کند؛ در این نوع کمپ‌ها، امکانات و برنامه ورزشی اختصاصی در اختیار مددجو قرار می‌گیرد تا به صورت اصولی، از اعتیاد رهایی یافته و احتمال بازگشت به مواد مخدر به حداقل برسد.

کاهش علائم ترک اعتیاد با ورزش چگونه است؟

علائم ترک اعتیاد به دو دسته جسمی و روحی تقسیم می‌شود که ورزش کردن در کنترل و کاهش هر دو نوع تاثیر چشم‌گیری دارد؛ لرزش، تعریق، درد عضلات و حالت تهوع، با فواید جسمی ورزش نظیر تقویت ماهیچه‌ها و بهبود سیستم ایمنی رو به بهبودی رفته و علائم روانی نظیر اضطراب، افسردگی و بی‌قراری، با ترشح هورمون‌های زیر به صورت طبیعی، کاهش می‌یابد:

·       هورمون اندورفین:
- این هورمون به عنوان مسکن طبیعی بدن عمل کرده و باعث احساس خوشحالی و رضایت در مددجو می‌شود.

·       هورمون دوپامین:
- بهبود حال روحی و افزایش انگیزه، از تأثیرات ترشح این هورمون در نتیجه ورزش است.

·       هورمون سرتونین:
- با تقویت روحیه و کاهش اضطراب، باعث کاهش عوارض ناشی از ترک می‌شود.

·       هورمون نوراپی‌نفرین:
- به افزایش تمرکز و کاهش استرس کمک می‌کند.

جمع‌بندی

در صورتی که ورزش به عنوان یک درمان مکمل در کنار سم‌زدایی، روان‌درمانی و گروه‌های حمایتی به کار گرفته شود، شاهد بهبود خلق و خو، کاهش علائم ترک و افزایش انگیزه برای شروع یک زندگی سالم خواهیم بود. ترشح هورمون‌های مفید، جایگزین شدن رفتارهای مخرب و ایجاد حس موفقیت و غرور، باعث شده است که ورزش در پیشگیری از عود اعتیاد نیز بسیار تاثیرگذار باشد.

با آگاهی از تاثیر ورزش در ترک اعتیاد، کمپی را انتخاب کنید که علاوه بر ارائه برنامه ورزشی شخصی‌سازی شده، امکانات ورزشی جانبی نظیر استخر، جکوزی و فعالیت‌های گروهی متنوعی را برای مددجو در نظر بگیرد، تا مسیر ترک اعتیاد هموار شده و از بازگشت مجدد به رفتارهای ناسالم جلوگیری شود.

پاسخ به سوالات متداول شما

·       سوال: بعد از چه مدت تاثیر ورزش در ترک اعتیاد مشخص می‌شود؟
- پاسخ: پس از گذشت 1 ماه ورزش منظم، تاثیر مثبت ورزش بر ذهن و جسم آشکار می‌شود.

·       سوال: آیا ورزش باعث افزایش کیفیت خواب در افراد در حال ترک می‌شود؟
- پاسخ: بله. ورزش با تنظیم ساعت بدن و کاهش استرس و اضطراب، یک ابزار موثر در بهبود کیفیت خواب است.

·       سوال: ورزش هوازی برای ترک اعتیاد بهتر است یا تمرینات قدرتی؟
-  پاسخ: هیچ برتری‌ای بین ورزش هوازی و قدرتی برای کمک به ترک اعتیاد وجود ندارد؛ عموما پیشنهاد می‌شود که برنامه تمرینی مددجو، ترکیبی از ورزش قدرتی، هوازی و تمرینات تنفسی باشد.

·       سوال: آیا برای فردی که پیش از اعتیاد ورزشکار بوده است، ورزش کردم تاثیر بیشتری دارد؟
- پاسخ: بله. سطح فعالیت بدنی قبلی فرد، در مشاهده زودتر نتایج مثبت ورزش، در روند ترک اعتیاد تاثیرگذار است.

سوال: چه ورزش‌هایی در زمان ترک اعتیاد پیشنهاد نمی‌شود؟
- پاسخ: ورزش‌هایی نظیر وزنه‌برداری سنگین یا رزمی به دلیل فشار زیادی که به بدن وارد می‌کنند، معمولا در زمان ترک اعتیاد پیشنهاد نمی‌شوند؛ از طرفی، ورزش‌های رقابتی شدید به دلیل امکان افزایش استرس و اضطراب، مناسب این دوران نیست.