چکیده : آیکاس چیست (IQOS) یک دستگاه سیگار حرارتی پیشرفته است که به‌جای سوزاندن تنباکو، آن را فقط گرم می‌کند و بخار نیکوتین تولید می‌کند. این تکنولوژی که به "Heat Not Burn" معروف است، باعث کاهش مواد مضر نسبت به سیگار سنتی می‌شود. آیکاس گزینه‌ای مناسب برای افراد سیگاری است که به دنبال یک جایگزین کم‌خطرتر هستند. در این مقاله به بررسی کامل عملکرد دستگاه، مزایا و معایب، تفاوت آن با ویپ، انواع مدل‌ها و نقش آن در ترک سیگار می‌پردازیم. اگر به دنبال راهی برای ترک سیگار یا تجربه‌ای بدون دود هستید، آیکاس می‌تواند انتخاب مناسبی باشد.

آیکاس چیست و چگونه کار می‌کند؟

آیکاس (IQOS) یک نوع سیگار حرارتی یا دستگاه گرمایشی تنباکو است که توسط شرکت فیلیپ موریس طراحی شده. برخلاف سیگارهای معمولی که با آتش روشن می‌شوند، آیکاس از تکنولوژی Heat Not Burn استفاده می‌کند؛ یعنی به جای سوزاندن تنباکو، آن را فقط گرم می‌کند.

 درون دستگاه آیکاس یک المنت گرمایشی قرار دارد که تنباکوی فشرده شده داخل HEETS را تا دمای حدود ۳۵۰ درجه سانتی‌گراد گرم می‌کند.

این دما پایین‌تر از دمای سوختن تنباکو (بیش از ۶۰۰ درجه) است و به همین دلیل دود حاصل از سوختن تولید نمی‌شود، بلکه بخاری از نیکوتین و طعم تنباکو خارج می‌شود.

همین موضوع باعث کاهش چشمگیر مواد شیمیایی مضر می‌شود. دستگاه آیکاس از دو بخش تشکیل شده: یک پایه شارژر و یک قلم حرارتی که HEETS داخل آن قرار می‌گیرد.

 این دستگاه مخصوص کسانی طراحی شده که می‌خواهند سیگار را کنار بگذارند ولی هنوز به نیکوتین وابسته‌اند و به دنبال یک جایگزین کمتر مضر هستند.

تفاوت آیکاس با سیگار سنتی

بزرگ‌ترین تفاوت بین آیکاس و سیگار سنتی در نوع مصرف تنباکو است. سیگارهای معمولی با شعله آتش می‌سوزند و همین سوزاندن باعث آزاد شدن هزاران ماده شیمیایی خطرناک مثل قطران، مونوکسید کربن، آمونیاک و مواد سرطان‌زا می‌شود.

اما در آیکاس، تنباکو فقط گرم می‌شود نه سوزانده. همین باعث می‌شود تا مواد مضر کمتری تولید شود. سیگارها بوی تند و زننده‌ای دارند که به لباس، پوست و دهان می‌چسبد، ولی آیکاس بوی خفیف‌تری دارد و به راحتی از بین می‌رود. همچنین آیکاس تولید خاکستر ندارد، پس محیط تمیزتر باقی می‌ماند.

در سیگار سنتی، دود در فضا پخش شده و اطرافیان را درگیر می‌کند، ولی در آیکاس بخار تولید می‌شود که سریع پراکنده می‌شود. با این حال، هر دو محصول حاوی نیکوتین هستند و اعتیادآورند. اگرچه آیکاس از نظر بهداشتی بهتر از سیگار است، اما همچنان بدون ریسک نیست.

تفاوت آیکاس با ویپ یا دستگاه‌های بخار الکترونیکی

ایکاس و ویپ، هر دو جزو محصولات بدون دود و جایگزین سیگار هستند، اما با هم تفاوت‌های زیادی دارند. در ویپ (Vape)، مایعی به نام ای‌جویس یا سالت نیکوتین حرارت می‌بیند و بخار می‌شود.

اما در آیکاس، تنباکوی واقعی فشرده‌شده داخل HEETS گرم می‌شود و بخار نیکوتین تولید می‌کند. به عبارتی، آیکاس برای کسانی مناسب‌تر است که همچنان به طعم و حس سیگار وابسته‌اند.

ویپ تنوع طعمی بسیار زیادی دارد (مثلاً میوه‌ای، شیرین، نعناع)، اما آیکاس فقط طعم‌های نزدیک به تنباکو را ارائه می‌دهد. از نظر فنی، ویپ نیاز به مایع، کویل، باتری و تنظیمات دارد، ولی آیکاس ساده‌تر و بی‌نیاز از تنظیمات پیچیده است. همچنین میزان نیکوتین در ویپ‌ها بسته به نوع مایع، قابل تنظیم است، اما HEETS دارای میزان مشخصی از نیکوتین هستند.

اگرچه هر دو ابزار، سیگار را حذف می‌کنند، اما بسته به سلیقه و عادت، یکی ممکن است مناسب‌تر باشد.

مزایا و فواید احتمالی استفاده از آیکاس

یکی از مهم‌ترین مزایای ایکاس ، کاهش خطرات سلامتی نسبت به سیگار معمولی است.

چون تنباکو در آن نمی‌سوزد، مواد سمی کمتری تولید می‌شود. همچنین ایکاس بوی زننده سیگار را ندارد، پس مصرف‌کننده و اطرافیان اذیت نمی‌شوند. از طرفی، چون خاکستر تولید نمی‌کند، محیط خانه یا ماشین کثیف نمی‌شود.

مزیت دیگر ایکاس ، سهولت استفاده است. فقط HEETS را در دستگاه قرار داده و دکمه را فشار می‌دهید؛ بدون نیاز به فندک یا خاکسترگیر. ایکاس در برخی کشورها به عنوان بخشی از برنامه‌های ترک سیگار معرفی می‌شود، زیرا می‌تواند انتقالی آرام از سیگار به سبک زندگی بدون دود باشد.

 شارژ شدن سریع، اندازه قابل حمل و طراحی شیک نیز از دلایل محبوبیت آن هستند. همچنین، مصرف آن در برخی اماکن بسته که سیگار ممنوع است، ممکن است مجاز باشد (بسته به قوانین کشور).

معایب و محدودیت‌های استفاده از آیکاس

با وجود مزایایی که دارد، ایکاس نیز معایب خاص خود را دارد. نخست اینکه این دستگاه همچنان حاوی نیکوتین است و برای افراد غیرسیگاری یا نوجوانان مناسب نیست.

 همچنین دستگاه نیاز به شارژ مداوم دارد و در صورت تمام شدن شارژ، قابل استفاده نیست. HEETS نیز قیمت بالایی دارند و نسبت به پاکت سیگار، ممکن است در بلندمدت هزینه بیشتری داشته باشند.

 ایکاس یک فناوری نسبتاً جدید است و تحقیقات مستقل در مورد اثرات بلندمدت آن هنوز کامل نشده. برخی کاربران از طعم خشک یا اصطلاحاً "تلخ" HEETS شکایت دارند.

انواع مدل‌های دستگاه آیکاس

شرکت فیلیپ موریس مدل‌های متنوعی از ایکاس را روانه بازار کرده است تا نیاز کاربران مختلف را پوشش دهد. IQOS 2.4 Plus یکی از مدل‌های ابتدایی با عملکرد ساده و کیفیت مناسب بود. مدل‌های بعدی مانند IQOS 3 و IQOS 3 Duo با طراحی زیباتر، سرعت شارژ بهتر و دوام باتری بیشتر عرضه شدند.

در مدل Duo می‌توانید دو HEETS پشت‌سر‌هم بدون شارژ مجدد استفاده کنید که برای خیلی‌ها مهم است.

جدیدترین مدل، IQOS Iluma است که تکنولوژی گرم کردن مغناطیسی (بدون سوزن داخلی) را معرفی کرده. این تکنولوژی باعث تمیزتر ماندن دستگاه و نیاز کمتر به نظافت می‌شود. هر مدل با نوع خاصی از HEETS یا تنباکوهای فشرده سازگار است.

از لحاظ طراحی، ایکاس ها معمولاً سبک، کوچک و قابل‌حمل هستند. انتخاب مدل مناسب بستگی به نیاز شما، میزان مصرف، بودجه و دسترسی به مدل‌ها دارد.

آیا ایکاس برای ترک سیگار مؤثر است؟

اگرچه ایکاس به عنوان یک ابزار کمک‌کننده به کاهش مصرف سیگار معرفی شده، اما نباید آن را با ابزارهای درمانی ترک سیگار مثل آدامس نیکوتین یا داروها مقایسه کرد.

ایکاس همچنان وابستگی به نیکوتین را حفظ می‌کند، اما ممکن است به کاهش تدریجی مواد سمی کمک کند. برخی افراد به کمک ایکاس ، سیگار معمولی را کنار گذاشته‌اند و احساس بهتری نسبت به سلامتی خود دارند.

اما برخی دیگر ممکن است هم‌زمان از هر دو استفاده کنند (dual use) که اثرات منفی بیشتری دارد. در واقع، ایکاس می‌تواند یک «پل» باشد بین سیگار و ترک کامل، به‌شرطی که برنامه‌ریزی‌شده استفاده شود. برای ترک واقعی، بهتر است همراه با مشاوره پزشکی و برنامه ترک استفاده شود.

به‌طور کلی، اگر درست استفاده شود، آیکاس می‌تواند گامی مثبت در مسیر ترک سیگار باشد، اما جایگزین کامل درمان نیست.

نتیجه‌گیری: آیا ایکاس انتخاب مناسبی برای شماست؟

انتخاب بین سیگار، ویپ یا ایکاس به نیاز، عادت و سبک زندگی شما بستگی دارد. اگر از دود، بوی بد، خاکستر و مواد مضر سیگار خسته شده‌اید، ایکاس می‌تواند گزینه‌ای بهتر و کم‌خطرتر باشد. این دستگاه تجربه‌ای نزدیک به سیگار را بدون سوختن فراهم می‌کند.

اما همچنان باید بدانید که ایکاس بدون ریسک نیست و وابستگی نیکوتینی را حفظ می‌کند. اگر هدف نهایی‌تان ترک کامل نیکوتین است، ایکاس فقط یک مرحله گذرا باید باشد.

در غیر این صورت، می‌تواند به عنوان یک جایگزین کم‌ضررتر برای ادامه مصرف نیکوتین در نظر گرفته شود.

 از طرف دیگر، هزینه دستگاه و HEETS ممکن است برای برخی افراد زیاد باشد، به‌خصوص در کشورهایی که واردات رسمی ندارند. پس بهتر است قبل از خرید، همه جوانب را در نظر بگیرید و از منابع معتبر اطلاعات بگیرید.