روزنامه مردم سالاری
1397/05/22
تدوین قانون اساسی خزر
گروه سیاسی: نشست سران کشورهای حاشیه دریای خزر روز گذشته (یکشنبه) در شهر بندری «آکتائو» در جمهوری قزاقستان برگزار شد. در پایان کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر توسط سران کشورهای ساحلی دریای خزر امضا شد.«حسن روحانی»، رئیس‌جمهوری ایران، «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهوری روسیه، «نورسلطان نظربایف»، رئیس‌جمهوری قزاقستان، «الهام علی‌اف»، رئیس‌جمهوری آذربایجان و «قربانقلی بردی محمدوف»، رئیس‌جمهوری ترکمنستان در نشست آکتائو 6 سند همکاری راهبردی و اقتصادی امضا کردند. موافقتنامه همکاری در زمینه حمل و نقل، موافقتنامه همکاری‌های تجاری اقتصادی، موافقتنامه پیشگیری از حوادث، پروتکل همکاری در زمینه مبارزه با تروریسم، پروتکل همکاری در مبارزه با جرائم سازمان یافته و پروتکل همکاری و تعامل نهادهای مرزبانی در دریای خزر این 6 سند را تشکیل می‌دهند.
دریای خزر، بزرگ ترین آب‌های محصور شده در جهان، ذخایر فراساحلی تایید شده به حجم 48 میلیارد بشکه نفت و 9 تریلیون متر مکعب گاز طبیعی دارد. حتی گفته میشود که حجم ذخایر بیشتر باشد و مناقشات ارضی مانع از کشف آنها شده باشند.
کرملین روز جمعه اعلام کرده بود که روسیه، ایران، قزاقستان، آذربایجان و ترکمنستان، پنج کشور مشرف به دریای خزر، با یکدیگر به توافق رسیده‌اند و کنوانسیون جدیدی در این زمینه روز یکشنبه به امضا می‌رسد. در روز‌های اخیر شماری از سیاستمداران و کارشناسان در ایران مخالفت خود را با امضای این کنوانسیون در شرایط فعلی اعلام کرده و آن را به ضرر منافع ملی دانستند. با وجود همه شایعات و انتقادات در این خصوص روز گذشته رئیس جمهوری ایران این کنوانسیون را امضا کرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران برای رفع ابهامات در خصوص این کنوانسیون گفته است که در کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر موضوع تقسیم این دریا، تعیین خطوط مبداء و تقسیم بستر و زیر بستر آن مطرح نیست.
پس از پایان این نشست وزیر امور خارجه ایران در پیامی توئیتری نوشت: «در روز همبستگی کشورهای ساحلی خزر، تدوین قواعد همکاری زیست محیطی، کشتیرانی، شیلات، توسعه پایدار و امنیت بدون حضور نظامی خارجی توافق کردیم تا گفت‌وگوی دوستانه درباره مسائل حل نشده تحدید حدود و سهم از دریا و منابع آن تداوم یابد.»
خزر متعلق به پنج کشور ساحلی
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری، «حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی» پس از امضای کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر در نشست مشترک خبری که با حضور سایر روسای جمهور کشورهای ساحلی برگزار شد، اظهار داشت: «گام جدیدی با امضاء کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر در روابط بهتر و بیشتر کشورهای ساحلی دریای خزر برداشته شد.»
وی با بیان اینکه امروز 5 کشور ساحلی خزر برای تقویت امنیت منطقه، روابط بهتر کشورهایشان و استفاده بهتر از دریای خزر گام بسیار مهمی برداشتند، افزود: «اولین قدم در رسیدن به این کنوانسیون از آغازین توافق در اجلاس تهران تا امروز در آکتائو، حسن همجواری و روابط خوب دولت‌های 5 گانه با یکدیگر بوده است.»
وی با بیان اینکه یکی از دستاوردهای بسیار مهم کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر، امنیت و ثبات این دریا است، گفت: «این که به صراحت اعلام شد که دریای خزر فقط به پنج کشور ساحلی آن تعلق دارد و نیز تصریح شد که هیچ نیروی خارجی و شناور نظامی نمی‌تواند در آن رفت و آمد کند و امنیت دریا منحصراً در اختیار پنج کشور ساحلی است و همچنین تصریح بر این موضوع که سرزمین هیچ کشورساحلی دریای خزر نمی‌تواند، علیه کشور ساحلی دیگر این دریا مورد استفاده قرار بگیرد به معنای تثبیت و امنیت این دریای مهم است.»
روحانی تأکید کرد: «در این سند همچنین نشان دادیم که انصاف و عدالت را رعایت کرده‌ایم گر‌چه خط مبدأ را در این کنوانسیون مشخص نکردیم، اما تصریح کردیم که کشورهایی که دارای سواحل خاصی هستند، باید از ویژگی‌های خاصی هم برخوردار باشند که مقصود سواحل جمهوری اسلامی ایران است.»
رییس جمهوری اضافه کرد:« همچنین در این سند، مبانی و پایه‌هایی روشن شده است که براساس آن، سهم هر کشور در بستر و زیربستر دریا در آینده مشخص شود.»
روحانی با تأکید بر اینکه باید به فعالیت‌های خودمان به منظور دستیابی به آخرین مسایل حقوقی در خصوص دریای خزر همچنان ادامه دهیم، اظهار داشت: «امروز روسای جمهور 5 کشور ساحلی سندی را امضاء کردند، اما نهایی شدن آن نیازمند طی مراحل قانونی است و در ایران باید مجلس شورای اسلامی آن را تأیید کند.»
رییس جمهوری ترانزیت و نفت و گاز را از جمله مزیت‌ها و ظرفیت‌های موجود در دریای خزر توصیف کرد و گفت: «جمهوری اسلامی ایران در حوزه ترانزیت از نقش مهمی برخوردار است و در شرق دریا با همکاری ترکمنستان و قزاقستان و در غرب آن با جمهوری آذربایجان و روسیه، می‌توانیم اروپا، آسیای مرکزی و قفقاز را به آب‌های جنوبی خلیج فارس و عمان متصل نماییم و این به معنای آن است که دریای خزر می‌تواند ترانزیتی برای منطقه و خارج از منطقه باشد.»
رییس جمهوری در پایان اظهار امیدواری کرد گام‌های مهمی که در راه تثبیت و امنیت بیشتر دریای خزر برداشته شده در کنار گام‌های بعدی برای استفاده بیشتر از منافع دریای خزر، به نفع همه ملت‌های منطقه باشد.
دیدار‌های دوجانبه ایران در قزاقستان
در حاشیه اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر «حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی» در دیدار با «ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری فدراسیون روسیه بر ضرورت و اهمیت بیش از پیش توسعه روابط و همکاری‌های تهران-مسکو در بخش‌های مختلف، تاکید کرد.
وی همکاری‌های مشترک ایران و روسیه در دریای خزر را به نفع دو ملت دانست و خاطرنشان کرد: «باید تلاش کنیم تا خزر به عنوان دریای صلح و دوستی و عاملی برای تقویت مناسبات، همکاری‌ها و دوستی بیشتر کشورهای ساحلی تبدیل شود.»
«ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری فدراسیون روسیه هم در این دیدار با اشاره به روابط روبه گسترش دو کشور در زمینه‌های گوناگون تاکید کرد:«مسکو آماده توسعه هرچه بیشتر روابط و مناسبات با تهران در زمینه‌های مورد علاقه طرفین و در راستای منافع مشترک است.»
رییس جمهوری روسیه برجام را توافقی بین‌المللی و مهم دانست و با اشاره به ضرورت تلاش در راستای حفظ و استحکام برجام از سوی همه طرف‌ها پس از خروج یکجانبه آمریکا از آن، بر ادامه رایزنی‌ها و همکاری مسئولان دو کشور درباره حل و فصل مسائل و موضوعات مختلف منطقه ای و بین المللی تاکید کرد.
رئیس جمهوری ایران در دیدار «نور سلطان نظربایف» رییس جمهوری قزاقستان نیز با بیان اینکه تهران و آستانه در مسایل منطقه‌ای و بین‌المللی نیز در کنار یکدیگر قرار دارند، حضور فعال آستانه در تحولات منطقه بویژه مذاکرات صلح سوریه و سایر موضوعات امنیت منطقه ای را تأثیرگذار توصیف کرد و گفت: قزاقستان در مسایل بین‌المللی از جمله برجام همواره در کنار ملت ایران بوده است و این قابل تقدیر است و مصمم هستیم روابط خود را در این عرصه‌ها هر چه بیشتر تقویت کنیم.
روحانی همچنین تقویت روابط بانکی در مسیر توسعه روابط اقتصادی دو کشور را مورد تأکید قرار داد و گفت: تهران و آستانه با برقراری روابط کارگزاری بیشتر و نیز استفاده از پول ملی می‌توانند، گام‌های مؤثری در مسیر توسعه روابط دو جانبه بردارند.
«نور سلطان نظر بایف» رییس جمهوری قزاقستان نیز با اشاره به نقش تاریخی و تمدنی ایران در منطقه، اظهار داشت: به رغم مشکلات خارجی که برای ایران ایجاد میشود، مطمئن هستیم کشور بزرگ و با تاریخ کهنی مانند ایران، مشکلات را پشت سر گذاشته و به پیش خواهد رفت.
وی تصریح کرد: قزاقستان از پایداری و اجرای کامل برجام حمایت می‌کند و مصمم هستیم روابط خود را در عرصه‌های مختلف با جمهوری اسلامی ایران افزایش دهیم و ضمن حل مشکلات بانکی معتقدیم تجارت بیشتر با پول ملی به نفع دو کشور است.
اعلامیه تفسیری ایران
پروتکل همکاری در زمینه مبارزه با تروریسم در دریای خزر، پروتکل همکاری در زمینه مبارزه با جرایم سازمان یافته در این دریا، موافقتنامه بین دولت‌های کشورهای ساحلی دریای خزر در مورد همکاری‌های اقتصادی، موافقتنامه بین دولت‌های کشورهای ساحلی در زمینه حمل و نقل، موافقتنامه پیشگیری از حوادث در دریای خزر و پروتکل همکاری و تعامل نهادهای مرزبانی کشورهای ساحلی دریای خزر از جمله اسنادی بود که این کشورها امضا کردند. مسایلی که به آینده موکول شده از جمله استفاده از بستر دریا و منابع زیرین آن، از مهم‌ترین مسایل مربوط به دریای خزر است که کشورهای ساحلی آن در این باره اتفاق نظر ندارند.
همزمان با امضای کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر توسط سران ۵ کشور ساحلی این دریا، «دکتر محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان با ارسال نامه‌ای رسمی به همتایان روسی، قزاقستانی، آذربایجانی و ترکمنستانی خود، اعلامیه تفسیری جمهوری اسلامی ایران در مورد این کنوانسیون را ارائه داد.
به گزارش ایسنا، در بخشی از نامه دکتر ظریف و به عنوان مفاد اعلامیه تفسیری جمهوری اسلامی ایران در خصوص کنوانسیون رژیم حقوقی خزر، آمده است:
- جمهوری اسلامی ایران مقررات و مفاد مربوطه قرارداد 1921 میان ایران و جمهوری سوسیالیست فدراتیو روسیه و هم چنین قرارداد 1940 بازرگانی و بحرپیمایی میان ایران و اتحاد جماهیر سوسیالیست شوروی را یادآوری و خاطرنشان می‌کند.
- در کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر، محدوده بستر و زیربستر تعیین نشده است؛ این کار می‌بایستی متعاقبا و طی توافق میان طرف‌های ذیربط انجام شود.
-بند سوم از بخش مربوط به تعریف خطوط مبداء مستقیم در ماده یک کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر به وضعیت ساحل جمهوری اسلامی ایران در دریای خزر اشاره دارد و هدف از نگارش این بند، مدنظر قرار دادن و توجه به وضعیت ویژه ایران بوده است. به علاوه، همان گونه که در کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر تصریح شده است، روش تعیین (ترسیم) خطوط مبداء مستقیم بایستی در یک موافقتنامه جداگانه میان همه طرف‌های ذیربطِ کنوانسیون معین گردد.
امضای کنوانسیون پایان مذاکرات نیست
«محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران نیز در اجلاس وزیران خارجه کشورهای ساحلی دریای خزر در قزاقستان از اتفاق نظر برای ممنوعیت حضور و عبور نیروهای نظامی بیگانه در این دریا خبر داده بود. به گزارش ایرنا، ظریف گفت: در سایه اراده مثبت رهبران کشورهای ساحلی و فضای دوستانه و سازنده حاکم بر این نشست‌ها، در آستانه امضای کنوانسیون رژیم حقوقی و 6 موافقتنامه و پروتکل دیگر و همچنین صدور بیانیه اجلاس سران هستیم.
وی ادامه داد: 21 روز قبل هم، پروتکل اثرات فرامرزی زیست محیطی (EIA) امضا شد. این رویدادها مجموعا نوید بخش آینده بسیار روشن برای ملت‌ها و دولت‌های ما به شمار می‌رود. ظریف افزود: امضاء کنوانسیون رژیم حقوقی گام بسیار مهم و حائز اهمیتی است که برداشته میشود و به مذاکرات 21 ساله در این‌خصوص خاتمه می‌بخشد.
وزیر امور خارجه تاکید کرد: امضای این کنوانسیون پایان همه مذاکرات و اقدامات در خزر نیست و در واقع نقطه عطف و آغازین برای اجرای تفاهمات، نظارت بر اجرا و همچنین شروع مذاکرات برای امضای موافقتنامه‌های جدید و ضروری به شمار می‌رود.
ظریف افزود: نظر به اینکه در این کنوانسیون تحدید حدود بستر و زیر بستر و همچنین تعیین خطوط مبدا و شیوه‌های آن انجام نشده و به موافقتنامه‌های جداگانه در آینده موکول شده است.
در متن کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر آمده است:
کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر با استناد به اصول و موازین منشور ملل متحد و حقوق بین‌الملل، با در نظر گرفتن فضای همکاری، حسن همجواری و تفاهم متقابل بین طرف‌ها، با در نظر گرفتن این واقعیت که دریای خزر برای طرف‌ها دارای اهمیت حیاتی می‌باشد و اینکه فقط آنها از حقوق حاکمه نسبت به دریای خزر و منابع آن برخوردار هستند، با تاکید بر اینکه حل مسائل مربوط به دریای خزر در صلاحیت انحصاری طرف‌هاست، با شناسایی اهمیت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دریای خزر، متقاعد از اینکه این کنوانسیون توسعه و تقویت همکاری بین طرف‌ها را تسهیل خواهد کرد و استفاده از دریای خزر برای اهداف صلح جویانه و مدیریت بخردانه منابع آن و نیز اکتشاف، حمایت و حفاظت از محیط‌زیست آن را ارتقاء می‌دهد، با در نظر گرفتن تغییرات و فرآیندهای به وقوع پیوسته در منطقه دریای خزر در سطوح ژئوپلتیک و ملی، ترتیبات موجود بین طرف‌ها و در این رابطه نیاز به تقویت رژیم حقوقی دریای خزر توافق کرده‌اند.
این کنوانسیون حقوق و تعهدات طرف‌ها در مورد استفاده از دریای خزر شامل آب‌ها، بستر، زیربستر، منابع طبیعی آن و فضای هوایی بر فراز دریا را تعیین و تنظیم می‌کند.
سایر اخبار این روزنامه
حربه دولت پنهان علیه دولت روحانی
توجه به نیروی جوان کشوربرای عبور از بحران‌ها
خرما یادتان نرود
استیضاح ربیعی و لزوم شفاف‌سازی
استادیوم صد هزار نفری آزادی را در اختیار ما بگذارند
در بازار آشفته لوازم خانگی چه می‌گذرد؟
پیشنهاد صفر شدن یکساله مالیات بر ارزش افزوده صنایع کوچک
تعطیلی مراکز دیالیز در صورت تداوم مشکلات کنونی
داغ شدن کارزار «پزشک فراری از کارتخوان»
در جلسه استیضاح وزیر کار به خانه ملت توهین شد
به جریان انداختن پرونده‌های حقوقی ایران در مقابله با اقدامات آمریکا
تدوین قانون اساسی خزر
ممنوع الخروجی 100 صاحب منصب
