روزنامه جمهوری اسلامی
1397/05/27
دکتر ظریف: پاسخ ظریف به ابهامات کنوانسیون دریای خزر
وزیرامور خارجه کشورمان گفت: معتقدیم 20 درصد از منابع دریای خزر باید در اختیار ایران باشد و مطرح شدن مباحثی چون سهم 11 درصدی برگرفته از خط موهومی است که مربوط به وابستگی رژیم سابق بوده و جمهوری اسلامی آن را هیچگاه نپذیرفته است.دکتر محمد جواد ظریف در برنامهای تلویزیونی، کنوانسیون خزر را حاصل 21 سال مذاکره دانست و گفت:آخرین جلسه کارشناسی 55 امین جلسه کرشناسی بود. جلسات متعددی بین وزرای کشورها در این باره برگزار شده و در تاریخ 12 اوت (21 مرداد)، روز بینالمللی دریای خزر این کنوانسیون را امضا کردیم.
وی یادآور شد: در نگاه عدهای تصور اشتباهی وجود دارد که سهم ایران از دریای خزر 50 درصد است. در پایان دهه 90 میلادی روسیه و قزاقستان منابع بستر دریا را در حوزه نزدیک مرزهای خود تقسیم کردند. در این تقسیم بندی به روسیه 17 تا 18 و نیم درصد و به قزاقستان بالای 30 درصد رسید؛ همچنین روسیه خط مرزی خود با آذربایجان را نیز تعیین کرد که این مربوط به منابع زیر بستر است.
وزیر امور خارجه کشورمان تاکید کرد: آذربایجان نیز قسمت شمالی را تعیین کرد اما بین ایران و آذربایجان و ترکمنستان تقسیم حوزههای زیر بستر هنوز شکل نگرفته و در این کنوانسیون نیز چنین تقسیم بندی وجود ندارد واحتمال دارد در آینده نزدیک نیز به توافقی درباره منابع زیر بستر نرسیم.
ظریف ادامه داد: اکنون تفاهمهای خوبی با آذربایجان داریم که ازمنابع عمده زیر بستر به صورت مشترک استفاده کنیم و با ترکمنستان نیز درحال مذاکره هستیم. درباره سطح دریا نیز تقسیم بندی صورت نگرفته و دو اصل تعیین شده است؛ نخست آنکه منطقه دریای سرزمینی کشورها 25 مایل از خط مبدا تعیین شده و دوم 10 مایل نیز منطقه انحصاری ماهیگیری است.
وی عنوان کرد: در قرارداد 1921 و 1940، 10 مایل محدوده ماهیگیری داشتیم و از نقطه آستارا در غرب و حسینقلی در شرق، دولت شوروی یک حوزه 10 مایلی ماهیگیری داشت و پیشتر حوزه ماهیگیری ما در آن زمان به کنار سواحل محدود میشد.
وزیر امور خارجه کشورمان افزود: درباره خط مبدا نیز توافقی نکردیم و درباره منابع زیر بستر نیز فقط روسیه و قزاقستان حدود 20 سال پیش توافق کردند.
ظریف گفت: براساس کنوانسیون خزر، شما نمیتوانید تصمیمات دیگران را وتو کنید در توافقات آمده که خط مبدا باید با توافق 5 کشور باشد.اگر این کنوانسیون را ندشتیم دیگر کشورها میتوانستند این اقدام را انجام دهند.
وی یادآور شد: در دوره شوروی سابق، خط مبداها مشخص بوده و از آنجا که سواحل جمهوری اسلامی صاف است و سواحل کشورهای دیگر اینگونه نیست؛ کشورها از خط مبدا نرمال در گذشته استفاده میکردند که براساس روشهای معمول ایران در وضع مطلوبی نبود.
وزیر امور خارجه کشورمان با بیان اینکه نکته مهمی را در این کنوانسیون گنجانیدم توضیح داد: برخی ایراد میگیرند که چرا تعریف خط مبدا و نرمال در کنوانسیون آمده در صورتی که این تعارف در هر کتاب حقوقی نیز وجود دارد. اینکه محدوده آبهای سرزمینی را 15 مایل گرفتیم مهم است زیرا براساس کنوانسیون حقوق مبدا دریاها، محدوده دریاها 12 مایل است.
ظریف عنوان کرد: سواحل ایران به دلیل اینکه نمیتوان خط مبدا مستقیم کشید درحالت عادی به دلیل صاف بودن خط مبدا سواحل ایران، ما از وضعیت نامناسبی رنج میبریم و این تعاریف را در کنوانسیون اضافه کردیم و توانستیم در یک بند این مهم را بگنجانیم کشورهایی که سواحلشان دارای خط مبدا نامناسب است وضعیت و یژهای داشته باشند. این در هیچ کنوانسیونی نیست و میتواند مزیتی برای کشور به همراه به شمار آید.
وی با بیان اینکه دولت این تصمیم را به تنهایی نگرفته توضیح داد: این کنوانسیون بسیار خوب است و منافع ایران را حفظ میکند. درباره تقسیم بستر و مسائل دیگر مانند امنیت، ماهیگیری و کشتیرانی مجلس نیز فرصت بررسی این کنوانسیون را دارد.
وزیر امور خارجه کشورمان تصریح کرد: شرایط ما خوب است و کنوانسیون منافع ما را تامین میکند. هم رهبر انقلاب، هم رئیس جمهوری و وزارت خارجه به تمامیت ارضی کشور حساس هستند و هیچ اقدامی که به ضرر تمامیت ارضی باشد در این کنوانسیون نیست.در حوزه تمامیت ارضی کنوانسیون مزایایی نیز برای ما دارد و در ادامه قرار شده اولین موضوع مورد بحث خط مبدا باشد و تا این خط تعیین نشود آبهای سطح، قابل تعیین نیست.
ظریف گفت: گروهی در ایران در مقطعی مدعی بودند دریای خزر مشاع است؛ این مبتنی بر تصوری بود که مبنایی در قراردادهای 1921 و 1940 ندارد. دریای ایران و شوروی در جایی به کار برده شده اما این تصور که حق ایران از دریای خزر 50 درصد بوده تصور درستی نبوده است. دریا باید براساس توافق تمام کشورها تقسیم شود و در سطح دریا، اصول کلی براساس این کنوانسیون تعیین میشود.
وی تصریح کرد: این کنوانسیون تاثیری بر بستر و زیر بستر ندارد و توافقات در این زمینه دو جانبه یا سه جانبه خواهد بود.
صحبتها با آذربایجان شروع شده و با ترکمنستان نیز ادامه مییابد.
وزیر امور خارجه کشورمان توضیح داد: مانع از این شدیم که بدون حضور ایران درباره خزر تصمیمگیری شود. کنوانسیون 1921 و 1940 مرجعی را برای رسیدگی به اختلافات معرفی نکرده است. ضمن اینکه این معاهدات مرزی نبوده و مرجع رسیدگی قضایی نیز در آنها تعیین نشده است.
ظریف تاکید کرد: به دوستانی که میگویند باید به یک دیوان بینالمللی مراجعه کنیم باید گفت که دیوان مبنای صلاحیتی در این کنوانسیونها نداشته است. سهم 50 درصدی ایران از خزر اشتباه است.تصور کنید ایران در دریای خزر 50 درصد سهم داشته باشد در این صورت ترکمنستان و آذربایجان سهمی ندارند.
وی اظهار کرد: سهم 50 درصد وجود نداشته است. متاسفانه در زمان رژیم گذشته به دلیل وابستگی، دولت شوروی حتی یک لحظه اجازه نداد که از خط موهوم آستارا حسینقلی یک قدم بالاتر بروند و یک قطره از نفت باکو نیز به ایران نرسید.
وزیر امور خارجه تاکید کرد: آنچه بعد از جمهوری اسلامی انجام شد این بود که اجازه ندادیم در این حوزه که نزدیک 20 درصد است اقدامی بدون حضور ایران رخ دهد.
به گفته ظریف، اولین کشتی جدی ایران سال 1368 وارد خزر شد و اولین ناو جنگی اوایل دهه 80 شمسی بود که این اتفاقات به برکت عزتمندی جمهوری اسلامی ایران رخ داد.
وی ادامه داد: خط موهوم 11 درصدی امروز اعتباری ندارد؛ البته برخی تلاش کردند این رویه موهوم تاریخی که با وابستگی رژیم سابق اتفاق افتاده بود به سرانجام برسانند اما این رویه در گذشته به زور در دوران رژیم قبل تحمیل شده بود و جمهوری اسلامی ایران این رویه را نپذیرفته است.
وزیر امور خارجه کشورمان اظهار کرد: عدد 11 درصد که در فضای مجازی میشنویم همین است و جمهوری اسلامی این خط که آستارا را در غرب به حسینقلی در شرق وصل میکند هیچگاه نپذیرفت.
ظریف ادامه داد: براساس خط مبدا، همان میزان فضا در اختیار ایران قرار میگیرد که در اختیار دیگر کشورها قرار دارد و بقیه سطح مشترک دریای خزر شامل فضایی است که همه کشورها میتوانند برای موارد علمی و ماهیگیری استفاده کنند.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان با اشاره به کنوانسیون خزر تصریح کرد: قرار است هیچ کشوری جز این 5 کشور اجازه کشتیرانی در خزر را نداشته باشد. اتفاق مهم دیگر این است که از سرزمین هیچ یک از کشورهای ساحلی، نمیتوانند علیه کشوری دیگر استفاده کرده و اینجا دیگر دریا نیست و قلمرو است.
ظریف تصریح کرد: برخی در فضای مجازی میگویند این امتیازات برای روسیه بوده در صورتی که اینگونه نیست و برخی کشورها و رژیم صهیونستی که میخواهند در سرزمین کشورهای همسایه در حوزه حضور یابد علیه روسیه نخواهد بود و با هدف اقدام علیه جمهوری اسلامی ایران چنین اقدامی انجام میشود.
وی ادامه داد: مزایایی که این کنوانسیون در حوزه سرزمینی و امنیتی ایجاد میکند بسیار زیاد است و تعجب میکنم برخی دوستان در همه حوزهها افتخارات ملی را زیر سوال میبرند.
ظریف با یادآوری برخی خوانشها از برجام افزود: افتخار را به یاس و سرخوردگی تبدیل نکنیم. این کنوانسیون افتخار است. افتخار مردم باید برای همه ما مقدس باشد. مردم 8 سال اسارت را تحمل کردند و حاضر نشدند یک وجب از خاکشان را بدهند.
وزیر امور خارجه کشورمان افزود: این کنوانسیون بر سهم 20 درصدی ما اثری ندارد. ما معتقدیم منطقهای که در بستر و زیر بستر از آن استفاده کنیم باید 20 درصد باشد. در بخش زیربستر، موضوع سرزمین و قلمرو نیست بلکه بحث منابع است و باید ببینیم این منابع کجا هستند و چقدر میتوانیم از این منابع زیر بستر استفاده کنیم. آبهای سرزمینی قلمرو را تعیین میکنند و منطقه ماهیگیری نیز جز قلمرو محسوب نمیشود.
ظریف گفت: کنوانسیونهای 1921 و 1940 نکات مثبت و نامثبتی داشتهاند. در کنوانسیون 1921 در قسمت مقدمه تعارفاتی درباره شوروی سابق ازسوی دولت سوسیالیستی شوروی روسیه آمده است.
وی یادآور شد: براساس قرارداد گلستان و ترکمنچای، به مدت 108 سال از هرگونه کشتیرانی به صورت نظامی و غیر نظامی در دریای خزر محروم بودیم. در فصل 11، کنوانسیون 1921 ایران را محق میداند که کشتیرانی کند. 1921 و 1940 سرجای خود قرار دارد و در کنوانسیون جدید موارد مثبت آمده و موارد منفی اصلاح شده است. وزیر امور خارجه کشورمان عنوان کرد: در دریای خزر کیلومترها خط لوله از زمان شوروی بوده است و با ما نیز کسی مشورت نمیکرده اما این حقی را برای آنان ایجاد نمیکند و این پاسخی است برای کسانی که به دنبال برخی مسائل در این زمینه هستند.
ظریف افزود: باید ملاحظات محیطزیستی کشورهای ساحلی دریای خزر درنظر گرفته شود. پروتکل الحاقی به کنوانسیون محیطزیست شرایطی را ایجاد کرده که با تصویب آن مشکلات ما درباره مسائل محیطزیستی تا حد زیادی حل میشود.
وی ادامه داد: اطمینان میدهم که نه 50 درصد حقیقت دارد و 11 درصد تصورات موهومی است که شوروی میخواست بر ایران تحمیل کند.
وزیر امور خارجه ایران افزود: تعیین مرزی انجام نشده و تمامیت ارضی ایران در کنوانسیون خزر حفظ شده و برای مذاکرات آینده آمادهسازی شده که خط مبدا ما براساس منافع ملی ترسیم شود. مرجع حل اختلاف مذاکره است.
وی ادامه داد: متن کنوانسیون در دسترس عموم هست و وقتی دولت تصمیم بگیرد که لایحه را قبل یا بعد تعیین خط مبدا به منظور تصویب به مجلس ارائه دهد درصورت عدم تصویب در این زمینه اتفاقی نمیافتد.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان گفت: چهار طرف به روسی صحبت میکردند و ما به فارسی و از این رو مذاکرات دشواری بود و یکسال طول کشید که این متنها را با متنهای انگلیسی تطبیق دهیم.
ظریف در ادامه درباره آخرین تحولات برجام نیز توضیحاتی را ارائه کرد.
وی در این باره یادآور شد: اروپاییها در اعلام پاینبدی به برجام و تعهد برای اقدامات لازم، خوب عمل کردند و اروپا در برابر متحد خود ایستاده است.
وزیر امور خارجه کشورمان ادامه داد: مردم ما باید به این مهم افتخار کنند و امروز نزدیکترین متحدان آمریکا به غیر از چند کشور همسایه ما، همراه آمریکا نیستند و انزوای امریکا در دنیا در هیچ حوزهای مانند برجام متبلور نشده است.
وی با اشاره به موضع فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و کشورهای عضو این اتحادیه در برابر تبلیغات آمریکا توضیح داد: اروپا باید از حرف فراتر برود اروپاییها میگویند برجام یک اتفاق امنیتی است و آنها برای استفاده از منافع برجام باید هزینه کنند.
ظریف تصریح کرد:اروپاییها میگویند زمینه را فراهم میکنند قانون ضد تحریمهای آمریکا عملیاتی شود و به کشورهای مختلف اعلام کردند که خرید نفت را ادامه دهند. اینها در حد اقدامات سیاسی است؛ باید در این زمینه هزینه شود و اروپاییها ایستادگی شرکتهای خود در برابر آمریکا را عملیاتی کنند. در این زمینه هنوز اقدامی ندیدیم و اروپاییها 2 ماه در این زمینه فرصت دارند.
وی گفت: روند کنونی مثبت بوده اما مسیر کامل برای ادامه برجام ازسوی اروپاییها طی نشده است. دنیا به این نتیجه رسیده که یک فرد براساس منافع شخصی خود نمیتواند برای بقیه تصمیم بگیرد و این را در رفتار اروپا، ترکیه، چین و روسیه میبینیم.
وزیرامور خارجه کشورمان تاکید کرد: این یک اجماع جهانی است و اگر این اجماع متبلور شود یک دستاورد راهبردی برای دنیا رخ میدهد.
ظریف ادامه داد: امریکاییها به دنبال ایجاد فضای روانی هستند. آنها در مذاکره جدی نیستند چراکه اگر دنبال مذاکره بودند از مذاکرات قبلی عبور نمیکردند و به قول رئیس جمهوری "چرا پل را خراب کردند؟ "
وی توضیح داد: امریکاییها به دنبال فضای روانی هستند؛البته مردم ما هوشیارتر از آنند که از این فضا تاثیر بگیرند.
وزیر امور خارجه ادامه داد: یک شوک وارد شده و تاثیری بر فضای روانی گذاشته اما اجماع بینالمللی که علیه فعالیت آمریکا شکل بگیرد این فضای روانی شکسته میشود؛ مردم ما با این فضا ناآشنا نیستند اما این فشارها موقتی است و دولت برای عبور از این فشارها برنامههای خوبی دارد.
ظریف عنوان کرد: نیازمند انسجام هستیم وقتی از این مرحله عبور کردیم قدرتمندتر خواهیم شد و شکست سیاست یکجانبه گرایی آمریکا در این صورت روشنتر میشود.
سایر اخبار این روزنامه
تسهیلات جدید گمرکی برای واحدهای تولیدی
سرمقاله 350 روزنامه آمریکا علیه ترامپ
55 سازمان حقوقی بینالمللی خواستار تحقیق درباره جنایت عربستان در صعده شدند
آزادیِ آزادگان و واقعیتهای ناگفته آن
در زمین دشمن بازی نکنید توسل به نردبان تخریب – 2
پیام تسلیت دکتر روحانی به رئیسجمهور ایتالیا
معاون تعزیرات تهران:
کالاهای احتکارشده در بازار عرضه میشود
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی:
قیمت کاغذ تنظیم و متعادل میشود
برای پاسخ به سوالات نمایندگان
وزیران ارشاد و نفت به مجلس میروند
آمریکا با چه اهدافی در سوریه پایگاه نظامی احداث میکند؟
وزیر کشور خبر داد:
طرح ممنوعیت اشتغال بازنشستگان پس از ابلاغ، اجرا میشود
در آستانه سالگرد کودتای 28 مرداد؛
طرح جدید ضد ایرانی واشنگتن رونمایی شد
دکتر ظریف:
پاسخ ظریف به ابهامات کنوانسیون دریای خزر