روزنامه قانون
1397/08/06
نظر موافقان و مخالفان ورود نفت به بازار سرمايه
شورای عالی هماهنگی اقتصادی که به ریاست حسن روحانی، ريیسجمهور برگزار شد، تصویب کرد که با هدف متنوعسازی روشهای فروش نفت، طرح عرضه نفت خام در رینگ صادراتی بورس انرژی در داخل کشور به صورت ارزی انجام شود. براساس این طرح، وزارت نفت میتواند با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی برای صادرات، نفت خام و فرآوردههای نفتی را به قیمت رقابتی، در بورس داخل کشور به فروش برساند. معاون اول ريیسجمهور گفته که نخستین هدف آمریکا، ممانعت از فروش نفت ایران است که با عرضه نفت خام در بورس، بخش خصوصی میتواند نفت را از بورس بهطور شفاف خریداری و صادر کند. به اين ترتيب ششم آبان، تاریخی بود که از سوی مسئولان برای عرضه نفت خام در بورس وعده داده شده بود. فرآیندی که با هدف دور زدن تحریمها ایجاد شد تا شاید این بار برخلاف گذشته که با شکست مواجه شده بود، دریچههای جدیدی را به روی صنعت نفت ایران باز کند. در اين باره نظرات موافق و مخالفي نيز مطرح ميشود.کارشناسان چه میگویند؟
با اینکه طرح عرضه نفت خام در بورس در یک قدمی اجراست، همچنان مخالفانی دارد. موافقان این طرح بر این باورند که اگر عرضه نفت خام در بورس در سالهای قبل شکست خورد به این دلیل بوده که عرضه نفت خام در بورس در سالهای قبل یک مرحله بود و در آن زمان در اختیار بخش خصوصی نبود. دولت تصمیم گرفت ۵۰۰ هزار بشکه نفت سنگین را با یک قیمت مشخص به فروش برساند .متقاضیان خواهان قیمت کمتری بودند اما نماینده امور بینالملل اعلام کرد با قیمت کمتر حاضر به فروش نفت خام نیست، در حالی که بورس بر اساس عرضه و تقاضاست، آنها میگویند سبد بخش خصوصی کوچکتر است و این بخش محمولههای ۵۰ تا ۱۰۰ هزار بشکهای را به بخش خصوصی به فروش خواهد رساند و به همین دلیل امکان دور زدن تحریمها وجود دارد.
تقاضا با مشكل روبه رو ميشود
در حالی که مخالفان این طرح بر این باورند که وقتی هنوز نتوانستهایم مشکلات و ضعفهای هسته معاملاتی بورس را برطرف کنیم، چطور میخواهیم یک سیستم نرمافزاری جدید برای بورس نفت ایجاد کنیم؟ به عقیده آنها با عرضه نفت خام در بورس نمیتوان اثرات تحریمها را کاهش داد زیرا ساز و کار بورس نفت بر اساس بازار آزاد بوده و بازار آزاد مبتنی بر عرضه و تقاضاست. طبیعتا ما در سمت عرضه مشکلی نداریم، ولی در سمت تقاضا با مشکلات زیادی مواجه خواهیم بود چرا که بازار مناسبی برای تقاضای نفت ما وجود نخواهد داشت. از سوی دیگر نحوه تسویه نقدی نفت در بورس، بر اساس دلار انجام میپذیرد، ولی با توجه به تحریمهای ارزی، در تسویه نقدی معاملات دچار مشکل خواهیم شد.با این حال عرضه نفت خام در بورس قرار است امروز، ششم آبانماه، آغاز شود و شنیدهها حاکی از آن است که اگر این تصمیم نتیجهبخش بود، باز هم حتی در اندازههای کوچکتر ادامه مییابد.
نقدهايي درزمينه ورود نفت به بورس انرژي
انتقاداتي نيز در اين زمينه مطرح ميشود.محمدرضا سبزعلیپور، اقتصاددان و ريیس مرکز تجارت جهانی ایران برخی از مهمترین ابهامات و ایرادات معامله نفت در بورس انرژی را مطرح كرده است. به گفته او چرا برای قیمتگذاری نفت در بورس انرژی، قیمت نفت برنت ملاک عمل قرار گرفته و به قیمت سبد نفت اوپک یا بر پایه نفت خام عمان استناد نشده است؟اگر ملاک قیمتگذاری، نفت برنت است پس چرا قیمت پایه مزايده نفت در بورس انرژی حدود دو دلار و نیم بیشتر است؟ قیمت نفت خام برنت در تاریخ چهارم آبان 96 تقریبا 76 دلار و 44 سنت بوده پس چرا قیمت پایه نفت در بورس انرژی برای فروش در روز یکشنبه 6 آبان، 79 دلار تعیين شده است؟قیمت پایه نفت خام در بورس انرژی بايد دارای جذابیت باشد و از قیمت جهانی روز نفت پایین تر نرخ گذاری شود، نه چند دلار گرانتر. اینکه خریدار نفت باید ابتدا 10درصد سپس 20درصد و همچنین کارمزد مترتبه را به صورت نقد فوري به بورس و فروشنده پرداخت كند و معادل ریالی 80 درصدمبلغ باقیمانده ارزی را هم طی یک فقره ضمانتنامه بانکی ارائه دهد، کاری سخت و دشوار است و به نوعی پراکندگی پرداختها زیاد است. برای اخذ ضمانتنامه، چرا فقط بانکهای پاسارگاد، تجارت، توسعه صادرات، سپه، صادرات، ملت و ملی که طرف حساب شرکت ملی نفت هستند مورد قبول است و ضمانتنامه سایر بانكهای معتبر و قانونی کشور قابل قبول نیست؟
هنوز دستورالعمل و راهکاری به زبان انگلیسی مهیا نشده است
او در ادامه ميگويد:شاید خریدار نفت هرگز با بانکهای فوق الذکر کار نکرده و بانک عامل او مثلا کارآفرین، آینده یا کشاورزی باشد. حال چگونه میتواند از بانک سپه که هیچ سابقه ای در آنجا ندارد ضمانتنامه اخذ کند؟پس از اینکه خریدارِ نفت، نفتِ خریداری شده در بورس انرژی را در خارج به مشتری خود میفروشد چرا باید خریدار خارجی، مبلغ ارزی را به طور مستقیم به حساب شرکت ملی نفت ایران واریز کند؟
شاید طرف ایرانی تمایلی ندارد تا مشتری خارجی خود را به شرکت ملی نفت معرفی كند و از این موضوع میترسد که فردا آقایان از پشت با طرف خارجی جهت فروشهای بعدی نفت وارد مذاکره شوند و بهنوعی طرف ایرانی را دور بزنند. جهت تسویه ارزی مبلغ نفت، به غیر از دلار، بهطور شفاف دیگر ارزهای خارجی مشخص نشده که مثلا خریدار با چه ارزهایی به غیر از دلار میتواند 80 درصد مبلغ ارزی نفت خریداری شده را با فروشنده تسویه كند. برای خرید و فروش نفت در بورس انرژی نیازمند دلالان و کارگزاران حرفه ای و متخصص (بروکر) هستيم که خبری از آنان نیست. برای حضور خریداران خارجی در بورس انرژی، هنوز دستورالعمل و راهکاری به زبان انگلیسی و یا سایر زبانهای معتبر و شناخته شده بینالمللی آماده و مهیا نشده است.
سایر اخبار این روزنامه
تكميل پازل كابينه
گيشههاي نگـران!
دوئل دو ركن
ال «كلاسيك»
غروب « رنو» در ايران!
از کاسپین و هیرکان تا توران
نظر موافقان و مخالفان ورود نفت به بازار سرمايه
اختلاف میان کمیسیون قضایی و شورای نگهبان ، لوایح را به مجمع فرستاد
پيش از بارشها اخطار لازم به اطلاع مردم رسيده بود
عمان بهخاطر اسراییل دست از دوستی با ایران بر نمی دارد
دفترچههای بیاعتبار
زخم بر پيكر دماوند