روزنامه مردم سالاری
1397/09/14
چرا دیپلماسی ایرانی به ظریف نیاز دارد
سیاست خارجی ایران اگرچه دیپلمات‌های کارکشته زیادی به خود دیده است اما محمدجواد ظریف را شاید بتوان به عنوان نماد دیپلماسی هوشمند و چندجانبه ایران، کمی متفاوت‌تر توصیف کرد، دیپلماتی که در مقام وزیر امورخارجه، بارها اقتدار، عزت و حکمت ایرانی را در جهان به خوبی نشان داده است.محمد جواد ظریف وزیر امورخارجه ایران از سال 1392 تاکنون شاید برای بسیاری شناخته‌ترین سیاستمدار ایرانی باشد، دولتمردی که با تعداد یک و نیم دنبال کننده، بیشترین تعداد دنبال کننده میان سیاستمداران و دولتمردان ایرانی را داراست. اما ورای حضور فعال و مثبت در فضای مجازی، وزیر امورخارجه ایران را بیشتر مردم، ناظران سیاسی و پژوهشگران حوزه‌های مطالعات منطقه‌ای و بین‌المللی با توافق برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) می‌شناسند.
توافقی که پس از نزدیک به دوسال مذاکره روز سه‌شنبه ۲۳ تیر ۱۳۹۴ (۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵) در وین اتریش میان ایران و گروه 1+5 (شامل چین، فرانسه، روسیه، پادشاهی متحد بریتانیا، ایالات متحده آمریکا و آلمان) به امضا رسید.
مذاکرات رسمی برای طرح این توافق با پذیرفتن توافق موقت ژنو در نوامبر ۲۰۱۳ میلادی آغار شد. به مدت ۲۰ ماه کشورها درگیر مذاکره بودند که در آوریل ۲۰۱۵ تفاهم هسته‌ای لوزان شکل گرفت.
همچنین بسیاری ظریف را با لبخندهای خاص خود در میانه و گرماگرم جنگ‌های دیپلماتیک می‌شناسند و برخی با قدم‌های استوارش در حین مذاکره با جان کری وزیرامورخارجه وقت آمریکا. اما هرچه باشد، امروز محمد جواد ظریف به نماد و اعتبار دیپلماسی ایرانی در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل شده است.
هنری کیسینجر وزیر امورخارجه دوران نیکسون او را دشمنی قابل احترام می‌داند، ترامپ می‌گوید زمانی که او را در حال مذاکره با کری دیدم گفتم جان کری شانسی برای موفقیت ندارد و مردم با شنیدن نامش یاد تلاشش برای شکل گیری برجام می‌افتند، برجامی که کمترین اثرش ایجاد امید جمعی بود.
سیاست خارجی و نماد آن یعنی دستگاه دیپلماسی کشور برای سال‌های متمادی با وزیر امورخارجه آن شناخته میشود، وزرای امورخارجه‌ای که از همان ابتدای انقلاب تلاش کرده‌اند تا چهره مقتدر و درعین حال هوشمندی از دیپلماسی و سیاست ایرانی ورای تحولات داخلی و تغییر سیاست دولت‌ها نشان دهند. وزرای امورخارجه ایران در بحبوحه وضعیت پسا انقلابی تا میانه جنگ تحمیلی و دوران سازندگی و اصلاحات و اکنون دولت اعتدال، شرایط ویژه و خاص خود را تجربه کرده‌اند، شرایطی که همواره بر مدار مبارزه بی امان برای حفظ منافع ملی و پیگیری اهداف ملی بر سه اصل «عزت»، «حکمت» و «مصلحت» بوده است.
اگرچه نام‌های بزرگی همچون «علی اکبر ولایتی» به دلیل دوران هشت سال دفاع مقدس و «کمال خرازی» به دلیل تلاش برای سیاست تنش زدایی را نیز می‌توان در کنار ظریف دیپلماسی ایران قرار داد اما سال‌های 1392 به این سو، شرایط ویژه دیپلماتیک و معماگونه‌ای را دیکته کرده که نیاز به واکاوی بیشتری دارد. سال‌هایی که شدت تحریم‌ها گسترده و شکستن اجماع تحریمی خود مهمرین اولویت دستگاه سیاست خارجی و دیپلماسی کشور بود.
در این هنگامه و بزنگاه تاریخ وزیرخارجه بایستی از یک سو سد تحریم‌ها را می‌شکست و از سوی دیگر باید منافع و عزت ملی که همانا حفظ بنیان‌های بومی فناوری هسته‌ای که در طول سالها تحریم و مقاومت به دست آورده شده بود، حفظ می‌کرد. چنین وضعیتی در یک فضای آشوب امنیتی در نظام بین‌الملل بسیار دشوار می‌نمود، دیپلماسی هوشمندانه ایران ابتدا با محدود کردن موضوعات و ایجاد تمرکز در اولویت‌ها تلاش کرد تا مسیر برای مذاکرات جدی را باز کند و سپس در مسیر مذاکرات به نقطه نهایی یعنی برداشتن تحریم‌ها همراه با حفظ فناوری غنی‌سازی و هسته‌ای دست یافت.
آنچه ظریف و همکاران وی در دستگاه دیپلماسی کشور باوجود حضور «دونالد ترامپ» در کاخ سفید، دوران پسا خروج آمریکا از توافق برجام و بازگشت تحریم‌ها انجام دادند، اقدام بزرگی بود، اگر آن زمان شکستن اجماع شکل گرفته علیه ایران اولویت اصلی بود، اکنون اجماع سازی علیه اقدامات دولت ترامپ و یکجانبه گرایی آمریکایی کار بزرگ دیگر ظریف بود.
اما ظریف دیپلماسی ایران، افزون بر حوزه اجرایی در حوزه نظری نیز از اساتید حوزه روابط بین‌الملل محسوب میشود، او که دانش‌آموخته کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل از دانشگاه ایالتی سان‌فرانسیسکو و دکترای حقوق و روابط بین‌الملل از دانشگاه دنور است، کتاب‌های زیادی تالیف کرده است که مهمترین آن «دیپلماسی چندجانبه» با همراهی محمدکاظم سجادپور است. با مطالعه این کتاب می‌توان فهمید جهان و نگرش سیاسی وزیرامورخارجه ایران به دلیل نگاه کاملا تخصصی و حرفه‌ای کمی متفاوت تر از وزرای امورخارجه دیگر بوده است.
او در عین اینکه نگاه ایدئولوژیک اعتدالی خود را به سیاست خارجی ایران حفظ کرده اما هنوز نگاه رئالیستی و عملگرایانه در تفکر او جریان دارد، ظریف اکنون ظرافت دیپلماسی را با زمختی سیاست قدرت تلفیق کرده است و جهان دیپلماسی چندجانبه را برساخته، همان ایده‌ای که در کتاب‌ها نوشته و اکنون علاوه بر سیاست خارجی ایران در کالبد سیاست جهانی نیز دمیده است.
بگذاریم ظریف برای ایران و ایرانی باقی بماند.
منبع: ایرنا
سایر اخبار این روزنامه
سخنی با وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی
سهم درآمد نفت در بودجه 98 خیلی بالاتر از 25 درصد نیست
چرا دیپلماسی ایرانی به ظریف نیاز دارد
سهم درآمد نفت در بودجه 98 خیلی بالاتر از 25 درصد نیست
کاهش سن تن‌فروشی و فرار دختران
غلبه جلیقه زرد‌ها بر مکرون
پیش‌بینی قیمت دلار در بازار آزاد
باید از وزیر خارجه حمایت شود
مجلس، قانون را اصلاح کند
حقوق کارمندان و بازنشستگان ۲۰ درصد اضافه میشود
پیگیری وضعیت دیپورت ایرانیان از گرجستان
اطلاعات مثبت برای ثبت کانال مالی از طرف اروپایی‌ها
