روزنامه فرهیختگان
1398/02/23
ترامپ دنبال جنگ با ایران نیست
در روزها و ماههای ابتدایی روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا، هیچکس نمیدانست او چه میخواهد و به دنبال چیست. دانستن اینکه در مغز این تاجر 73 ساله چه میگذرد، اصلیترین دغدغه در اتاق فکرهای دنیا بود. اما حالا مشخص شده که او به دنبال چیست و در سرش چه میگذرد. تمرکز دونالد ترامپ بر اقتصاد آمریکاست. او بهخوبی میداند اگر نتواند چین را مهار کند و در «جنگ تعرفهای» پیروز از میدان خارج نشود، شعار انتخاباتیاش «اول آمریکا» هیچگاه محقق نخواهد شد. ترامپ میدان جنگش را مشخص کرده است و نمیخواهد در میدانی دیگر درگیر جنگ شود. او بر همین اساس پای میز مذاکره با دشمنان نظامیاش یعنی طالبان و کره شمالی نشسته است و ایران را نیز دعوت به مذاکره میکند. البته زیادهخواهیهای آمریکا نهتنها او را در جنگ تعرفهای بر چین و اروپا پیروز نکرده که در مذاکرات هم هیچدستاوردی نداشته است و نه کره شمالی و نه طالبان حاضر به توافق با ترامپ نشدهاند. ترامپ البته برای فشار بر دشمنانش و آوردن آنها پای میز مذاکره از گزینههای جان بولتون مشاور امنیت ملی و مایک پمپئو وزیر خارجه برای تهدید نظامی کشورها استفاده میکند، اما این تهدیدات تنها با هدف شروع مذاکره و گرفتن امتیاز صورت میگیرد. در این زمینه «فرهیختگان» با «استفن لندمن»، نظریهپرداز آمریکایی درباره اینکه آیا آمریکا به دنبال جنگ نظامی با ایران است به گفتوگو نشستیم. لندمن، دانشآموخته دانشگاه هاروارد است و از این دانشگاه درجه لیسانس اخذ کرده است. او همچنین در رشته MBA در مدرسه وارتون دانشگاه پنسیلوانیا تحصیل و درجه MBA را اخذ کرده است. «باتلاق عراق»، «چگونه والاستریت آمریکا را سر کیسه کرد» و «تسخیر بانکداران» از جمله کتابهای او به شمار میروند. وی مجری رادیو «پروگرسیو» شیکاگو است. لندمن معتقد است دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا به دنبال جنگ با ایران نیست، چراکه برای او جنگ تجاری در اولویت است.برخی معتقدند افرادی در دولت آمریکا مانند جان بولتون، مشاور امنیت ملی به دنبال راهاندازی جنگ با ایران هستند، ولی شخص دونالد ترامپ تمایلی به جنگ با ایران ندارد. نظر شما در اینباره چیست؟
من چندین بار درباره جنگ احتمالی آمریکا و ایران مطالبی را نوشتهام. از نظر من این اسرائیل است که مشتاق درگیری جنگی بین ایران و آمریکاست. افرادی چون مایک پمپئو وزیر امور خارجه و جان بولتون مشاور امنیت ملی دستور کار ژئوپلیتیک ترامپ را تعیین میکنند. اینکه این دو به دنبال جنگ با ایران هستند متاثر از پشتیبانی یکجانبه و افراطی آنها از اسرائیل و بیزاریشان از ایران است. آمریکا نتوانسته بعد از 17 سال جنگ در افغانستان و بعد از هفت سال تلاش در سوریه به موفقیت برسد و حریفانش را شکست دهد. جنگ افغانستان را جرج بوش رئیسجمهور اسبق آمریکا و دیک چنی معاون او در سال ۲۰۰۱ به راه انداختند. علاوهبر این جنگی که در یمن و علیه حوثیها با همکاری عربستان سعودی، امارات متحده عربی و کمکهایی از ناتو و اسرائیل همچنان ادامه دارد، بینتیجه بوده و بعد از گذشت چند سال آمریکا نتوانسته حوثیها را در یمن شکست دهد. ایران از این کشورها و گروههایی که بخشی از یک کشور را در دست دارند، بسیار مقاومتر و قدرتمندتر است. شجاعت ظاهری اسرائیل با دانستن اینکه جنگ با ایران به معنی حمله موشکی به شهرها و تاسیسات اتمیاش است، فروکش میکند. در صورت وقوع چنین جنگی نیروهای آمریکایی مستقر در منطقه نیز مورد حمله قرار خواهند گرفت. فکر میکنم درصورتی که آمریکا و متحدانش از صادرات نفت ایران جلوگیری کنند، تهران تنگه هرمز را میبندد تا از رسیدن محمولههای نفتی عربستان سعودی و دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس نیز به بازار جلوگیری کند. کسانی که در واشنگتن و اسرائیل سرسختانه بر مواضع خود برای ایجاد تنش نظامی اصرار دارند باید مراقب باشند که در آرزوی چه چیزی هستند. جنگ با ایران به معنی اعزام و بهکارگیری نیروهای زیادی توسط آمریکا و اسرائیل است، خبری که برای سیاستمداران مطلوب نیست.
اینطور به نظر میرسد که ترامپ تمرکزی بر جنگ با ایران ندارد. یکی از دلایل این امر نتایج ناگوار هرگونه اقدام ماجراجویانه برای واشنگتن است که بر انتخابات ریاستجمهوری آمریکا نیز تاثیر خواهد گذاشت. نظر شما چیست؟
با توجه به اینکه بیشتر تمرکز ترامپ بر انتخابات ریاستجمهوری سال بعد است، او باید هرگونه صحبت درباره حمله نظامی به ایران یا ونزوئلا را متوقف کند. جمهوریهای چپگرای بولیواری آمریکای لاتین مانند دولت بولیواری ونزوئلا زود تسلیم نمیشوند. میلیونها نفر از شهروندان آنها مسلح هستند. نیروهای مسلح مردمی و ارتش ونزوئلا در صورت حمله آمریکا -که البته احتمال آن کم است- برای جنگ پارتیزانی آماده هستند. هرچند تا زمانی که پمپئو و بولتون به نحوی غیرمنطقی اداره امور را به دست دارند همه احتمالات وجود دارد. به نظرم در ونزوئلا استفاده از شبهنظامیان محتمل است.
با این وجود استراتژی اصلی آمریکا درخصوص ایران چیست؟ استراتژی اصلی آمریکا در مقابل ایران چیزی است که من آن را «جنگ به وسیله دیگر ابزار» مینامم؛ یعنی جنگهای غیرنظامی مانند جنگ تبلیغاتی، اقتصادی، مالی و اعمال تحریمها. اینگونه جنگها هیچگاه موثر نخواهند بود، همانطور که در برابر کوبا برای حدود ۶۰ سال، در برابر ایران برای حدود ۴۰سال و در برابر ونزوئلا برای حدود ۲۰سال اجرا شدند و به جایی نرسیدند. شاید شما فکر کنید سیاستگذاران آمریکا بعد از این تعداد ناکامی متوجه بشوند این یک استراتژی شکست خورده است، اما من فکر میکنم از نظر روانی آنها دچار مشکل هستند، منظورم این است که آنقدر عقلشان را از دست دادهاند که باز هم برای اجرای این طرح شکست خورده دست به هر کاری بزنند.
به نظر میرسد با توجه به شعارها و نحوه عملکرد ترامپ، اقتصاد و جنگهای تجاری اولویتهای او هستند. جنگ تجاری کنونی با چین و اتحادیه اروپا از مصادیق این موضوع هستند. با توجه به چنین مواردی آغاز جنگ با کشوری مثل ایران هزینههای زیادی برای ترامپ خواهد داشت و میشود گفت اساسا اولویت اصلی او نیست. ارزیابی شما چیست؟ ترامپ بهشدت به دنبال یک توافق تجاری با چین است، چیزی که پکن در اختیار او نخواهد گذاشت. در مورد کرهشمالی هم در مورد مساله خلع سلاح هستهای همینگونه است. من بر این باورم که نشستهای او با کیم جونگ اون رهبر کره شمالی همه در پی دست یافتن به جایزه صلح نوبل بوده است. اگر ترامپ بتواند از پیونگیانگ امتیاز بگیرد ممکن است نامزد این جایزه شود. آمریکا مذاکره نمیکند. او از چین، کره شمالی، ونزوئلا و ایران میخواهد به آمریکا اجازه دهند تا به آنها دستور بدهد و با خشونت امر و نهی کند. آمریکا در سایه دولت و حزب جنگطلبش تسلیم نخواهد شد و امتیازی نخواهد داد، بلکه از کشورهای دیگر خواهد خواست کشورهای خود را تابع منافع آمریکا کنند. چین برای ترامپ یک اولویت است، ولی تنها اولویت نیست. ترامپ همچنین به دنبال چیزی است که به دوباره انتخاب شدنش کمک کند، توافق تجاری موثر خواهد بود ولی جنگ نه.
با وجود این شما انتخابات ریاستجمهوری 2020 آمریکا را متغیری مهم در اتخاذ تصمیمات ترامپ درخصوص ایران میدانید؟ بله، بر همین اساس من شک دارم آمریکا به ایران حمله نظامی کند. این پیش از انتخابات سال ۲۰۲۰ غیرممکن است. این که بعد از انتخابات چه میشود مساله دیگری است ولی من شک دارم این درگیری آنقدرها شدید باشد. دوباره باید بگویم با وجود افراد غیرمنطقی که دستور کار ژئوپلیتیک ترامپ را تعیین میکنند هر چیزی ممکن است.
سایر اخبار این روزنامه