پاسخگوی نیاز مردم به آموزش عالی باشیم








از دانشجویان دوره دکتری انتظار داریم وقتی فارغ‌التحصیل می‌شوند، به مرزهای دانش اضافه کرده و تز و نظریه‌ای ارائه دهند که مورد استناد و قبول جامعه باشد. برخی داوطلبان، دوره دکتری را با ‌انگیزه به دست آوردن مدرک طی می‌کنند، بنابراین نمی‌توانند حائز شرایط پذیرش در مصاحبه دکتری باشند. در سوی مقابل برخی دیگر نیز با‌انگیزه و توانمند هستند. باید در نظر بگیریم چه کسانی وارد دوره دکتری می‌شوند؛ چراکه آنها سرنوشت جامعه را تغییر خواهند داد. به قول امام(ره)، از دانشگاه سرنوشت یک جامعه تعیین می‌شود. نکته دیگری که باید به آن توجه شود بحث گسترش تحصیلات تکمیلی در مقطع دکتری است. در قدیم جمله‌ای مطرح بود مبنی‌بر اینکه نباید زلف آموزش عالی را به اشتغال گره بزنیم. اشتغال و آموزش عالی دو مقوله جدا از هم هستند. به‌عبارتی، خواست و نیاز مردم یک بخش جدا و اشتغال یک بخش جداست. بسیاری از کسانی که داوطلب تحصیل در دوره دکتری هستند و وارد این مقطع می‌شوند به‌دنبال اشتغال نیستند بلکه به‌دنبال آموزش و تکامل بوده و می‌خواهند در محیط آکادمیک حضور داشته باشند. چندی‌پیش بیل گیتس در سخنرانی خود موضوعی را در همین ارتباط مطرح کرد و گفت من دانشگاه را رها کردم اما هر موفقیتی که در شرکت به دست آوردم مدیون حضورم در دانشگاه و تعامل با دوستانم بوده است. بنابراین فکر می‌کنم نباید نیازهای جامعه را با موضوع اشتغال گره زد. به‌طور مثال گاهی بحث آمایش مطرح می‌شود و می‌گویند فلان دستگاه چند قاضی می‌خواهد؛ در حالی که برخی مردم می‌خواهند در رشته حقوق تحصیل کنند تا از قوانین، مقررات و حقوق خود آگاه باشند و اصلا به‌دنبال شغل نیستند. برخی مدیران ارشد کشور نیز مدرک دکتری دارند ولی بازهم در دوره لیسانس حقوق شرکت کرده و متقاضی تحصیل در این رشته هستند. بنابراین فکر می‌کنم باید پاسخگوی نیاز مردم به آموزش عالی باشیم. پارسال در اجلاس آسایهل؛ نماینده مالزی اعلام کرد در یک‌سال گذشته 700 دانشجوی ایرانی در دانشگاه‌های مالزی بیشتر شده است. من از این موضوع نگران شدم زیرا این خطایی است که در کشور انجام می‌دهیم و دانشجویان خود را به کشورهای بیگانه سرازیر می‌کنیم؛ موضوعی که خروج ارز و مهاجرت نخبگان را به‌دنبال خواهد داشت. این نگاه باید بازنگری شود و ما باید تا جایی که جامعه تقاضا می‌کند پاسخگوی آموزش عالی باشیم. مردم نیز باید بدانند ورود به دانشگاه لزوما به‌معنای یافتن شغل اداری نیست اما می‌توانند در حوزه‌های خود شغل ایجاد کنند. باید یاد بگیریم در دانشگاه به‌دنبال ایجاد شغل باشیم نه اینکه سر بار دولت شده و تقاضای شغل کنیم. همه باید کارآفرین شوند البته زمینه را ما باید فراهم کنیم. جامعه پر از فرصت است و باید خوشحال باشیم که این همه تقاضا در کشور وجود دارد. وجود نسل جوان، علاقه‌مند به آموزش عالی و باهوش، سه فاکتور مهم رقابت‌پذیر شدن در جهان هستند که ایران از این ظرفیت بهره‌مند است.