گزارش همدلی از وضعیت آلودگی هوای تهران که سلامت شهروندان را به خطر انداخته است تهران نفس ندارد

شهربانو امانی: روزی 15 نفر در تهران بر اثر آلودگی هوا می‌میرند
همدلی| ستاره لطفی- آلودگی هوای تهران فقط نفس‌ شهروندان را تنگ نمی‌کند، بلکه جان بسیاری از آنان را هم می‌گیرد. آن گونه که شهربانو امانی عضو شورای شهر تهران گفته روزی 15نفر در تهران به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. آمار ترسناکی که نشان از آن دارد که آلودگی هوا به عنوان یک معضل اساسی یا هیچ وقت در اولویت برنامه‌ریزان شهری قرار نگرفته یا در لابه‌لای سیاست‌بازی‌هایی که همواره شهرداری تهران از آن دور نبوده، گم شده است.
دیروز این عضو شورای شهر تهران در یکصد و هشتاد و یکمین جلسه شورای شهر تهران در تذکری به شهرداری تهران گفت: شعار تهران شهری برای همه محقق نشده و نفس تهران به شماره افتاده است و از این اینکه تهران شهری برای همه باشد فاصله گرفته‌ایم چراکه روزهایی اخیرا برای مردم تهران سپری شد که اکثر مواقع هوای ناسالم داشت.
وی افزود: روزانه 15 نفر در پایتخت به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند و تهران شهر ماشین و پارکینگ خودروها شده است و دیگر نه تنها شهری برای افراد معمولی نیست بلکه برای افراد معلول و سالمند نیز پیش‌بینی‌های درستی انجام نگرفته است.


براساس آمارهای اعلام‌شده، تهرانی‌ها از ابتدای سال تا 15 آذر ۴۹روز در هوای آلوده نفس کشیده‌اند که در قیاس با مدت مشابه سال پیش که 37روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس داشت، 12روز بیشتر مردم هوای آلوده را نفس کشیده‌اند.
هوای آلوده سرطان‌زا است
در حالی که عضو شورای شهر تهران به وضعیت بحرانی هوای آلوده تهران اقرار می‌کند و آن را قاتل روزانه 15 نفر می‌داند که چند وقت پیش رئیس گروه سلامت هوا و اقلیم وزارت بهداشت به سرطان‌زا بودن هوای آلوده اشاره کرد و گفت: آمار سال ۹۵ و ۹۶ در برخی کلانشهرها مانند تهران، مشهد و تبریز نشان می‌دهد تعداد مرگ‌های منتسب به سرطان ریه در این دو سال نسبت به هم افزایش داشته است.
همین دیروز معاون وزارت بهداشت در مورد آلودگی هوا گفت: آلودگی هوا سالانه ۳۳ هزار ایرانی را می‌کشد و هزینه‌ای بالغ بر ۳۰میلیارد دلار، برابر با ۲/۴۸درصد تولید ناخالص ملی، روی دست کشور می‌گذارد. این در حالی است که همه طرح‌های ارائه‌شده برای کاهش آلودگی هوای تهران و دیگر کلان‌شهرها تا امروز موفقیتی در پی نداشته و به شکست انجامیده است.
زمستان‌های خاکستری
موضوع آلودگی هوای تهران که این روزها سلامتی مردم را نشانه گرفته است، درد امروز تهران نیست. سال‌ها است آسمان زمستانی پایتخت خاکستری است و آلودگی هوا به عنوان یکی از مسائل اساسی پایتخت همواره در کنار معضل ترافیک مطرح است، اما با این حال در تمام این سال‌ها در هیچ دوره‌ای راهکاری که منجر به حل این مشکل شود از سوی پارلمان شهری یا تیم شهرداری پایتخت ارائه نشده است و همواره مدیران شهری برای حل این بحرن ، یا چشم به آسمان دوخته و دست به دعا برداشته که بادی بوزد یا بارانی بگیرد تا تهران برای چند روز نفس بکشد، یا به مسکن‌های مقطعی و کلیشه‌ای مانند تعطیلی مدارس و... چنگ زده‌اند، مسکن‌هایی که قاعدتاً نمی‌تواند این زخم ناسور را درمان کند و نقطه پایانی بر آلودگی هوای پایتخت باشد.
البته آلودگی هوای تهران برای همه بد نیست، چه بسیار کاندید شورای شهری که با وعده برطرف کردن آن به قدرت رسیدند و چه شهردار‌هایی که با قول حل آن از پارلمان شهری نمره قبولی گرفتند و روانه بهشت شدند. شهری پاکیزه و بدون آلودگی نیز شعار و وعده تبلیغاتی خوبی برای برخی از نمایندگان مجلس پایتخت بود تا اقبال عمومی را به سوی خود جلب کنند. البته آلودگی هوا توجیه خوبی برای گران کردن بنزین یا طرح‌های پولی ترافیک شهرداری هم هست، تا هم قلک دولت پر شود و هم شهرداری طرح‌های شهرفروشی شهرداری به اسم طرح ترافیک را به شهروندان قالب کند.
در شرایطی که آلودگی هوای پایتخت پا را از تنگی نفس شهروندان فراتر گذاشته و حیات آنان را تهدید می‎‌کند، محمد درویش، فعال محیط زیست از داشتن ردیف بودجه این موضوع سخن می‌گوید. به گفته درویش کاهش آلودگی هوا دارای ردیف بودجه است، اما کسی از سرنوشت این بودجه‌ها خبری ندارد و مشخص نیست که کجا هزینه می‌شود که آلودگی هوا روزی 15خانواده را داغدار می‌کند. البته به تازگی معاونت حمل‌و‌نقل و ترافیک شهرداری تهران در گزارشی با عنوان «برنامه جامع کاهش آلودگی هوای تهران» کاهش آلودگی هوای پایتخت را نیازمند 17هزار میلیارد تومان بودجه دانسته است. در حالی که هوای سالم پایتخت را به 17هزار میلیارد تومان گره خورده است که آمارها می‌گوید خسارت اقتصادی آلودگی هوای تهران بالغ بر 2.6میلیارد دلار در سال است.
آلودگی هوای تهران نگران کننده است
اسماعیل کهرم فعال شناخته شده محیط زیست کشور با اشاره به آماری که شهربانو امانی از تلفات آلودگی هوای تهران اعلام کرده به همدلی گفت: در این مواقع نمی‌‎توان دقیق گفت که چند نفر روزانه جان خود را از دست می‌دهند. هدف از این آماردهی‌ها این است که به مقامات هشدار دهند که آلودگی هوا دارد جان آدم‌ها را می‌گیرد. آیا این آمار درست است یا نه، من نمی‌دانم. گرفتن این‌چنین آماری که ببینیم چند نفر بر اثر آلاینده‌های هوا می‌میرند کار بسیار مشکلی است، اما از نظر جلب توجه مقامات و مردم به خطر آلودگی هوا مفید است. خانم امانی هم حرفی را بدون تحقیق نمی‌زنند، حتما این آمار را توسط پزشکی قانونی یا خانواده‌های متوفیان به دست آورده است.
وی با بیان این که آلودگی هوای پایتخت علت‌های فراوانی دارد، گفت: مثلا 800هزار اتومبیل در تهران تردد دارند که اگزوزشان دود می‌کند و همچنین همین تعداد موتورسیکلت که همین مشکل را دارند. همین‌طور پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌هایی اطراف تهران هستند که تولید آلودگی می‌کنند. 30درصد از صنایع ایران اطراف تهران مستقر هستند و وقتی همه این عوامل را کنار هم بگذاریم نتیجه‌اش همین می‌شود که الان شاهد آن هستیم.
کهرم ضمن ابراز نگرانی و بحرانی خواندن آلودگی هوای پایتخت افزود: شرایط وقتی بحرانی‌تر می‌شود که هوای تهران ایستا باشد و هوا هیچ حرکتی نداشته باشد، نه باران و برف و نه باد. در این مواقع است که پدیده وارونگی هوا اتفاق می‌افتد، یعنی این دود و آلودگی که اتومبیل‌ها و کارخانه‌ها تولید می‌کنند بالا می‌رود که از هوای تهران خارج شود که یک لایه هوای سرد جلوی آن را می‌گیرد و نمی‌گذارد خارج شود و در نتیجه این آلودگی به سمت پایین بر می‌گردد.
تهران از نظر جمعیت اشباع شده است
از نظر این فعال محیط زیست راهکار مبارزه با آلودگی هوا را خیلی ساده است. او تصریح کرد: مردم باید از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند و تعداد اتومبیل‌های تک‌سرنشین کاهش پیدا کند. کارخانه‌ها دورتر از شهر ساخته شوند. برای اتومبیل‌ها معاینه فنی انجام دهند. فیلتر‌ها و کاتالیزورهایی را که برای اگزوزها نصب می‌شوند، هر چند وقت یک بار تعویض کنند. باید این را هم در نظر گرفت که دیگر ظرفیت تهران از نظر جمعیتی اشباع شده است. اگر جمعیت تهران یک چهارم جمعیت فعلی بود ما با هیچکدام از این مشکلات مواجه نمی‌شدیم. همین است که تهران در آلودگی هوا و کمبود آب و مانند آن دچار مشکل شده است.
کهرم با اشاره به نقش دولت در کنترل آلودگی هوای تهران گفت: کاری که دولت می‌تواند انجام دهد این است که وقتی کار به وارونگی هوا می‌رسد طرح ترافیک را از در منزل اجرا کند. دو سال پیش هم فرانسه از این روش استفاده کرد. با اینکه فرانسه یک کشور اروپایی است و اتومبیل‌ها و کاتالیزگرهای خوبی دارد، ولی وقتی به این مرحله رسید، تنها توانست کارهای محدودی انجام دهد مثلا همین طرح ترافیک از در منزل یا تعطیلی مدارس. ولی راهکار در طولانی‌مدت این است که وسایل نقلیه عمومی بهسازی و تعداد آنها افزایش پیدا کند، به طوری که مردم دیگر از اتومبیل‌ها استفاده نکنند و همچنین کارخانه‌ها را دیگر در نزدیکی شهر تاسیس نکنند. در زمان دوره اصلاحات طرحی گذاشتند که تا شعاع 120کیلومتری شهر هیچ واحد صنعتی ایجاد نشود، ولی زمان ریاست‌جمهوری احمدی‎نژاد این قانون برداشته شد تا کارخانه توربین‌سازی احداث کنند.