روزنامه آفتاب یزد
1398/10/30
گزارش آفتاب یزد از تشویش اذهان عمومی در یک برنامه زنده با عناوینی بدون معیارهای کارشناسی
رسانه ملی به کدام سو میرود؟در این برهه از زمان که کشور نیاز به صادرات دارد با چنین برنامههایی دشمنان بهانه مییابند تا ایران را تحریم کنند،
اگر یک رسانه اصلاحطلب چنین مواردی را بیان میکرد آیا به همسویی با دشمن متهم نمیشد؟
آفتاب یزد- گروه اجتماعی: طی چند روز گذشته ادعای عرضه شیرهای پاستوریزه آلوده به سم «آفلاتوکسین» در کشور و نام بردن از استان مازندران با آمار نسبتا بالا آن هم در یک برنامه تلویزیونی صبحگاهی، نه تنها موجی از نگرانی را در خانوادهها ایجاد کرده بود، بلکه اعتراض بسیاری از فعالان صنایع غذایی و به ویژه صنعت لبنیات و مراجع بهداشتی را نیز به همراه داشته است. ادعایی بی پایه و اساس که این روزها با تکذیبهای پیدرپی از سوی ارگانها و نهادهای مختلف رو به رو شده است اما همه این تکذیبها تاثیر مخرب صحبتهای غیر کارشناسی در برنامه تلویزیونی را از بین نبرده و همچنان خانوادهها در شوک و ترس قرار دارند. چندی پیش با موضوع قرصها لا به لای کیکها با برندهای مختلف رو به رو بودیم که مسئولان این موضوع را خرابکاری دشمنان برای از بین بردن امنیت غذایی در کشور عنوان کردند؛ سوالی که در این بین مطرح میشود این است که کارشناسی که در برنامه زنده چنین ادعای کذبی را مطرح میکند آیا به امنیت روانی و غذایی کشور لطمه وارد نمیکند؟ این به اصطلاح کارشناس چه تفاوتی با دشمنی که قرص لابه لای کیکها گذاشته دارد؟ رسانه ملی با چنین روندی دقیقا در پی چه اقدامی است؟
>تشویش اذهان عمومی
با صحبتهای غیر کارشناسی
شنبه 28 دی ماه برنامه سلام صبح بخیر شبکه سه سیما میزبان یکی از به اصطلاح کارشناسان حوزه سلامت بود و او مسائلی را مطرح کرد که در صورت صحت، یک فاجعه تمام عیار محسوب میشد. در این برنامه زنده تلویزیونی بهادر حاجیمحمدی که به عنوان بازرس انجمن بهداشت و ایمنی مواد غذایی ایران معرفی شده است، مدعی شد: شیرهای پاستوریزهای که از سوپرمارکتها عرضه میشود مقدار زیادی آلودگی به سم آفلاتوکسین دارند. سمی که منجر به سرطان کبد میشود! وی در این برنامه پس از اظهارنظر درباره برخی صنوف مرتبط با عرضه غذاهای آماده، به پیشینه بعضی چالشهای بهداشتی در صنعت لبنیات اشاره کرد و گفت: «جای آن که نگران استفاده از روغن پالم و وایتکس در لبنیات باشیم، افکار عمومی و مسئولان باید به مسائل مهمتری مانند وجود سموم دیگر در لبنیات توجه داشته باشند.» او به عنوان مثال به ورود ذرتهای آلوده استناد کرد و گفت:«مصرف این ذرتهای آلوده به آفلاتوکسین، سبب تولید شیرهای آلوده به این سم شده است.»
حاجی محمدی در این گفتوگوی تلویزیونی، آماری را که به گفته خودش از پژوهشهای تعدادی از اساتید دانشگاه استخراج شده درباره میزان آلودگی شیرهای پاستوریزه در شهرهای مختلف کشور اعلام کرد و گفت: «طبق این آمارها ۳۳ درصد نمونههای شیر پاستوریزه آلوده به این سم بودند. شیرهای پاستوریزه آزمایش شده در تبریز ۶۲درصد، ساری ۶۰درصد، مشهد ۵ درصد، شیراز ۱۷ درصد و اردبیل ۳۳درصد به سم آفلاتوکسین آلوده هستند.» او کودکان و خردسالان را به واسطه وزن پایینی که دارند نسبت به میزان سمی که از شیر دریافت میکنند اقشار در معرض خطر جامعه معرفی کرد و گفت:«متاسفانه یا خوشبختانه سرانه مصرف شیر در کشور ما پایین است و اگر در مصرف شیر مثل کشورهایی همچون انگلستان بودیم مشخص نبود که چه اتفاقی در حوزه سلامت رخ میداد.» حاجیمحمدی ضعف در مدیریت را عامل بروز این وضعیت که برای نخستین بار به این صورت اعلام شده عنوان کرد و با بیان این که سالهاست شاهد چنین روندی هستیم، افزود: «متولی بهداشت شیر وزارت بهداشت است، اما آلودگی شیر در دامداری و به دلیل غذای آلوده دام رخ میدهد که متولیاش سازمان دامپزشکی به عنوان یکی از زیرمجموعههای وزارت جهاد کشاورزی است.»
>موج نگرانی در فضای مجازی
اعلام شتابزده و بدون مستندات رسمی آمارها و ادعاها و همچنین پرسشهای تاکیدی و غیرکارشناسی مجری این برنامه تلویزیونی مبنی بر این که «چطور میشود که یک هفته شیر نخریم!؟» بلافاصله در شبکههای اجتماعی همرسانی شد و مورد توجه اقشار مختلف و کاربران فضای مجازی در سراسر کشور قرار گرفت.
این اظهارنظرها طی سالهای اخیر در کنار افزایش قیمت و تورم موجود در جامعه سبب شد که گرایش مصرفکنندگان لبنیات در بسیاری از استانها از جمله مازندران به استفاده از لبنیات غیرصنعتی یا فله افزایش یابد. نتیجه این روند نیز افزایش قارچگونه فلهفروشیهای لبنیات و همچنین بالا رفتن میزان مصرف لبنیات غیرصنعتی بود که سبب رشد آمار ابتلا به تب مالت در کشور طی ۱۰ سال اخیر شد. حالا با اظهارنظر جنجالی بازرس انجمن علمی بهداشت و ایمنی مواد غذایی ایران مبنی بر آلوده بودن حدود ۳۳ درصد شیرهای پاستوریزه در کشور و اعلام آمار ۶۰ درصدی برای مرکز مازندران، احتمالا موج دیگری از فاصله گرفتن خانوارها از محصولات لبنی صنعتی و گرایش بیشتر به سمت لبنیات فله را باید انتظار کشید.
>آمارها رسمی نبودند
بررسیها و پیگیریهای انجام شده از انجمن علمی بهداشت و ایمنی مواد غذایی ایران درباره اظهار نظر بازرس این انجمن، نشان میدهد که حاجیمحمدی بر اساس آمارهایی غیررسمی این اطلاعات را روی آنتن زنده تلویزیون و مقابل میلیونها مخاطب اعلام کرده و چنین آماری در این انجمن وجود ندارد و حتی مورد تایید انجمن هم نیست. به گزارش ایرنا به گفته یک مقام آگاه در این انجمن، اطلاعاتی در این مورد باید به تایید مجمع انجمن برسد و پس از بررسیهای کلی و دقیق اعلام شود. در حالی که این آمارها چنین پایهای ندارند. البته خود حاجیمحمدی نیز در گفتوگوی تلویزیونی خود عنوان کرده بود آمارها مربوط به پژوهش تعدادی از دانشگاهیان است. موضوعی که با توجه به عنوان رسمی او در برنامه و همچنین چشمگیر بودن اعداد و ارقام مربوط به آلودگی و حساسیت آن، در فضای مجازی اصلا دیده نشد و حالا به واسطه اعلام شدن در رسانه ملی، به عنوان یک سند رسمی در حال دست به دست شدن و اثرگذاری در جامعه است.
از سوی دیگر کارشناسان و صاحبنظران بهداشت و مواد غذایی نیز معتقدند که این اظهارنظرها پایه دقیق علمی ندارد و اطلاعات و آمارها کامل بیان نشدهاند. مدیر نظارت بر مواد غذایی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران اظهار کرد:«بعد از پخش این مصاحبه و انتشار آن در فضای مجازی با رئیس انجمن علمی بهداشت و ایمنی غذایی ایران تماس گرفتم و جویای اطلاعات عنوان شده شدم. پاسخ این بود که این آمارها با هماهنگی انجمن اعلام نشده است.»حسن مکرمی رستمی افزود:«انجمن علمی بهداشت و ایمنی غذایی ایران باید پاسخگوی این شائبه پیش آمده در جامعه باشد. از این انجمن خواستیم که اگر اعداد و ارقامی دارند در اختیار ما قرار دهند تا بررسی کنیم. ما نیز در دانشگاه علوم پزشکی مازندران پیگیر هستیم تا با استنادات علمی طی روزهای آتی نادرست بودن این ادعا را اثبات کنیم.»وی با تاکید بر این که این میزان از آلودگی به آفلاتوکسین در شیرهای پاستوریزه تحت هیچ شرایطی امکان ندارد، گفت: «حتی اگر هر روز هم غذای دام نان کپک زده باشد، به این میزان از آلودگی در شیر نمیرسیم. در ۶ ماه نخست امسال ۶ مورد گزارش از آلودگی شیر به ما رسید که پس از بررسی و آزمایش مشخص شد هیچ یک از موارد آلوده نبود. بیان چنین مسائلی آن هم در مورد شیر به پژوهشهای علمی و مستندات دقیق نیاز دارد و نمیتوان به همین سادگی در رسانه ملی در مورد آن به این شکل اظهار نظر کرد.»
سیدرضا حجازیان کارشناس اداره کل استاندارد مازندران نیز آمارهای اعلام شده در مورد سلامت شیر در مازندران و حتی سایر استانها را درست ندانست و گفت: «قطعا این آمار هم به لحاظ فنی مردود است. قرار است فردا و پس از گردآوری آمارهای دقیق در مورد وجود آفلاتوکسین در شیرهای تولیدی مازندران پاسخ اداره کل استاندارد و موضعگیری این نهاد اعلام شود.
>واکنش وزارت بهداشت به ادعای وجود
سم «آفلاتوکسین» در لبنیات
خیلی زود وزارت بهداشت نسبت به این موضوع واکنش نشان داد. سخنگوی سازمان غذا و دارو در واکنش به این ادعا گفت: «درسالهای اخیر میزان آفلاتوکسین در مواد غذایی از جمله لبنیات و خشکبار روند کاهشی داشته است.» به گزارش ایسنا، دکترکیانوش جهانپور افزود:«متاسفانه این شیوه ورود موضوع درست نیست و ظاهراً هم این رفتار نادرست باب شده است. موضوع آفلاتوکسین در مواد غذایی موضوعی جهانی است. حداقل چهار دهه نقل محافل علمی و فنی است و بررسی روند آن در ایران نشان میدهد در همه سالهای اخیر میزان آفلاتوکسین در مواد غذایی از جمله لبنیات و خشکبار روند کاهشی داشته است. متاسفانه هر از گاهی افرادی بدون اشاره به مقدمه و موخره، مطالبی را مطرح میکنند که نه تنها کمکی به ارتقای سلامت و سواد سلامت جامعه نمیکند بلکه به تشویش اذهان هم میانجامد. آفلاتوکسین موضوعی است که سالها محل تمرکز و توجه سازمان بهداشت جهانی و فائو و بالطبع نظام سلامت و نهادهای نظارتی کشور بوده است بنابراین موضوع جدیدی نیست. انگار یک کشف جدید باشد و در یک برنامه تلویزیونی زنده افکار عمومی را با آن بمباران میکنند، گویی بلایی یک شبه آن هم بر سر مردم ایران نازل شده است. آفلاتوکسین یک معضل در مواد غذایی بهویژه لبنیات و خشکبار و فرآوردههای گیاهی است. کشورهای مختلف حد مجاز متفاوتی برای آن در مواد غذایی مختلف دارند و استانداردهای ایران عموما در حد استانداردهای ایالات متحده تعریف شده است البته استانداردهای اروپایی در این زمینه سختگیرانهتر است.»
وی با بیان این که در همه سالهای اخیر تلاش شده است میزان آفلاتوکسین در محصولات غذایی کاهش یابد و حتی مروری بر مطالعات نشان میدهد این میزان در مواد غذایی از جمله لبنیات تولید داخل روند کاهشی داشته است، گفت: «مسئولان فنی، واحدهای کنترل کیفیت و سازمان غذا و دارو در این زمینه کوشش فراوانی کردهاند و از این نظر محصولات غذایی بسته بندی و تولیدی صنایع غذایی و لبنی به مراتب وضعیت بهتری از محصولات فلهای و عرضه سنتی دارند. بسیاری از محصولات غذایی و لبنی ما با پاس کردن همین استانداردها به خارج از کشور صادر میشوند البته هیچکس مدعی حذف آفلاتوکسین نیست اما طرح موضوع به صورت یک جانبه آن هم بهگونهای که این معضل خاص محصولات غذایی داخلی است و گویی بلایی یک شبه نازل شده بدون اشاره به سوابق و وضعیت سایر کشورها قطعا رفتار اطلاعرسانی درستی نیست. چنانکه در مطالعات در کشورهای مختلف ۷ تا ۸۴ درصد آلودگی محصولات لبنی و فرآوردههای گیاهی بسته به زمان و فصل نمونهگیری به آفلاتوکسین گزارش شده است. در ژاپن تا ۱۴درصد، در ترکیه بیش از ۱۲.۴ درصد گزارش شده است علاوه بر آن استاندارد حد مجاز آفلاتوکسین در کشورهای مختلف در محصولات مختلف متفاوت هست. در هر حال سازمان غذا و دارو در این زمینه تلاش لازم را کرده است و البته کاهش آلودگی به آفلاتوکسین مستلزم ورود جدی و مشارکت بین بخشی سایر نهادهای متولی تولید غذا و محصولات کشاورزی و دامی و ساماندهی و شناسه دار شدن مزارع و حلقههای اولیه زنجیره تولید است علاوه بر آن امروزه تکنیکهای حذف یا کاهش آفلاتوکسین در فرآیند تولید نیز به مرحله صنعتی شدن رسیده و چشم انداز مثبتی در این زمینه فرا روی صنایع غذایی متصور است.»
>سازمان دامپزشکی:
از اروپا هم سختگیرتر هستیم
سازمان دامپزشکی کشور نیز طی اطلاعیهای با رد وجود سم آفلاتوکسین در شیر تولیدی کشور اعلام کرد استاندارد ایران در این زمینه از اتحادیه اروپا سختگیرانهتر است.
به گزارش خبرآنلاین، این سازمان طی اطلاعیهای با رد وجود سم آفلاتوکسین در شیر تولیدی کشور اعلام کرد اظهارات شخصی به عنوان کارشناس در برنامه شبکه سه سیما کذب محض، غیر علمی، غیرمستند و مصداق واقعی تشویش اذهان عمومی است. در این اطلاعیه آمده است: بر اساس برنامههای توسعهای انجام گرفته در کشور، در حال حاضر ۴۰۰کارخانه شیر پاستوریزه در کشور فعال هستند و در حوزه تولید شیر خام رتبه ۱۱ دنیا هستیم در حوزه تامین ماده اولیه کارخانجات لبنی تعداد ۱۶۰۰مرکز جمعآوری شیر خام و صنایع وابسته در حال فعالیت هستند. در این مراکز در چارچوب ضوابط بهداشتی دامپزشکی کنترلهای تخصصی بهداشتی اعم از نمونهبرداری و آزمایشات لازم صورت میپذیرد و حمل و نقل شیر و فرآوردههای آن با مدرنترین روشهای بهداشتی صورت میپذیرد و حتی تردد وسایل نقلیه شیر و فرآوردههای لبنی رصد و پایش میشود که مواد اولیه ۴۰۰ کارخانه تولید لبنیات کشور را فراهم میکنند. برنامههای بهداشتی سلامت شیر و فرآورده لبنی در تمامی سطوح از جمله مدیریت بهداشت گاوداریها، مدیریت بهداشت در مراکز جمع آوری شیر و مدیریت بهداشت در کارخانجات شیر و لبنیات مطابق با استانداردهای ملی و کدکس آلیمانتاریوس (استاندارد بین المللی) صورت میپذیرد. تمامی این مراحل تحت نظارت سازمان دامپزشکی کشور و وزارت بهداشت بصورت دائم و مستمر میباشد. مزید استحضار در سطح گاوداری سه نوع مدیریت وجود دارد یکی از مدیریتهای بسیار مهم در هر گاوداری مدیریت بهداشت و تغذیه میباشد که در اینجا سختگیرانه ترین استانداردها برای کنترل میران «آفلاتوکسین» صورت میپذیرد. استاندارد میزان آفلاتوکسین در ذرت دامی در کشور ما برابر با ۵ در میلیارد میباشد و این در حالی است که استاندارد اتحادیه اروپا برای آفلاتوکسین چهار برابر(۲۰ ppb ) استاندارد ملی ایران است.
>تضمین کیفیت شیر پاستوریزه
به گزارش ایرنا، رئیس انجمن مهندسی کیفیت صنعت غذای مازندران نیز مانند دیگر کارشناسان این اظهار نظر را غیرکارشناسی و نادرست دانسته و گفته است: «در این که مقداری ذرت تراریخته وارد ایران شده بحثی نیست. اما این که این کارشناس چطور شناسایی کرد این ذرتها در چه نقاطی از کشور توزیع شده و به مصرف دام رسیده برای ما هم سوال است.» محمد رزاقی تصریح کرد:«تردیدی نداریم که در این اظهارنظر و اطلاعات مطرح شده اشکالاتی وجود دارد. به ویژه این که گفته شده بیشتر آلودگی به این سم در شیرهای صنایع لبنی مازندران وجود دارد از اساس کذب است. شیر تولید شده در صنایع لبنی مازندران به هیچ عنوان آلوده نیست، این اطمینان خاطر را میدهم که شیر تولید شده در صنایع لبنی مازندران یکی از ایمنترین شیرهایی است که در کشور تولید میشود. بیشتر شیرهای دریافتی کارخانجات لبنی مازندران شیر صنعتی است و از شیرهای سنتی هم شیر با کیفیت بالا دریافت میشود. کارخانه دار به هیچ عنوان نمیتواند مواد اولیه نامرغوب بگیرد چون محصول تولیدیاش نامرغوب میشود. اگر شیر نامرغوب باشد قطعا ارجاع داده میشود و معمولا هم در کارگاههای لبنیات سنتی مورد استفاده قرار میگیرد. در مازندران کارگاههای تولید لبنیات، شیرهای سنتی که کارخانهها خریداری نمیکنند را با قیمت ۱۰۰ تا ۲۰۰ تومان بیشتر میخرند و عرضه میکنند. اما کارخانهها شیر نامرغوب را وارد کارخانه نمیکنند انجمن مهندسی کیفیت صنعت غذای مازندران بیانیه و پاسخ به این اظهارنظر و جوسازی و شایعهپراکنی که از برنامه زنده تلویزیونی پخش شد را منتشر میکند و امیدواریم که رسانهها نیز در شفافسازی موضوع و اطلاعرسانی درست عمل کنند.»
>آسیب به اعتبار صنعت لبنیات
البته اظهارات کارشناس مهمان برنامه زنده تلویزیونی در مورد وجود این آلودگی در شیر پاستوریزه استانهای مختلف بود و صرفا به مازندران محدود نشد. موضوعی که سبب شد بسیاری از دامداران و فعالان صنعت لبنیات در استانهای مختلف به این موضوع معترض شوند و حتی به گفته مدیر تضمین کیفیت صنایع شیر ایران و عضو هیات مدیره انجمن مدیریت کیفیت ایران، اتحادیه دامداران را به فکر تنظیم شکایت بابت آسیب دیدن اعتماد عمومی نسبت به شیرهای تولیدی بیندازد.
دکتر شهریار دبیریان با بیان این که در چنین مواردی نمیتوان به یک یا چند مقاله دانشگاهی استناد کرد، گفت: «اگر قرار باشد آمارهایی داده شود باید از طرف سازمانهای نظارتی مانند استاندارد، غذا و دارو و دامپزشکی باشد. نمیشود که به همین سادگی اعتبار یک صنعت مهم در کشور را با چند آمار نادرست خدشهدار کرد.» وی نیز موضوع حد مجاز آلایندهها در مواد غذایی را تشریح کرد و افزود: «وجود یک آلاینده در هر ماده غذایی یک بحث است و رعایت حد مجاز طبق استانداردها بحثی دیگر. در تمام کشوورهای اروپایی و آمریکا هم شیرهای تولید شده حاوی آفلاتوکسین است. اگر تصور بر این است که وجود آفلاتوکسین به هر میزانی باعث آسیب به سلامت مصرفکننده میشود این باور اشتباه است. اینآلاینده نیز حد مجازی دارد که رعایت آن حد مجاز برای مصرفکننده مشکلی ایجاد نمیکند.»
>چطور میتوانند این مسائل را مطرح کنند؟
با همه این مسائل تشویش اذهان عمومی در رابطه با موضوع شیر چیزی است که به همین راحتی جبران پذیر نخواهد بود؛ البته یکی از مخاطبین آفتاب یزد در این باره به ما گفت:«من نمیدانم برخیها چطور دلشان میآید اینطور با بیان اخبار نا درست تشویش برای مردم ایجاد کنند، من خودم سالهاست که از شیر پارستوریزه و استرلیزه در خانه برای بچههایم استفاده میکنم، تا آن جایی که من میدانم حتی ما سالانه مقادیر زیادی شیر به کشورهای دیگر صادر میکنیم حالا چطور بعد از این سالها میآیند میگویند که شیر ما سمی است؟ ما این همه کارشناس و مسئول داریم چطور چنین مسائلی را برخیها بیان میکنند؟ مگر میتوان گفت که همه مسئولین کارشان را خوب انجام نمیدهند؟ فرآوردههای کارخانهها تا محصولاتشان کنترل نشود اجازه ندارند که فر آوردهها را بیرون ببرند! برخی شیرهای فلهای آلودگیهایی دارند چون کنترلی روی آنها نیست اما من مطمئنم شیرهایی که در کارخانه تولید میشوند آلودگی ندارند و من با خیال راحت از آنها استفاده میکنم.» این نشان میدهد که جامعه ما آگاهتر از آن چیزی است که بتوان با چنین اظهارات بی پایه و اساسی آن را دچار تشویش کرد اما سوالی که در این بین مطرح میشود این است که رسانه ملی با چنین برنامههایی سعی دارد چه روندی را دنبال کند؟
سایر اخبار این روزنامه
فاجعه پلاسکو؛ سه سال گذشت اما در بر همان پاشنه قبل میچرخد
استقلالی که وکیل بتواند با آن به «حقوق شهروندان» تجاوز کند منفور است
عوارض دوبرابری ساخت وساز و مالیات بر خانههای خالی،صعود وحشتناک قیمتها را به دنبال دارد
فقط عکس؟!
آمریکا توان پاسخ به حمله موشکی ایران را نداشت
ترفندی برای فریب کاندیداها
ماهواره ظفر با پیام ایرانی ها به فضا می رود
گزارش آفتاب یزد از تشویش اذهان عمومی در یک برنامه زنده با عناوینی بدون معیارهای کارشناسی
عقبنشینی تلویزیون؛ فشار دولت یا افکار عمومی؟!
لیستهای انتخاباتی اصولگرایان در راه است، آنها اصلاحطلبان را از پیش بازنده میدانند
اقدام تلویزیون کافی نیست
وقتی کارگردان و گریمور کارشان را بلدند
باشد که سیل بهانه ای شود....
ماهواره ظفر با پیام ایرانی ها به فضا می رود
ماجرای عوارض ساخت وساز در تهران
رقابت میان خودشان است