مجامله قرن؛ صلح میان ترامپ و بی‌بی


ترامپ پس از ماه‌ها تبلیغ از طرح «معامله قرن» خود رونمایی کرد. طرحی که به احتمال فراوان بیشتر مردم حتی امریکایی‌ها آن را «مجامله (تملق‌گویی) قرن» از سوی ترامپ نسبت به بنیامین نتانیاهو(بی‌بی) و یک حکومت اشغالگر تلقی خواهند کرد. این طرح به‌هر چیزی شباهت دارد جز طرحی برای صلح. اگر قرار بود که براساس این نقشه عجیب و غریب صلح شود همان ۷۰ سال پیش کل مسأله فلسطین حل شده بود و نیاز به یک تأخیر ۷۰ ساله نداشت. از نکات جالب این «مجامله قرن»، غیبت طرف اصلی ماجرا در تدوین آن است. گویی که طرح را کاخ سفید با همکاری نتانیاهو تولید کرده و سپس به فلسطینی‌ها می‌گوید، می‌خواهید بخواهید، نمی‌خواهید هم نخواهید، همین است که هست. این طرح هیچ نتیجه عملی به سوی کاهش تنش نخواهد داشت، سهل است که مهم‌ترین اثر آن ایجاد حس نفرت و خشم نسبت به ارائه‌کنندگان طرح و افزایش تنش و خشونت است.
اگر خوب نگاه کنیم، طرح معامله قرن کما بیش مشابه اقدام ترامپ در خروج از برجام است. هرگونه طرح صلح پایداری برای حل مسأله خاورمیانه حداقل باید حامل یک شرط مهم باشد. اینکه مخالف توافق‌های بین‌المللی و مصوبات شورای امنیت و سایر مقررات نباشد. ولی طرح معامله قرن به‌کلی خود را بی‌نیاز از مطالعه مصوبات شورای امنیت و مجمع عمومی و نیز دیگر توافق‌های فی‌مابین طرف‌های درگیر و اصول حاکم بر روابط بین‌المللی و حتی بی‌نیاز از نظرخواهی از یک طرف ماجرا دانسته و در داخل اتاق‌های کاخ سفید یا دفتر نتانیاهو تدوین شده است. همان طور که خروج از برجام نیز دقیقاً به‌همین صورت انجام شد. به‌عبارت دیگر ترامپ کاری ندارد که محتوای برجام چیست و چه کسانی و بر چه اساسی درباره آن گفت‌و‌گو کرده و به نتیجه رسیده‌اند. او فقط آنچه را دوست دارد اعلام می‌کند و دیگران باید خود را با او هماهنگ کرده و مطابقت دهند. این واقعیت موجود نظام روابط با ایالات متحده و ترامپ است. واقعیت این است که روابط بین‌الملل عمدتاً مبتنی بر قدرت است و عدالت و شرم و انصاف در آن راه ندارد، ولی نه تا این حدی که ترامپ عمل می‌کند.
معامله قرن هیچ‌گاه به نتیجه نخواهد رسید، جز اینکه آتش خشم و نفرت و خشونت را در منطقه شعله‌ورتر می‌کند. اکنون حدود یک قرن است که سیاست‌های استعماری نطفه یک بحران را در منطقه کاشته‌اند و در 70 سال گذشته نیز چند جنگ بزرگ و جنگ‌های کوچک و ده‌ها سال تنش ثمره این اقدام نادرست بوده است. به‌نظر می‌رسد که ترامپ نه تنها خواهان برداشتن حتی یک گام کوچک به جلو نبوده است، بلکه به روشنی چندین گام به عقب نیز برداشته است. کافی است معامله قرن را با طرح ویلیام راجرز وزیر امور خارجه امریکا که 50 سال پیش ارائه شد مقایسه کنیم تا معلوم شود روند منطقه به سوی عدالت و صلح پایدار نیست، بلکه به سوی تنش و درگیری است و این خواست ایالات متحده است. اگر قرار بود یک طرح بدتر از این ارائه شود آن طرح فقط قتل عام همه فلسطینیان بود. طرح آنچنان بی‌ربط است که صدای اعتراض شدید دموکرات‌های امریکایی را هم درآورده است. در حالی که علاقه آنان به اسرائیلی‌ها بیشتر از جمهوریخواهان است. به نظر می‌رسد اسرائیلی‌ها هم به این طرح خواهند خندید. جالب‌ترین اظهار نظر از طرف جاودانفر یکی از به نسبت تندروهای اسرائیلی است که گفته است: «معامله قرن واقعاً توافق خوب و منصفانه‌ای هستش، اگر قرار بود اسرائیل با اسرائیل مذاکره و صلح کنه».