جعبه سياه هواپيماي اوكرايني گرفتار كرونا

آرمان ملي: دولت کانادا تاييد کرد که به دليل شيوع کرونا و ناممکن شدن سفر تيم‌هاي کارشناسي، از ايران خواسته است تا پروسه دانلود و تجزيه و تحليل داده‌هاي ثبت شده در جعبه سياه هواپيماي اوکراينيِ سرنگون شده در آسمان ايران را به تعويق بيندازند. حسن رضايي‌فر رئيس تيم تحقيقات ايران در اين پرونده، پيش از اين با فرستادن ايميلي به شبکه خبري CBC کانادا اعلام کرده بود که از نمايندگان هشت کشوري که در اين پرونده دخيل هستند دعوت کرده به آزمايشگاهي در اروپا سفر کنند تا با حضور آنها روند دانلود و پردازش داده‌هاي جعبه سياه آغاز شود. اما به دليل شيوع ويروس کرونا و موانعي که در انجام سفرهاي بين‌المللي به‌وجود آمده است، مدعوين خواستار به عقب افتادن روند دانلود اطلاعات جعبه سياه شده‌اند. کتي فاکس، رئيس هيأت ايمني حمل‌و‌نقل کانادا تاييد کرد که دوشنبه گذشته با مقامات ايراني تماس داشته است. وي افزود: کشورها اصرار دارند که حتما نمايندگان خودشان در آزمايشگاه براي دانلود داده‌هاي جعبه سياه حضور داشته باشند؛ اما در حال حاضر انجام چنين سفري غيرممکن است. او همچنين گفت: «به اين ترتيب دانلود و آناليز داده‌هاي ثبت شده بايد تا زماني که شرايط به‌اندازه کافي بهبود يابد و امکان سفر ايمن فراهم شود، به تاخير بيفتد، اما در حال حاضر نمي‌توان پيش‌بيني کرد که مدت اين تاخير چقدر خواهد بود».
چرا تا امروز جعبه سياه خوانده نشد؟
هواپيماي خطوط هوايي اوکراين با شماره پرواز 752 هشت ژانويه (18 دي) فرودگاه بين‌المللي تهران را به مقصد کي‌يف ترک کرد، اما لحظاتي پس از برخاستن از باند، با اصابت دو موشک پدافند سپاه پاسداران ايران سرنگون شد و تمام 176 سرنشين آن، که از 5 مليت مختلف بودند، کشته شدند. ايران درنهايت با سه روز تاخير علت اين حادثه را خطاي انساني اعلام کرد و مسئوليت آن را پذيرفت اما با وجود آنکه توانايي بازخواني جعبه سياه هواپيما را نداشت، براي مدت‌ها حاضر به تحويل آن به يکي از کشورهاي داراي تخصص در اين زمينه نيز نشد. مقامات جمهوري اسلامي درخواست داشتند که کشورهاي اروپايي و آمريکا، فناوري‌هاي لازم را براي بازخواني اطلاعات هواپيما به تهران بفرستند و همه اين کارها در تهران انجام بگيرد. اين درخواست اما مورد موافقت ديگر کشورها نبود و همه متفق‌القول بودند که بازخواني اطلاعات در فرانسه يا اوکراين صورت بگيرد. توافق براي برگزاري نشستي با حضور نمايندگان هشت کشور درگير در اين پرونده (ايالات متحده، اوکراين، سوئد، افغانستان، بريتانيا، فرانسه، آلمان و کانادا)، سرانجام پس از ماه‌ها ممکن شده بود. دفتر نخست‌وزيري کانادا اعلام کرد که اين کشور همچنان به فشارهاي خود ادامه خواهد داد. سخنگوي فرانسوا فيليپ شامپاين، وزير خارجه کانادا گفت: «کانادا کار با ديگر اعضاي گروه هماهنگي بين‌المللي را ادامه خواهد داد تا اين اطمينان حاصل شود که ايران به تعهدات بين‌المللي خود از جمله اجراي عدالت در قبال خانواده قربانيان اين حادثه غم‌انگيز عمل مي‌کند.» قرار است هفته آينده خانواده‌هاي قربانيان اين حادثه در کانادا با رالف گودال، وزير پيشين امنيت اجتماعي و مشاور جديد دولت کانادا براي پيگيري عواقب سرنگوني پرواز 752 شرکت هواپيمائي اوکراين ديدار و درباره نگراني‌هاي خود درباره اين پرونده گفت‌وگو کنند. حسن رضايي‌فر، رئيس تيم تحقيقات ايران اعلام کرده است که قصد دارد گزارش نهايي اين حادثه را قبل از برگزاري اولين سالگرد وقوع آن تهيه و اعلام کند. «رضا جعفرزاده» سخنگوي سازمان هواپيمايي کشوري چندي پيش اعلام کرد که جعبه‌هاي سياه هواپيماي اوکرايني در لابراتوار يکي از دو کشور اوکراين يا فرانسه بازخواني مي‌شود. وي با اشاره به اينکه اوکراين و فرانسه پيشنهاد داده‌اند متخصصان ايراني از لابراتوارهاي دو کشور براي بازخواني استفاده کنند، افزود: موضوع، بازخواني جعبه سياه هواپيمايي اوکرايني توسط نهاد بررسي سوانح هوايي ايران در لابراتوارهايي است که داراي شرايط فني و همکاري مناسبي هستند. جعفرزاده با تاکيد براينکه شرايط همکاري هر دو لابراتوار دريافت شده است، گفت: در صورت رسيدن به توافق نهايي در خصوص جزئيات همکاري‌ها، جعبه‌هاي سياه در يکي از دو مرکز (فرانسه يا اوکراين) بازخواني مي‌شود.
دلايل مخالفت ايران چه بود؟


پيش از اين نيز وزير راه و شهرسازي درباره بازخواني جعبه سياه بوئينگ اوکرايني در يک برنامه راديويي گفته بود: شرکت‌هايي که هواپيمايشان دچار سانحه است، از کمپاني نرم‌افزاري به آنها داده مي‌شود که درون آن ديتا وجود دارد، براي هواپيمايي که در ايران پرواز مي‌کند نرم‌افزار را داريم، اما هيچ شرکتي اين هواپيماي اوکرايني را در ايران پرواز نمي‌دهد جز خود اوکرايني‌ها. به همين دليل ما نرم‌افراز بازخواني را نداريم. به گفته محمد اسلامي، اين نرم‌افزار فقط چند آيتم را برداشت مي‌کرد و ما تلاش مي‌کرديم که آن را بگيريم. يکي از مسائلي که وجود دارد اين است که جعبه سياه در سانحه دچار آسيب شده و يک بخش اصلي آن شکسته است. اگر کارخانه بوئينگ در آن مشارکت نکند ممکن است ديتا از بين برود. به همين دليل ريسک خواندن اين ديتا بازيابي فيزيک جعبه سياه بود. وزير راه و شهرسازي همچنين تأکيد داشت: آمريکايي‌ها به دنبال اين هستند که از هر حادثه‌اي يک اتفاق تروريستي درست کنند و دشمني کنند، اما کميته بررسي سانحه در حال بررسي است، اوکراين و شرکت سازنده جزو‌لاينفک بررسي سانحه هستند و به محض اينکه شرايط آماده شد بازخواني جعبه سياه آغاز مي‌شود. درحال حاضر بررسي ميداني، انجام آزمايش‌هاي قطعات تا اين لحظه پشت سر گذاشته است و کرونا کار را متوقف کرده است، بعد از اين وضعيت اين را دنبال مي‌کنيم.