کرونا و قصه پر غصه کولبران بیکار

يکي از مرزنشينان روستاي «دري» در شهرستان مريوان به «آرمان ملي» مي‌گويد: شيوع کرونا کسب و کار ما را از دو ماه پيش کاملا تعطيل کرده و اکثر مردان روستاي ما کولبر هستند، نمي‌توانند به سرکارشان بروند، قبلا با جابه جايي بار و اجناس از کشور عراق به بازارچه‌هاي شهر مريوان مي‌آورند درآمدي روزانه حدود 300 هزارتومان داشتيم، اما کرونا همه زندگي ما را تعطيل کرده و خانه نشين شده‌ايم. هيمن صالحي ميزان درآمد ماهانه‌اش را از کولبري به‌طور ميانگين دو تا سه‌ميليون تومان عنوان مي‌کند و بر اين باور است که اگر دولت به داد آنها نرسد، هيچ‌منبع درآمدي براي سير کردن شکم زن و بچه‌شان ندارد. در گذشته يک قطعه زمين داشتم که به‌دليل خشکسالي امکان کشاورزي در آن وجود نداشت و آن را فروختم. در سال‌هاي گذشته بارش برف و باران مانع از فعاليت‌مان در کوهستان مي‌شد، اما در دو ماه گذشته کشور عراق و مرز داخلي ايران اجازه فعاليت به ما نمي‌دهند و نيروهاي نظامي دو کشور ترس از ورود ويروس کرونا به شهرهاي مرزي خود دارند. تنها خانه بهداشت روستاي ما، در شرايط عادي هم پزشک و دارو نداشت، حالا با شيوع ويروس کرونا اين مرکز تا حدودي تعطيل شده و کسي براي تب‌سنجي و معاينه مردم روستا نيامده است. وي با اشاره به شيوع ويروس کرونا در روستاهاي مرزي مريوان اظهار مي‌کند: در اين مدت افراد زيادي دچار تب و ناراحتي‌هاي تنفسي شده‌اند اما به‌دليل شرايط نامناسب مالي، امکان رفتن به شهر سنندج و بستري در بيمارستان را ندارند، بيمه هم که نداريم و بسياري از مردم بيماري خود را پنهان مي‌کنند.
دريغ از يک ماسک و دستکش
محمد مريواني، جوان 30‌ساله ساکن شهر مريوان است که تنها شغلش کولبري و از اين راه امرار معاش مي‌کند، او درباره شرايط اين روزهاي خود و همکارانش مي‌گويد: آخرين باري که براي کار به گردنه «ته ته» مريوان رفتم اواخر بهمن بود که يک متر برف روي کوه باريده و به سختي قدم بر مي‌داشتيم، اما کرونا و گرسنگي از بارش برف در کوه‌ها نيز خطرناک‌تر است و حالا کشور عراق اجازه فعاليت به ما نمي‌دهد و براي تهيه مخارج پدر و مادرم با مشکل جدي روبه‌رو هستم. او که در يک خانواده سه نفره زندگي مي‌کند، ادامه مي‌دهد: در بسياري شهرهاي استان کردستان انواع شوينده و محلول ضدعفوني در اختيار اصناف قرار گرفته، اما چون کسي ما را به رسميت نمي‌شناسد از اين امتيازات محروم هستيم و از زمان شيوع ويروس کرونا کسي سراغ ما را نگرفته است. ما در سامانه کولبري که وزارت کشور و قوه قضائيه اعلام کرده، ثبت نام کرده‌ايم، اما دريغ از يک ماسک و دستکش. با دوستانم که در شهرهاي پاوه، مريوان، سروآباد، بانه و ده‌ها روستاي ديگر که تماس مي‌گيريم وضعيت آنها نيز به همين شکل است. تسهيلات مالي يک‌ميليون توماني که قرار است به کولبران بدهند در اختيار 960 نفر قرار مي‌گيرد و صدها و هزاران کولبر ديگر که امکان ادامه کارشان را ندارند، از اين تسهيلات محروم هستند.
مردم روستا امکان مداواي کرونا را ندارند


چندي پيش عکس بانويي در روستاي «برده رشه» شهرستان مريوان که با لباس مردانه کولبري مي‌کرد، در شبکه‌هاي اجتماعي خبرساز شد، در اين روزها به سراغ او رفتيم تا نظرات او را نيز جويا شويم. مستوره پشم که 53 سال سن دارد، مي‌گويد: روستاي ما در نزديکي شهر پنجوين عراق قرار دارد و محل خوبي براي فعاليت‌هاي ما کولبران به شمار مي‌رود، به‌طوري که روزانه هر فرد مي‌توانست با حمل سه گالن 20 ليتري گازوئيل درآمدي تا 40‌هزار تومان داشته باشد. پوشاک، لوازم خانگي و آرايشي نيز از ديگر اقلام بود که به‌طور متوسط در هر روز که به سرکار مي‌رفتيم، 160‌هزار تومان درآمد داشتيم. اما شيوع ويروس کرونا موجب تعطيلي بازارچه‌هاي مرزي و بيکار شدن کولبر‌ها شد، به‌طوري که خيلي از ما پول خريد گوشت و ميوه نداريم. اين در حالي است که يارانه معيشتي هم به ما کولبران تعلق نگرفته است. حدود 10 نفر از همکاران ما به کرونا مبتلا شده‌اند و در خانه بستري هستند و حتي هزينه بيمارستان رفتن را ندارند. مرکز درماني روستا امکانات بستري بيماران کرونايي را ندارد و بايد براي درمان به شهر سنندج بروند و بيمارستان‌هاي سنندج نيز پر هستند و امکان پذيرش بيمار را ندارند. هيچ ‌نهاد و ارگاني هم براي تست سلامت مردم روستا مراجعه نکرده و خطر شيوع ويروس کرونا ميان زنان و کودکان در اين منطقه وجود دارد. دختر جوان 26 ساله‌اي که خود را «هاوژين خالدي» معرفي مي‌کند، نيز مي‌گويد: که به‌همراه دو خواهر و مادرم در يکي از محله‌هاي حاشيه نشين سروآباد زندگي مي‌کنيم و براي تامين مخارج زندگي خانواده‌ام با لباس مردانه ميان مردان به شهرهاي مرزي عراق مي‌روم و کولبري مي‌کنم. بعد شيوع کرونا کسي به فکر ما کولبران نيست، نه بيمه‌اي داريم و نه کسي ما را مي‌شناسد. وضعيت بهداشتي مناسبي هم نداريم. خانواده ما که چهار نفر است در يک خانه 40 متري زندگي مي‌کنيم و هر روز خطر شيوع ويروس کرونا ما را تهديد مي‌کند چرا که پولي نداريم مواد ضدعفوني تهيه کنيم.
شغلي به اسم کولبري نداريم
چندي پيش حسين خوش اقبال، معاون سياسي استانداري کردستان در خصوص مشکلات کولبران با توجه به محدوديت‌هاي تردد مرزي به‌خاطر کرونا به «ايران» گفته است: ما چيزي به نام کولبر نداريم و کولبري شغلي نيست که به رسميت شناخته شود، ولي در مجموع دولت براي تمام کساني که حقوق ثابت ندارند، در شرايط کرونايي حمايت‌هايي در نظر گرفته است. وي افزود: متاسفانه بسياري از اين‌ها جواناني هستند که به‌دليل مسائل معيشتي مورد سوء استفاده قاچاقچيان قرار مي‌گيرند و خود آنها انسان‌هاي پاک و شريفي هستند! ما پيشتر با ساماندهي بازارچه‌هاي مرزي شرايطي را فراهم کرده بوديم که هر خانواده با استفاده از تجارت چمداني بتواند از راه رسمي و قانوني حدود ماهي 2‌ميليون و هشتصد‌هزار تومان درآمد کسب کند که در شرايط کنوني اين بازارچه‌ها نيز تعطيل شده‌اند و بايد ببينيم در آينده چه تصميمي در مورد آنها گرفته مي‌شود.
بيکاري و اجبار کولبري
با اين حال منصور مرادي، نماينده مريوان در مجلس در پاسخ به اظهارنظر معاون سياسي استانداري کردستان، به «آرمان ملي» مي‌گويد: اگر آقاي حسين خوش اقبال گفته‌اند که ما کولبري را به رسميت نمي‌شناسيم، به اين دليل است که دو سال پيش به دستور رئيس جمهور معابر کولبري بسته شدند و کولبران از معابر غيررسمي در حال تردد هستند. اما نبايد چشم‌مان را بر روي واقعيت‌ها ببنيديم و با بستن معابر، صورت مساله پاک نمي‌شود. به گفته مسئولان استاني و ملي ما يک درآمد ثابت و پايدار براي جوانان جوياي کار اين استان ايجاد نکرده‌ايم و کدام کارخانه در اين استان چند صد نفر را به سرکار برده يا توانسته حداقل درآمد معيشتي را براي مردم تامين کند، بنابراين مردم مناطق مرزي استان هيچ‌راه درآمدي به جز کولبري و دستفروشي ندارند. در اين روزهاي کرونايي وضعيت مردم مناطق مرزي استان‌هاي مرزنشين از بقيه مناطق کشور بدتر است. وي در ادامه مي‌افزايد: در پي شيوع کرونا در دو ماه گذشته، هزاران کولبر نتوانستند به سرکارشان بروند تا درآمدي از طريق کولبري داشته باشند، وضعيت معيشتي آنها بسيار بدتر از افراد ديگر جامعه است. کولبران از مناطق محروم مرزي استان و با اين شغل، هزينه خود و خانواده‌شان را تامين مي‌کنند. در حال حاضر نيز تعداد کمي از افراد از معابر غيررسمي کولبري مي‌کنند و با توجه به اينکه شيوع کرونا باعث تعطيلي کامل کار آنها شد، مردم با مشکلات بسيار زيادي دست و پنجه نرم مي‌کنند.