روزنامه ابتکار
1399/01/28
تداوم شرایط کرونایی، کسب و کارهای سفر را از پا می‌اندازد؟ موج دوم بیکاری در صنعت گردشگری
زهرا داستانی«کرونا» که فرصت طلایی سفرهای نوروزی در تعطیلات چند روزه عید را از گردشگری ایران ربود، حالا با دنباله‌دار کردن محدودیت‌های سفر از بسته شدن مرزهای جغرافیایی گرفته تا تعطیلی صنایع وابسته آن از جمله حمل و نقل هوایی و زمینی، هتلداری، آژانس‌ها و تورهای گردشگری و ... کشتی گردشگری در ایران را به گِل نشانده است. این اتفاق گرچه تنها مختص به ایران نبوده و صنعت گردشگری در جهان متاثر از این بیماری همه‌گیر است اما ایران و کشورهای کمتر توسعه یافته بیشترین خسارات را از نظر اقتصادی با تعطیلی کسب‌وکارها شاهد بوده‌اند. گرچه بیکاری نیروهای کار در صنعت گردشگری پیش از تعطیلات نوروز و قبل از به اوج رسیدن شمار قربانیان کووید 19 با تعدیل ۱۸۲ نفر از میان ۷۵۴ پرسنل بزرگ‌ترین سایت ارائه خدمات گردشگری آنلاین در ایران آغاز شد، اما با ادامه روند شیوع این بیماری به نظر می‌رسد که موج دوم بیکاری این بار در سایر بخش‌های خدمات گردشگری از جمله هتل‌ها و مراکز گردشگری آغاز شده است. به این آمار باید تورلیدرهایی را نیز اضافه کرد که در روزهایی که خبری از گردشگر نیست و عملا روزهای سختی را از نظر اقتصادی تجربه می‌کنند.
در روزهایی که محدودیت‌های رفت و آمد در ایران به دستور ستاد ملی مبارزه با کرونا یکی یکی شکسته میشود و حتی در برخی از حوزه‌های اجتماعی دیگر خبری از رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی نیست، اما همچنان صنعت گردشگری و صنایع وابسته به آن جزو خطوط قرمزی هستند که رفع محدودیت‌هایی که به تعطیلی این صنعت انجامیده کاری غیر عقلانی به شمار می‌آید. از این رو است که همچنان خبرها حکایت از تعطیلی هتل‌ها، پروازها و دفاتر خدمات گردشگری تا اطلاع ثانوی دارند و آنطور که فعالان گردشگری پیش‌بینی می‌کنند، حتی در صورت ریشه‌کن شدن کرونا در ایران باز هم از سر گیری فعالیت این صنعت تا پایان سال امری غیرممکن به نظر می‌رسد.
ابراهیم پورفرج، رئیس هیئت مدیره جامعه تورگردانان ایران درباره چرایی این امر گفته است: «صنعت گردشگری در مقایسه با سایر صنایع، بیشترین آسیب را از شیوع ویروس کرونا دیده است چرا که از نیمه دوم سال گذشته با توجه به وقایعی که در کشور رخ داد، دچار آسیب‌های جدی شد و در این مدت هرچه برای تبلیغ ایران و جذب گردشگر سرمایه‌گذاری شده بود، از بین رفت.» او گفته: «پیش‌بینی ما این است که تا پایان سال ۹۹ نتوان هیچ تور گردشگری را در ایران اجرا کرد؛ به دو دلیل نخست آنکه رفت و آمدی بین کشورها وجود ندارد، مرزها بسته شده و پروازها به حالت تعلیق درآمده است. دلیل دیگر آن است که سایر کشورها هم سخت درگیر ویروس کرونا هستند و اصلا پاسخگوی درخواست ما برای سفر به ایران نیستند. فعلا نه ما و نه آن‌ها نمی‌دانیم چه چیزی در انتظار است.» به گفته پورفرج، گردشگری با ابهام زیادی در جهان روبه‌رو است. مثلا به فرض اینکه ویروس کرونا تا چند ماه دیگر ریشه کن شود، بعد از آن چه خواهد شد، آیا رفت و آمد گردشگران مثل قبل خواهد بود؟ قوانین مرزها و کشورها به حالت قبل بر می‌گردد؟ آیا رفتار و سلیقه گردشگران و آژانس‌های توریستی تغییر خواهد کرد؟ ما در حال بررسی این سوال‌ها هستیم و فعلا جواب صریح و قاطعی برای آن‌ها نداریم. او گفته، «حتی اگر فرض را بر این بگذاریم که ویروس کرونا تا خردادماه ریشه کن شود، باز نمی‌توان انتظار داشت گردشگران خیلی سریع به ایران سفر کنند؛ زمان می‌برد تا مردم بار دیگر به شرکت‌های هواپیمایی، هتل‌ها، اقامتگاه‌ها و سرویس حمل و نقل اعتماد کنند. تا آن موقع تصمیم بر آن است که گردشگری داخلی تقویت شود، پیش‌بینی شده سفرهای داخلی زودتر آغاز میشود. از این طریق می‌توان امنیت را القاء و زمینه را برای سفر گردشگران خارجی فراهم کرد.» او تاکید کرده است که «اگر به صنعت گردشگری مخصوصا بخش ارزآور آن، بی‌توجهی شود و در این بحران، حمایت مالی نشود، نمی‌توان سریع و موثر وارد بازارهای بین‌المللی شد، با این حساب شاید ورود گردشگران به ایران بیشتر از یک سال زمان ببرد.»
اما تنها «زمان» طولانی که طی میشود تا گردشگری به ارزآوری بازگردد، مهم‌ترین مولفه‌ای نیست که فعالان گردشگری را نسبت به آینده هراسان کرده است. «سر پا ماندن» این صنعت مهم‌ترین چیزی است که امروز فعالان گردشگری به آن فکر می‌کنند، چرا که با گذشت نزدیک به 2 ماه از تعطیلی گردشگری در ایران، این صنعت با زیان 4 هزار میلیارد تومانی روبه‌رو شده و اگر بنا باشد یک سال تمام را در زیان‌دهی به سر ببرد، به طور کامل ورشکست خواهد شد.
مهدی نجفی، فعال صنعت گردشگری در یادداشتی که در عصر ایران منتشر کرده نوشته است: «به شکل مشخص در حوزه دفاتر خدمات مسافرتی حدود 40درصد سود سالانه آژانس‌ها از فروش تورها و سفرهای نوروزی حاصل میشود که امیدی به جبران آن در ماه‌های آتی نیست و با ادامه وضعیت اضطراری در اردیبهشت و خرداد عملاً میزان اثرگذاری کووید-19 بر فعالیت این کسب و کارها به مرحله غیرقابل جبرانی می‌رسد. نباید فراموش کرد که تنها زیان دست اندرکاران حوزه گردشگری اعم از شرکت‌های هواپیمایی، هتل‌ها، اقامتگاه‌ها، آژانس‌های مسافرتی و کسب و کارهای وابسته به سفر از تعطیلی فعالیت‌ها در اسفند و فروردین بیش از 4000 میلیارد تومان برآورد میشود که با توجه به شرایط مالی و بدهی‌های انباشته پیشین جبران آن برای بخش عمده‌ای از دست اندرکاران این صنعت امکان‌ناپذیر به نظر می‌رسد.»
در راستای این ورشکستگی اما وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از تخصیص ۳۸ هزار میلیارد ریال تسهیلات بانکی با نرخ سود ۱۲ درصد را برای جبران خسارات بخش های گردشگری، صنایع دستی و میراث فرهنگی از دولت خبر داد، این رقم که حدود ۵ درصد از ۷۵۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات حمایتی را شامل میشود، اعتراض فعالان گردشگری را برانگیخت.
ابراهیم پورفرج، رئیس هیئت مدیره جامعه تورگردانان ایران در واکنش به بسته حمایتی دولت برای گردشگری در بحران کرونا که شامل امهال سه ماهه مالیات و قبوض انرژی و پرداخت وام بانکی با ۱۲ درصد سود است، در گفت‌وگو با ایسنا آن را به مثابه جریمه توصیف کرده و گفته است: «وام ۱۲ درصدی نه تنها به صنعت گردشگری ایران کمک نمی‌کند که حکم جریمه را برای آن دارد. چرا که آژانس‌ها و فعالان حوزه گردشگری در شرایط عادی هم می‌توانستند این وام را از بانک دریافت کنند، فقط سود آن وام ۱۸ درصد است و سود وام بسته حمایتی ۱۲ درصد. اما تفاوت آن جا است که فعالان عرصه گردشگری تا پیش از این پول داشتند و می‌توانستند وام با سود ۱۸ درصد را بازگردانند اما حالا درآمدی ندارند و از بازپرداخت آن عاجزند.»
اگرچه عددی وام درنظر گرفته شده برای جبران خسارت کسب و کارهای گردشگری به گفته معاون سرمایه گذاری و امور مجلس وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، هنوز تایید و تصویب نشده است اما علی‌اصغر مونسان، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی روزگذشته دولت را نسبت به عدم تخصیص این وام و بیکاری خیل عظیم نیروهای کار این صنعت بیم داده است. او گفته: «با برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای که در چند سال اخیر برای رونق گردشگری داخلی و افزایش گردشگران خارجی در این وزارتخانه با سرمایه‌گذاری‌های مختلفی که توسط بخش خصوصی انجام شده است، خوشبختانه شاهد رشد این صنعت بودیم اما متاسفانه ویروس کرونا موجب شد تا بسیاری از سرمایه‌گذاران که اکنون موقع بهره‌برداری آن‌ها بود با تعطیلی مراکز و تاسیسات گردشگری خود آسیب زیادی ببینند.» او بیم داده است که: «اگر اعتبار ۳۸ هزارمیلیارد ریالی برای جبران بخش‌هایی از این آسیب‌ها را که به دلیل شیوع ویروس کرونا اتفاق افتاده، اختصاص نیابد با اثرات جبران‌ناپذیری روبرو خواهیم بود و شاهد بیکاری بیشتر و درآمد اقتصادی کمتر خواهیم بود.»
به نظر می‌رسد گفته‌های وزیر از موج دوم بیکاری نیروهای کار در صنعت گردشگری و کسب و کارهای وابسته به آن حکایت دارد. بیکاری که با تعدیل ۱۸۲ نیرو از میان ۷۵۴ پرسنل «علی‌بابا» بزرگ‌ترین سایت ارائه خدمات گردشگری آنلاین در ایران آغاز شد و حالا با ادامه‌دار شدن تعطیلی آژانس‌ها، تورها، هتل‌ها و سایر خدمات گردشگری در ایران در حالی که چندین هفته از بازگشایی برخی از کسب و کارها می‌گذرد، موج این تعدیل شدن‌ها و بیکاری‌ها شدت بیشتری به خود گرفته است. اتفاقی که ضربه بیشتری به صنعتی خواهد زد که دولت بیشترین تکیه را بر آن در لایحه بودجه سال 99 زده بود. صنعتی که قرار بود جایگزین نفت شود، حالا به یکی از صنایع زیان‌دهی تبدیل شده که تعداد بسیار بالایی از نیروی کار را به جمع بیکاران کشور افزوده است. گرچه این پایان راه گردشگری نیست و انتظار روزهای سخت‌تری برای این صنعت می‌رود اما باید دید و منتظر بود که دولت و متولیان گردشگری چه برنامه‌ای برای روی پا نگه‌داشتن است صنعت خواهند داشت.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
دو فوریت طرح اصلاحی نمایندگان علیه رد صلاحیت‌های گسترده شورای نگهبان به تصویب رسید
محمدرضا ستاری
کرونا، نفت و نبرد ژئوپلتیک
آمریکا کمک‌های خود به سازمان جهانی بهداشت را قطع کرد
جنگ کرونایی ترامپ با WHO
صندوق بین‌المللی پول:
ارزیابی درخواست وام ایران نیاز به زمان دارد
اهالی موسیقی در گوشه و کنار دنیا با هنرشان به جنگ ویروس تازه‌وارد آمدند
آوای موسیقی در عصر کرونا
«ابتکار» دلایل و چالش‌های تخلفات مطرح شده در گزارش تفریغ بودجه 97 را بررسی می‌کند
تداوم شرایط کرونایی، کسب و کارهای سفر را از پا می‌اندازد؟
موج دوم بیکاری در صنعت گردشگری
رئیس‌جمهوری در واکنش به گزارش دیوان محاسبات:
در نظارت بر بودجه خودی و غیرخودی نداریم
پس از برنی سندرز، باراک اوباما هم از نامزدی جو بایدن حمایت کرد
وحدت دموکرات‌ها برای نجات آمریکا
عضو کمیسیون برنامه مجلس مطرح کرد
امکان بازپس‌گیری حق عضویت پرداختی ایران به صندوق بین‌المللی پول
آیا فاصله‌گذاری هوشمند همان ایمنی گله‌ای است؟
زیر و بم طرح فاصله‌گذاری اجتماعی در دو راهی نان و جان
