تقابل آمريكا-ايران به درگيري نمي‌انجامد

آرمان ملي- رضا پورحسين: تقابل اخير ايران و ايالات متحده آمريکا در خليج‌فارس پس از حدود دو سال دوباره اما و اگرهاي فراواني را در ذهن‌ها ايجاد کرده است؛ به نحوي که برخي اين تقابل را صرفا يک جنگ رسانه‌اي و بزرگنمايي مي‌دانند و برخي نيز آن را در راستاي منحرف کردن افکار عمومي آمريکا از بحران کرونا عنوان کرده‌اند. مقوله‌اي که در روزهاي نزديک به انتخابات آمريکا به دفعات در حال تکرار شدن است و در عراق نيز اين قبيل اتفاقات نيز به وفور ديده شده است. از سوي ديگر با وجود اينکه مايک پمپئو، وزير امورخارجه آمريکا و سنتکام نسبت به اين اقدام نيروهاي ايراني واکنش نشان داده‌اند اما به نظر مي‌رسد اين اقدام ناوچه‌هاي ايراني يک اقدام گذرا و نه‌چندان مهم بوده است و عواقب بعدي نخواهد داشت. بعيد به نظر مي‌رسد اين امر عقبه داشته باشد و اين صرفا تحرک نيروهاي ايراني در قبال حضور ناوها و نيروهاي آمريکا در اين منطقه بوده است و شايد هم نيروهاي ايراني به نوع اقدامات ناو و بالگردهاي آمريکايي مظنون شده‌اند و اين اتفاقات ممکن است به وفور در خليج‌فارس به‌عنوان آبراهي حساس و بين‌المللي بيفتد. در همين راستا «آرمان‌ملي»گفت‌وگويي با نصرت‌ا... تاجيک، سفير اسبق ايران در اردن و کارشناس مسائل بين‌الملل داشته است که در ادامه مي‌خوانيد.
تقابل اخير ايران و ايالات متحده در خليج‌فارس را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
در يک نگاه به تصوير بزرگ از تقابل‌هاي ايران و ايالات متحده هيچ زمينه تنش و درگيري در خليج‌فارس ديده نمي‌شود. چه در رابطه با آن کشتي که با پرچم هنگ‌کنگ در حال تردد بود و احتمالا توقيف در ارتباط با تخلفي بوده و چه در زمينه نزديکي ناوچه‌هاي ايراني به دو ناو بزرگ ايالات متحده مورد خاصي به‌وجود نيامده است. اين‌گونه تقابل‌ها بيشتر جنبه عملياتي و نظامي دارد و کمتر وجهه سياسي. ايالات متحده با دو ناو بزرگ خود و 6 فروند بالگرد در حال انجام مانور در نزديکي آب‌هاي ايران و در شمال خليج‌فارس بوده است. اين اقدام قطعا حساسيت ايران و نيروهاي ايراني را در پي دارد.
تقابل اخير ايران و آمريکا در خليج‌فارس چه تبعاتي خواهد داشت؟


با وجود اينکه مايک پمپئو، وزير امورخارجه آمريکا و سنتکام نسبت به اين اقدام نيروهاي ايراني واکنش نشان داده‌اند اما به نظر مي‌رسد اين اقدام ناوچه‌هاي ايراني يک اقدام گذرا و نه‌چندان مهم بوده است و عواقب بعدي نخواهد داشت. بعيد به نظر مي‌رسد اين امر عقبه داشته باشد و اين صرفا تحرک نيروهاي ايراني در قبال حضور ناوها و نيروهاي آمريکا در اين منطقه بوده است و شايد هم نيروهاي ايراني به نوع اقدامات ناو و بالگردهاي آمريکايي مظنون شده‌اند و اين اتفاقات ممکن است به وفور در خليج‌فارس به‌عنوان آبراهي حساس و بين‌المللي بيفتد که ايران خود را موظف به حفظ امنيت اين منطقه هم براي امنيت آب‌ها و سرزمين خودش و هم انرژي جهان مي‌داند. اما به نظر مي‌رسد برخي رسانه‌ها و ايالات متحده با اهدافي خاص اين موضوع را رسانه‌اي کرده‌ و به دنبال بهره‌برداري از آن هستند. در مجموع اين دو سه تقابل اخير به علت اينکه منجر به درگيري نشده است، نمي‌تواند براي امنيت منطقه خطرناک باشد. نظاميان ايراني بحق نسبت به تحرکات آمريکايي‌ها در خليج‌فارس حساس شده‌اند زيرا اين منطقه به ايران نزديک است و طبيعي است که امنيت حداکثري را در مقابل اين تحرکات ايجاد کنند. ضمنا به‌طور اصولي روش‌هاي عملياتي کشورها را خودشان تعيين مي‌کنند و نه ديگران؛ لذا عبور ناوچه‌هاي ايراني از نزديکي ناوهاي آمريکايي في‌نفسه نمي‌تواند تخلفي باشد. بايد توجه کرد که تنش در منطقه خوب و بهنگام نيست و بايد در راستاي امنيت و آرامش بيشتر گام برداشت زيرا ممکن است ترامپ از اين‌گونه اقدامات به نفع خود و ارتقاي جايگاه خود در جهان و داخل آمريکا که به‌دليل اوضاع کرونا در آمريکا زير‌فشار افکار عمومي اين کشور قرار گرفته، استفاده کند.
وراي تحرکات نظامي در خليج‌فارس چه اهداف سياسي ديگري وجود دارد؟
اگر اين تقابل‌ها منجر به درگيري شود ممکن است ايالات متحده در يک جنگ رسانه‌اي از آن به نفع خود استفاده کند و در وراي آن بهانه‌اي براي ساير اقدامات به‌وجود آورد. در آمريکا، افرادي که به دونالد ترامپ راي مي‌دهند غالبا اتفاقات داخلي براي آنها اهميت دارد و کمتر مسائل سياست خارجي را مورد توجه قرار مي‌دهند. اين قشر از مردم آمريکا مسائل اقتصادي، ‌بيمه و شغل جايگاه مهم‌تري دارد. در اين سطح از تقابل، کمتر اهداف رسانه‌اي مورد توجه است. اين تقابل‌ها در ادامه تحرکات آمريکا در عراق است تا اعلام کنند در مورد مواضع خود در منطقه جدي هستند و قصد عقب‌نشيني از منطقه را ندارند و در اين راستا نيز ممکن است هر اقدامي انجام دهند و موضع‌گيري‌هاي پس از آن نيز به نظر مي‌رسد در اين راستا انجام شده باشد.
بهترين واکنش هم در عرصه ديپلماتيک و هم عرصه نظامي، چه مي‌تواند باشد؟
در اين راستا بايد کاملا هوشمندانه عمل و از اقدامات تحريک‌آميز بايد اجتناب کرد. وزير امورخارجه کشورمان در اين رابطه به درستي توئيت گذشته خود را بازنشر و عنوان کرد که اين سرزمين متعلق به ايران است و اين آمريکا است که از هفت هزار کيلومتر دورتر به اين منطقه آمده. در عرصه ديپلماتيک نيز به قدري کرونا به سوژه اول و هدف اصلي تبديل شده که کمتر به اين رويارويي‌هاي جزئي و گذرا توجه مي‌شود و کشورها و ديپلمات‌ها بيشتر در اين برهه زماني به دنبال برداشتن گام‌هايي در راستاي عبور از بحران‌هاي ناشي از کرونا و مسائل اقتصادي در حوزه بين‌الملل هستند.