می خواهند خیال اردوغان را راحت کنند

آفتاب یزد- گروه سیاسی: روز گذشته بود که وزیر امور خارجه کشورمان برای دیدار و رایزنی با مسئولان سوری در راس هیئتی سیاسی وارد دمشق شدو با بشار اسد رئیس جمهور سوریه و ولید معلم معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه این کشور دیدار و گفتگو کرد.
دیدار ظریف وزیر خارجه ایران با بشار اسد در شرایط حساسی صورت گرفت. بشار اسد در رویای این است که پس از 9 سال جنگ داخلی اکنون به طور کامل بر اراضی سوریه تسلط پیدا کند. این در حالی است که هنوز پنج درصد از خاک سوریه در دست گروه‌های مورد حمایت عربستان و ترکیه است، دولت سوریه به دنبال این می‌گردد تا طی زمان مشخصی تمام این گروه‌ها با کمک ایران و روسیه و سازمان ملل از کشور سوریه خارج شوند.
اما در دستیابی به این رویا اکنون بزرگترین مشکل فراروی سوریه، حضور نیروهای ترکیه در ادلب و تفنگداران دریایی آمریکا در شرق فرات و به طور مشخص در منطقه نفت خیز دیر الزور است. بشار اسد، لازمه بازگشت به ثبات و آرامش کشور را خروج این نیرو‌ها درسوریه می‌داند. اما مدتی هست که معادلات در سوریه به نوعی دیگر تغییر پیدا کرده است.
محور گفت وگوی ظریف با مقامات سوری در رابطه با نشست آتی وزرای خارجه کشورهای ضامن روند آستانه بود. نشست آتی وزاری خارجه کشورهای ضامن روند آستانه قرار است روز چهارشنبه از طریق ویدیو کنفرانس برگزار شود.


> بازی که عوض شد
براساس توافقاتی که در گذشته در نشست‌های آستانه بین ایران و ترکیه وروسیه صورت گرفت، قراربود که ترکیه وساطت کند و گروه‌های تروریستی که بیش از پنج سال است در منطقه ادلب قرار دارند، از این منطقه خارج شوند، سلاح‌های خود را تسلیم دولت سوریه کنند، بخشی از گروه‌های تروریستی که در سوریه و اتباع سوریه هستند وارد فرآیند سیاسی شوند، بخشی از نیروهای خارجی هم از ادلب خارج شوند و ادلب در یک فرآیند زمانی مشخصی پاکسازی شود.
تصمیماتی که در نشست آستانه میانه ایران و روسیه و ترکیه در خصوص سوریه گرفته می‌شد در میانه راه ناگهان با ورود و نقش آفرینی متفاوت ترکیه درسوریه از اساس برهم ریخت.
دولت ترکیه با این توجیه که نیروهای دموکراتیک کرد سوریه در ادلب ممکن است نا امنی‌ها یی را در ترکیه ایجاد کنند، بخش مهمی از خاک ادلب را اشغال کرده است تا جایی که گفته می‌شود ترکیه درصدد بازسازی بخشی از گروهک‌های تروریستی در سوریه است به جای پاکسازی. آن هم به بهانه حفظ امنیت کشور خود و اینکه مبادا نیروهای کرد بعدا بخواهند در مقابل این کشور قد علم کنند.
ترکیه از ابتدای سال 2011 نقش جدی و محوری در بحران آفرینی سوریه داشت و پس از اینکه در سال 2014 شاهد افول موقعیت داعش در عراق وسوریه بود، سعی کرد با نزدیکی به ایران و روسیه از نقش خودش در بحران آفرینی کم کند، تمام این تغییرات برای سیاست‌هایی است که اردوغان و ایده اش، برای احیای امپراطوری عثمانی دارد.ازهمین روترکیه به نشست‌های آستانه و سوچی تن داد.
اما ایجاد پایگاه‌های نظامی در ادلب، سنخیتی با توافق سوچی و آستانه ندارد و البته به نوعی تعرض به تمامیت ارضی سوریه هم محسوب می‌شود.
اقدامات ترکیه در این منطقه تا جایی بالا گرفت که ناگهان به جنگ میان ترکیه و سوریه و سپس روسیه و ترکیه هم کشید. حمله هوایی که در آن ۳۴ نظامی ترکیه کشته و تعدادی زخمی شده‌اند. روسیه عامل حمله هوایی بود.آنقدر وضعیت بغرنج شد که ترکیه اعلام کرد که « ما 16 بار با روسیه در گذشته حنگیده‌ایم، بازهم خواهیم جنگید. انتقام ما بسیار وحشتناک خواهد بود.»
صحبت از انتقام وحشتناک که شد پوتین وضعیت را کنترل کرد و اعلام داشت که این حمله هوایی یک نوع خطا بوده است و اصلا طرف حمله قرار نبود ترکیه باشد. به هر حال وضعیت همچنان در ادلب و سوریه پرتنش است البته تنش میان روسیه و ترکیه فروکش کرده است. با این حال بسیاری می‌گویند با این اوصاف هم نشست آستانه و هم سوچی را باید شکست خورده دانست.
عده ای معتقدند اساسا تفاهماتی که در آستانه، میان ایران و ترکیه و روسیه صورت گرفت را نباید دائمی می‌دانستیم. چرا که از همان ابتدا سیاست‌ها و خواسته‌ها و مطالبات روسی‌ها در مقابل خواست‌های ترکیه قرار داشت اما وجود تدبیرهایی که سه کشور به دلیل حضور بازیگرانی چون آمریکا در سوریه داشتند باعث شد تا جلوی اوج گیری این اختلافات گرفته شود، اما با زمزمه‌های رفتن آمریکا از سوریه اکنون این اختلافات سرباز کرده است.
آمریکایی‌ها با خروج از سوریه عملا، ترک‌ها را در مقابل روسیه قرار دادند و بدین ترتیب ائتلاف را شکستند و حالا اختلافات را به صورت ترکی – روسی درآوردند.
اما ظاهرا مجددا با تحرکات ایالات متحده در شرق فرات از یکسو و علم به اینکه روسیه و ترکیه توان جنگ نظامی با یکدیگر را ندارند دوباره سخن از نشست آستانه‌ای دیگر شده است؛ نشستی برای رسیدن به اهدافی که با نشست‌های گذشته تفاوت خواهد داشت. دلیل این تفاوت هم کاملا مشخص است، درگیری‌های اخیر روسیه و ترکیه و اینکه ایران باید سیاست‌هاییاتخاذ کند که منافع همه طرفین را تامین
کرده باشد.
> اهداف یک سفر
حسن هانی زاده کارشناس مسائل خاورمیانه درباره نشست آتی آستانه و تفاوت هایش با نشست‌های پیشین به آفتاب یزد می‌گوید: این نشست در حالی صورت می‌گیرد که بحران 9 ساله سوریه و داعش اکنون تبدیل به بحران ترکیه و سوریه شده است. درگیری‌های اخیر می‌رفت تا یک بحران منطقه ای و بین المللی جدید به وجود آورد. بنابراین لازم است که هم ایران و هم روسیه و هم ترکیه در این خصوص ورود پیدا کنند. بنابراین در نشست آستانه راه حل نهایی برای دادن اطمینان امنیتی به ترکیه در مورد امنیت مرزهای مشترک با سوریه مورد توجه قرار خواهد گرفت.
وی درباره سفر ظریف به دمشق هم اظهار می‌کند: قطعا یکی از مهمترین دلایل آن نشست آتی آستانه و اهمیت این نشست برای ایران و سوریه و پایان دادن به تنش آفرینی‌های ترکیه است اما سفر ظریف محورهای دیگری هم دارد، سوریه عمق استراتژیک جمهوری اسلامی ایران است. کما اینکه ایران هم عمق استراتژیک سوریه تلقی می‌شود. سوریه مهم ترین کشور محور مقاومت است، بنابراین امنیت سوریه می‌تواند تاثیر عمیقی بر محور مقاومت داشته باشد. موضوع دیگر این دیدارها کمک ایران به بازسازی سوریه پس از خروج از بحران 9 ساله این کشور است.
این کارشناس مسائل خاورمیانه ادامه می‌دهد: ترتیب و ایجاد راهکارهایی برای تقویت محور مقاومت و تقویت روابط تهران دمشق نیز موضوع مورد نظر وزیر خارجه ایران است. اما آنچه که دراین میان برای دوطرف در حال حاضر اهمیت دارد، موضوع خروج نیروهای ترکیه از سوریه و بازگشت ثبات به این کشور است. ضمن اینکه در نشست آتی آستانه هم، موضوعات کلی و امنیت مشترک سوریه و ترکیه مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در حال حاضر ایران به دنبال راه‌حلی برای خروج نیروهای ترکیه از شمال شرق سوریه می‌گردد و از همین رو نشست آتی آستانه نیز باید زمینه‌ساز پایان بحران جدید در سوریه و ترکیه باشد.
> بهانه را از ترکیه بگیرند
وی در پاسخ به این سوال که روسیه و ترکیه پیشتر به واسطه حملات ترکیه در ادلب به شدت در مقابل هم قرار گرفتند به نحوی که تنش بسیار بالا گرفت و وقتی ترکیه مستقیما با سوریه درگیر شد، روسیه هم به حمله نظامی علیه ترکیه اقدام کرد، با این اوصاف چگونه می‌توان توقع داشت که نشست آستانه به نتیجه مطلوب برسد؟ گفت: ترکیه به دنبال گرفتن تضمین‌های بین المللی و حداقل منطقه ای است. دولت ترکیه معتقد است که خروج نیروهای ترکیه از ادلب موجب خواهد شد تا نیروهای دموکراتیک کرد سوریه در منطقه ادلب که جایگاه اصلی کردهای سوریه است مستقر بشوند و در ترکیه نا امنی ایجاد کنند،بنابراین دولت ترکیه به دنبال این است که یک کمیته مشترک امنیتی با شرکت سوریه و روسیه و ایران برای دادن تضمین‌های امنیتی به ترکیه تشکیل شود. همین موضوع هم در نشست آتی آستانه مورد بحث قرار خواهد گرفت. اگر کمیته مشترک تشکیل بشود و دولت سوریه تضمین‌های لازم را به ترکیه بدهد که کردهای سوریه در واقع امنیت ترکیه را مختل نکنند، ترکیه باید از خاک ادلب خارج شود. این یکی از مشکلات مهمی است که به هر حال سوریه درگیر آن است از سویی دیگر خروج نیروهای ترکیه یکی از خواسته‌های مهم دولت سوریه، روسیه و ایران است. ضمن اینکه بحث درمورد حضور نیروهای آمریکایی در شرق فرات هم در دستورکار نشست آتی آستانه خواهد بود.
هانی زاده درباره اینکه تا چه اندازه باید شاهد تقابل میان نیروهای ترکیه و روسیه در نشست آستانه باشیم؟ می‌گوید: به هر حال دولت روسیه تمایلی برای درگیری مستقیم با دولت ترکیه ندارد. دولت روسیه و شخص پوتین به دنبال راه حل سیاسی دراین تنش هستند و این امر هم نباید منجربه درگیری فیزیکی بین ترکیه و روسیه شود. هرچند آمریکایی‌ها به دنبال این درگیری هستند. ولی روسیه صلاح نمیداند که دراین شرایط وارد درگیری با ترکیه شود. از همین رو توجه روسیه و ایران، حل بحران ترکیه و سوریه بدون اینکه هزینه نظامی داشته باشد است. مطمئنا ایران هم به دنبال آن نیست که با ترکیه درگیر شود، چون از سویی به جز سوریه به ترکیه به عنوان کشور همسایه به شدت نیاز دارد و ازاین رو ایران هم روسیه را به سمت راه حل سیاسی با ترکیه ترغیب کرده است. ایران دنبال این است که نیروهای ترکیه با گرفتن تضمین‌های کافی از سوی ایران و روسیه ادلب را ترک بکنند به عبارتی نشست آتی آستانه زمانی برای آن است تا کشور ما و روسیه اردوغان را خیال جمع کنند.
وی اضافه می‌کند: ترکیه هم در حال حاضر به جای ادامه جنگ با سوریه و یا تقابل با قدرتی مثل روسیه ترجیح میدهد که به دنبال تضمین‌هایی قوی دراین زمینه به سود خود باشد که تشکیل کمیته چهارگانه ترکیه، روسیه، ایران و سوریه باید این نگرانی را برای طرف ترکیه ای برطرف کند و شرایطی را موجب شود تا ترکیه بهانه ای برای ماندن در ادلب و سوریه نداشته باشد.