روزنامه مردم سالاری
1399/02/03
درس‌هایی از فروش نفت با قیمت‌های منفی - بهروز پورسینا
در بامداد روز سه‌شنبه در دنیای کرونا زده‌مان، خبری دنیا را بهت زده کرد. در بخش‌هایی از آمریکا، نفت با قیمت حدود منهای ۴۰ دلار در هر بشکه معامله شد. اتفاقی که در بازار جهانی نفت و به این شکل، از اواخر قرن نوزدهم میلادی تاکنون سابقه نداشته است. در همین ارتباط، این نوشتار در مجال محدود یک سرمقاله، به برخی ابعاد این پدیده و درس‌هایی که باید از آن برای اقتصاد ملی فرا گرفت می‌پردازد:۱- بازارهای جهانی نفت از دهه ۱۹۸۰ میلادی از حیث تغییر ساختار در ماهیت بازار و قراردادهای نفتی، وارد عصر جدیدی شد. مهمترین تحول ساختاری در این بازار، برنامه هوشمند و سودگرانه مصرف کنندگان عمده بازار جهانی نفت در وارد کردن نفت در حوزه معاملات بازارهای آینده کالا می‌باشد. نفت که به دلایل مختلف، ذاتا یک کالای راهبردی یا همان استراتژیک در اقتصادهای ملی و سیاست بین الملل محسوب میشود، به نوعی ناجوانمردانه در ردیف کالاهای غیر استراتژیکی نظیر قهوه و شکر و پنبه قرار گرفت. این بازار، شکل و ساختار بازار نفت را از شکل کلاسیک آن با انعقاد قراردادهای بلند مدت، کوتاه مدت و تک محموله‌ای و حتی فروش سلف در چارچوب‌های قراردادهای فیزیکی خارج کرد و با استفاده از ابزارهای بازارهای آینده یا همان فیوچرز با تاکید بر ابزارهای سفته بازی در بازارهای مالی، ماهیت تعیین قیمت‌های نفت را بکلی دگرگون کرد که به دلیل اجتناب از ورود به مباحث پیچیده آن در یادداشت، به همین مقدار اکتفاء میشود. البته تا پیش از مسلط شدن جدی بازارهای فیوچرز و کاغذی نفت از اواخر دهه ۱۹۸۰ تجربه تاثیر نقش استفاده از یک فرم جدید قرارداد را می‌توان در سقوط بی‌سابقه قیمت‌های جهانی نفت در سال ۱۹۸۶ به دلیل استفاده گسترده کشور عربستان از قرارداهایی موسوم به نت بک دید که در عرض دو ماه، قیمت‌های جهانی نفت در سقوطی آزاد، قیمت‌های حدود ۶ دلار در هر بشکه را تجربه کرد.
۲- با توجه به مطالب بند ۱ می‌توان درک کرد که چرا قیمت‌های جهانی نفت در در چند سال پیش به قیمت ۱۲۰ دلار در هر بشکه رسید و امروز در قیمت ۱۵ دلار در هر بشکه معامله میشود بی‌آنکه وابستگی تمدن و اقتصاد بشری به کالایی استراتژیک بنام نفت کم شده باشد. همچنین الان برای خوانندگان غیر حرفه‌ای محترم، درک این مساله ساده‌تر میشود که چرا حتی در یک روز، در ساعات مختلف، نفت در قیمت‌های مختلفی به ویژه در بازارهای مصرف و بورس‌های نفتی در اروپا و آمریکا مورد معامله قرار می‌گیرد. بله، شکل بازار و شیوه و ماهیت معاملات و قراردادها، نقشی چنین بی بدیل در ساختار بازار و تعیین قیمت مهمترین کالای راهبردی جهان یعنی نفت داشته است.
۳- در ذات این بازار، وقوع اتفاقات بی سابقه را نباید دور از انتظار دانست. یکی از این اتفاقات بی‌سابقه، معامله نفت به قیمت منفی ۳۹ و نیم دلار در بشکه برای نفت شاخص وست تگزاس اینترمدیت در روز دوشنبه ۲۰ آوریل بود. در بازارهای آینده یا به اصطلاح رایج بازارهای آتی نفت، وقتی نفت در بازارهای کاغذی یا همان مالی در بورس معامله میشود، اگر در روز تحویل نفت، خریدار نتواند آن را تحویل بگیرد که آن را در پالایشگاه مصرف یا ذخیره سازی کند، در مناطقی که محصور به خشکی است خریدار به دلایل مختلف بخصوص زیست محیطی حتی نمی‌تواند آن را دور بریزد یا معدوم کند. پس باید به شبکه‌های ذخیره‌سازی دور از محل تحویل نفت و حمل و نقل، صاحب این محموله نفتی پول و هزینه پرداخت کند تا این محموله از پیش خریداری شده را تحویل بگیرند و آن را به مکانی مناسب منتقل کنند. این اتفاق در روز تحویل فیزیکی نفت در این بازارها که معمولا در هر روز بیستم ماه میلادی تعیین میشود در این روز دوشنبه ۲۰ آوریل ۲۰۲۰ به گونه‌ای دیگر اتفاق افتاد به نحوی که در ابتدای روز دوشنبه، محموله‌هایی از نفت با قیمت صفر دلار در هر بشکه، به این شبکه فوق الذکر فروخته شد و تا پایان همین روز تا قیمت منفی ۳۹ و نیم دلار در هر بشکه نیز فروخته شد.
ادامه در صفحه 2
سایر اخبار این روزنامه
ساخت کابین نمونه‌برداری بیماری‌های عفونی برای نخستین‌بار
اساسنامه صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله با مدیریت غیر فعال ابلاغ شد
چرا باید از قاضی بازنشسته استفاده شود؟!
درخواست از آقایان رئیسی و آملی درخصوص محکومیت محمود صادقی
درس‌هایی از فروش نفت با قیمت‌های منفی - بهروز پورسینا
تسهیلات با تضامین ساده و بدون پیچیدگی‌های اداری ارائه شود
دانشگاه‌ها و مراکز علمی کشور برای مواجهه با پیامدهای کرونا راهکار علمی ارائه کنند
اعلام محکومیت ۳ مفسد اقتصادی
اهداف ترامپ از مکانیسم «فشار حداکثری» علیه ایران
بهبودیافتگان ۲۸ روز بعد از بهبودی پلاسمای خود را اهدا کنند
درخواست از آقایان رئیسی و آملی درخصوص محکومیت محمود صادقی
نگاه خاور دور به خواهر «اون»
بی‌اعتنایی بورس به نوسانات نفتی
