روزنامه ابتکار
1399/02/03
برگزاری سی و سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا نیمه دوم سال به تعویق افتاد
اردیبهشتی بدون دورهمی همیشگی کتابگروه فرهنگ و هنر- تقریبا هر سال این روزها بوی کتاب فضای شهر تهران را پر کرده بود. اما امسال کرونا همه چیز را تغییر داد و سرنوشت سی و سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا زمان نامعلومی در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت.
نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران یکی از بزرگترین و مهم‌ترین گردهمایی‌های فرهنگی در کشور است که هر سال میزبان خیل عظیمی از علاقه‌مندان به کتاب و کتابخوانی است. هر سال تقریبا همین روزها، کمی دیرتر یا زودتر، تهران میزبان این رویداد است اما امسال سرنوشت سی و سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به گونه‌ای دیگری رقم خورد.
نمایشگاه تهران به تعویق می‌افتد
از اوایل بهمن سال 98، ثبت‌نام از ناشران برای شرکت در نمایشگاه بین‌المللی کتاب سال 99 آغاز شد. اما پس از آنکه شیوع کرونا در ایران جدی شد، برگزاری این نمایشگاه در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت. روابط عمومی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دراین‌باره گفته بود: در راستای صیانت از سلامت عمومی جامعه و به منظور پیشگیری از شیوع ویروس کرونا، تعویق زمان برگزاری سی و سومین دوره نمایشگاه کتاب تهران در دست بررسی است. جمعیت مخاطب نمایشگاه کتاب تهران به عنوان بزرگترین رویداد فرهنگی کشور، تعداد چشمگیر افراد درگیر در برگزاری این رویداد و نوع تعامل در نمایشگاه از جمله مواردی است که توجه به آن‌ها در پیشگیری از شیوع بیماری ضرورت دارد. از سوی دیگر شیوع ویروس کرونا، شکل بین‌المللی پیدا کرده است و نمایشگاه کتاب تهران به عنوان یک رویداد بین‌المللی باید به این نکته هم توجه داشته باشد.
چند روز بعد از این اظهارنظر، موضوع تعویق نمایشگاه کتاب بسیار جدی‌تر مطرح شد تا آنجا که قائم مقام نمایشگاه کتاب تهران گفت: درباره زمان برگزاری نمایشگاه کتاب سال آتی هنوز به قطعیتی نرسیده‌ایم. چند جلسه در این زمینه برگزار شده است و فکر می‌کنم به زودی به نتیجه برسیم اما اینکه بگوییم روی زمانی خاص به قطعیت رسیدیم؛ نه اینگونه نیست. درباره زمان برگزاری نمایشگاه ملاحظات زیادی داریم. از زمان امتحانات دانشجویان و دانش‌آموزان تا وضعیت جوی. همه باید مورد توجه قرار بگیرند. از سویی ناشران برای اوایل سال آتی تدارک دیده و برنامه‌ریزی کرده‌اند و از سوی دیگر مصالح صنف را نیز باید در نظر داشت. ما پیشنهادهای مختلفی برای برگزاری نمایشگاه داشته‌ایم، از خرداد و شهریور تا مهر و آبان که همه باید بررسی شود. بالاخره ملاحظات و تاریخ ثبت شده بین‌المللی نمایشگاه کتاب تهران را هم باید در نظر بگیریم و اینکه فاصله برگزاری نمایشگاه تا نمایشگاه بعد در هر موعد برگزاری چقدر خواهد بود.
زیان ناشران و تسهیلات نامعلوم
اما برگزار نشدن نمایشگاه کتاب یا تعویق آن به زمان نامعلوم، اتفاق خوشایندی برای ناشران نیست. بسیاری از اهالی صنف نشر، سال مالی خود را با زمان برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تنظیم می‌کنند و بی‌شک در این جریان متضرر خواهند شد. نیکنام حسینی‌پور، مدیرعامل موسسه خانه کتاب دراین‌باره گفت: قرار است تمهیداتی برای خرید کتاب از ناشران اندیشیده شود. اگر شرایطی ایجاد شود که نمایشگاه کتاب باز هم به تعویق بیفتد، در معاونت امور فرهنگی از ناشران و کتابفروشان حمایت میشود، چون همواره این دو قشر بیشترین ضربه را می‌بینند.
باید مدیریت صحیح شکل می‌گرفت
حالا حدودا یک ماه از زمانی که زمزمه‌های تعویق نمایشگاه شنیده شد، می‌گذرد. نمایشگاه کتاب حدود ۱۰ الی ۲۰ درصد از فروش سالیانه یک ناشر را دربرمی‌گیرد و منطقی است که مطابق با آن حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد تولید سالیانه در این مقطع تجمیع و درنتیجه حجم قابل توجهی از وجوه نقد ناشر مصرف شده و همچنین تعداد قابل توجهی اسناد پرداختی در زمان بعد از نمایشگاه صادر و حجم زیادی هم تعهد ایجاد شده که همگی براساس فروش نمایشگاه برنامه‌ریزی شده است و با برگزار نشدن نمایشگاه تمام این برنامه‌ریزی‌ها بی‌فایده و عبارتی بی‌محل خواهند بود. صالح رامسری، یکی از ناشران با نگرانی از عدم برگزاری نمایشگاه و زیان‌هایش اینچنین می‌گوید: اصلا مشخص نیست که نمایشگاه برگزار میشود یا نه، برای اینکه جلوی زیان نشر را بگیرند باید از ابتدا مدیریت صحیح شکل می‌گرفت تا به اینجا کشیده نمی‌شد. وجود نمایشگاه بهتر از نبودنش است، نمی‌دانم ناشرانی که بود و نبودشان به نمایشگاه وابسته است چطور برنامه‌ریزی می‌کنند؟
او در ادامه بیان کرد: با برگزار نشدن نمایشگاه مسلما ناشران آسیب زیادی می‌بینند؛ که امر بدیهی‌ای است. ناشرانی داریم که تمام امیدشان نمایشگاه کتاب است. ما هم که مقداری ثبات داریم. بیشتر چک‌های‌مان برای اردیبهشت است. زمانی که گفتند نمایشگاه در فروردین‌ماه برگزار میشود، به مولف، چاپخانه و لیتوگراف برای اردیبهشت و بعد از نمایشگاه چک دادم که کم‌کم سررسیدشان فرامی‌رسد و من نقدینگی ندارم، زیرا باید پیش از عید یک سری کتاب می‌فروختم. الان حتی چک‌هایی هم که همکاران در شهرستان از ما کتاب خریده‌اند برگشت می‌خورد، یعنی روی چک‌های‌شان نمی‌توانم حساب کنم.
ایده تازه: نمایشگاه مجازی
شاید به دلیل موارد ذکر شده بود که موضوع برگزاری مجازی سی و سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب مطرح شد. عضو شورای اسلامی شهر تهران پیشنهاد داد که نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با مشارکت شهرداری تهران و وزارت ارشاد به شکل مجازی برگزار شود. حجت نظری، عضو شورای اسلامی شهر تهران این پیشنهاد را مطرح کرد. او دراین‌باره گفت: پیشنهاد می‌کنم که بخشی از رقمی که بنا بود از سوی شهرداری تهران برای نمایشگاه کتاب ۹۹ هزینه شود، با همراهی دولت و وزارت ارشاد صرف ایجاد زیرساخت‌ها برای برگزاری مجازی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران اختصاص یابد تا از این طریق تمامی ناشران بتوانند محصولات خود را در این نمایشگاه عرضه کنند و خریداران نیز کتب مورد نیاز خود را به شکل اینترنتی خرید کنند. برای سیستم توزیع در سطح کشور نیز می‌توان علاوه بر ظرفیت شرکت پست و پیک‌های موتوری مجاز، از ظرفیت مشاغل سیار مانند وانت بارها نیز استفاده کرد.
ترجیح‌مان نمایشگاه فیزیکی است
اما تنها چند روز پس طرح این پیشنهاد، ایوب دهقانکار، مشاور اجرایی معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از برگزاری فیزیکی نمایشگاه خبر داد و گفت: درصورت صدور این اجازه یا از اواخر نیمه اول سال و یا در نیمه دوم سال نمایشگاه را برگزار میکنیم. نمایشگاه کتاب تهران به قدری بزرگ است که ارزش صبر کردن برای برپایی را داشته باشد. برخی نهادها تعجیل کرده و خیلی زود زمان جایگزینی را برای نمایشگاه مطرح کردند و اتفاقاً در آن روزها پیک کرونا را در پیش داشتیم.
مشاور اجرایی معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه گفت: وزارت ارشاد و خانه کتاب وظیفه دارند حالت‌های جایگزین را برای ناشران درنظر بگیرند و قطعاً سیاست حمایتی وزارت ارشاد بر این است که حتی‌الامکان درصورت عدم برپایی نمایشگاه، حالات جایگزین را درنظر بگیریم و برپایی مجازی یکی از پیشنهادات است. این هم که یارانه چگونه به دست کتابفروشان و ناشران برسد در دست بررسی است.
دهقانکار گفت: برپایی نمایشگاه کتاب لطف دیگری دارد. در عین حال برای استفاده از طرح‌های حمایتی دیگر وزارت ارشاد، فعلاً باید صبر کنیم. شاید موفق به برگزاری نمایشگاه کتاب تهران شویم.
با این اوصاف، همچنان هم خبری از نمایشگاه کتاب نه به صورت مجازی و نه به صورت فیزیکی نخواهد بود و بسیاری از کتاب‌دوستان که هر سال تا اردیبهشت ماه صبر می‌کنند تا کتاب‌های مورد نیازشان را از نمایشگاه کتاب تهیه کنند، باید فکری دیگر کنند. اما در این میان شاید معاونت فرهنگی وزارت ارشاد باید تسهیلات خاصی را برای ناشران در نظر بگیرد که اوضاع نشر و کتاب که در جریان کرونا آسیبی 90 درصدی را متحمل شدند از این بدتر نشود.
سایر اخبار این روزنامه
آیا شیوع یک بیماری همه‌گیر کمکی به محیط‌زیست جهان کرده است؟
کرونا؛ دشمن انسان، دوست زمین!
کورش الماسی
دوراهی کارآمدی و ناکارآمدی
«ابتکار» از سیاست‌ورزی مدعیان کسب صندلی ریاست مجلس برای انتخابات آینده گزارش می‌دهد
«ابتکار» بحران در بازار جهانی نفت را بررسی می‌کند
آوریل سیاه نفت
«ابتکار» از آثار افزایش ثابل توجه کدهای سهامداری در بازار سرمایه گزارش می‌دهد
تیغ دولبه بورس
امنیت شغلی مهم‌ترین دغدغه نیروی کار است
تشکیل جلسه بازنگری دستمزد کارگران
سی‌ان‌ان گزارش داد
اخبار ضد و نقیض از وخامت حال رهبر کره‌شمالی
برگزاری سی و سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا نیمه دوم سال به تعویق افتاد
معاون اول رئیس‌جمهوری:
تحریم‌ها موجب شده ایران آمادگی لازم را در شرایط کنونی سقوط قیمت نفت داشته باشد
ترامپ مهاجرت به آمریکا را تعلیق کرد
خطر شکست فاصله‌گذاری اجتماعی در مترو و اتوبوس
سازمان جهانی بهداشت:
کرونا به احتمال زیاد منشا حیوانی دارد
در تماس‌های جداگانه رئیس‌جمهوری با تولیت آستان قدس، رئیس‌جمهوری روسیه و نخست‌وزیر اسپانیا مطرح شد
