روزنامه مردم سالاری
1399/02/07
مسجدی به بزرگی جهان اسلام - محسن رهامی*
اول خواستم بنویسم «مسجدی به بزرگی ایران»، ولی بعد دیدم این عبارت صحیح نیست، بلکه باید بگوییم «مسجدی به بزرگی جهان اسلام». امروزه بیش از یک میلیارد و ششصد میلیون نفر به یکی از مذاهب مختلف دین مبین اسلام متدین بوده و از آسیای جنوب شرقی در جزایر اندونزی، به‌عنوان بزرگترین کشور اسلامی تا مالزی، تایلند، فیلیپین، استرالیا، شبه قاره هند، خاورمیانه و آسیای میانه و مناطقی از روسیه، قفقاز و بخش عمده‌ای از کشورهای آفریقایی تا بخش‌هایی از اروپا و آمریکای لاتین و آمریکای شمالی و کانادا، یعنی قریب به یک چهارم از جمعیت دنیا، مسلمان هستند.این جمعیت عظیم و دارای هویت دینی مشخص و برجسته، براساس اعتقادات خود، اکنون آماده انجام یکی از فرایض بزرگ الهی شده و ماه رمضان برایشان حال و هوای دیگری دارد. این ماه برای مسلمین جهان «ماه مبارک» است و در بسیاری از این کشورها، بزرگترین عیدشان، عید رمضان یا همان عید فطر است. روزه‌داری مسلمین در این ماه و برگزاری افطاری‌ها و اطعام روزه داران و اقوام و خویشان بر سر سفره‌های خالصانه و شب زنده‌داری و مناجات‌های دسته جمعی در شب‌های رمضان، خصوصا در شب‌های مبارک قدر، همگی از سنت‌های چندین صد ساله معتقدین به این دین حنیف است.
انگار در ماه رمضان رستاخیز دیگری در جهان برپا می‌گردد و روح تازه‌ای در کالبد جهان اسلام و پیکره مسلمین، دمیده میشود. اما امسال با توجه به شیوع ویروس کرونا در تمامی مناطق معموره گیتی، از جمله در اکثر قریب به اتفاق کشورهای اسلامی، روزه‌داری و برگزاری مناسک ماه رمضان برای بسیاری از مسلمانان سخت‌تر از معمول خواهد بود. از یک طرف، انجام بخش مهمی از مراسم و مناسک این ماه، خصوصا در لیالی مبارکه قدر (که مسلمین طبق سنت همه ساله در مساجد و تکایا و مراکز عبادی و بقاع متبرکه حضور می‌یابند) تحت تأثیر شرایط پیش آمده به کلی منتفی بوده یا به سختی و تحت شرایط شدید در حد بسیار محدودی امکان برگزاری فراهم خواهد شد.
بقاع متبرکه در ایران، مانند حرم مقدس رضوی در مشهد و بقاع متبرکه قم، شیراز و شهر ری و بقاع متبرکه عتبات عالیات در عراق به همین منظور بسته شده و معلوم نیست تا قبل از پایان ماه رمضان امکان گشوده شدن فراهم گردد. دو مسجد بسیار مقدس و اصلی مسلمین در مکه و مدینه برای اقامه نماز و برگزاری مراسم مذهبی بسته شده و بعضا به صورت بسیار محدود و تحت شرایط سختی نمازگزاران اجازه ورود دارند و فعلا هم به هیچ زائری اجازه رفتن به عربستان سعودی جهت زیارت اماکن مقدس داده نمی‌شود. مسجد الاقصی به‌عنوان سومین مکان مقدس مسلمانان هم فعلا بسته شده است. این موضوع در مورد سایر اماکن مقدس و مساجد مسلمین در سراسر جهان نیز صدق می‌کند.
در جهان اسلام چنین واقعه‌ای در این سطح وسیع به هیچ وجه سابقه ندارد که در ماه رمضان، مسلمین از حضور در مساجد و بقاع متبرکه محروم شوند. با شیوع ویروس کرونا، حتی مؤذن‌ها در تعدادی از کشورهای اسلامی، بجای «حی علی الصلاه وحی علی الفلاح» در اذان از عبارت «صلّوا فی بیوتکم» استفاده می‌کنند تا مؤمنان به جای مسجد، نماز را در خانه‌های خود اقامه کنند.
از طرف دیگر، به علت گسترش خطرناک ویروس کرونا و خطر ابتلای روزه‌داران در صورت تداوم روزه‌داری و امتناع از خوردن و خصوصا امتناع از آشامیدن، مساله افزایش خطر ابتلا به مرض کووید- ۱۹ به نحو نگران کننده‌ای مطرح است به نحوی که بعضی از فقها مسأله جواز نوشیدن آب به میزان ضرورت و حتی شکستن روزه، در صورت وقوع چنین احتمال خطری را به عنوان حکم شرعی مطرح کرده‌اند و طبیعی است که روزه‌داری، مشروط به عدم احتمال عقلایی خطر برای مکلفین است.
تعطیلی بخش زیادی از مشاغل و کسب و کار و به‌دنبال آن، بیکاری جمع کثیری از صاحبان درآمدهای پایین و کارگران روزمزد و صاحبان مشاغل و کسبه جزء، مسأله تأمین نان سر سفره افطار را برای بسیاری از هم کیشان و هموطنان روزه‌دار را با مشکل جدی مواجه ساخته است. مسأله اصلی این است که جوامع اسلامی امسال چگونه می‌توانند از این بحران بی نظیر اجتماعی و آزمون کم سابقه الهی به سلامتی عبور کند؟
خانه‌های خود را مسجد کنیم
باتوجه به آیه شریفه «واجعلوا بیوتکم قبلةً و أقیموالصلوة و بشّرالمؤمنین» (سوره یونس - قسمتی از آیه ۸۷) ما نباید نگران بسته شدن موقت مساجد و تکایا و بقاع متبرکه باشیم. در شرایطی مسئولین و مدیران ذیربط و کادر درمانی کشورمان مانند همه کشورها، درگیر مبارزه با این بلیه کم نظیر و کنترل آن هستند، همگی باید آنان را یاری کنیم و حداقل باری بر دوش آنان نیفزاییم. مسلمین در ایران و سراسر جهان اسلام، خانه‌های خود را مسجد کرده و در آنها به عبادت و مناجات مشغول شوند، آن گاه مسجدی به وسعت جهان اسلام خواهیم داشت.
هر خانه یک مسجد و آنگاه ندای مناجات از منازل خداجویان بر خواهد خاست و برکت و رحمت الهی بیش از پیش در ماه رمضان به منازل ما نازل خواهد شد، خصوصا اگر بخشی از اوقات ما در این فرصتی که برای حضور بیشتر در منزل فراهم شده به مطالعه بیشتر صرف گردد، به‌نحوی که حداقل برای هر هفته از ماه مبارک، مطالعه یک کتاب را با تمام برسانیم.
دیگران را دریابیم
برخی از صاحبان مشاغل و کسب و کارها به علت شیوع ویروس کرونا، منبع تأمین مایحتاج زندگی و قوت لایموت خود را از دست داده‌اند یا دچار مشکل جدی شده‌اند بنابراین باید هزینه گستردن سفره‌های افطاری و اطعام مؤمنین (که سال‌های گذشته بر اساس یک سنت اسلامی انجام می‌گردید) را شامل این افراد کنیم. کسبه و صاحبان مشاغلی که کارشان به تعطیلی کشیده شده است را شناسایی کنیم و با حفظ حرمت و شأن آنان، از محل آن هزینه‌ها و سایر وجوه شرعی و خصوصا موقوفات عام و نذورات، هزینه زندگی صاحبان این نوع کسب وکار‌ها را تأمین نماییم که قطعا از مصادیق بارز «تعاونوا علی البر و التقوی» محسوب شده و بلکه با توجه به حفظ حیثیت و آبروی مؤمنین، اجر معنوی آن نسبت به سفره‌های افطار مرسوم، مضاعف خواهد بود.
*استاد دانشگاه
سایر اخبار این روزنامه
بودجه ستاد استهلال چقدر است؟
واکسن کرونا روی میمون‌ها با موفقیت عمل کرد
مسجدی به بزرگی جهان اسلام - محسن رهامی*
کوچ «سوسنِ» باغ قصه‌ها
زخم کرونا بر پیکر هتلداری مشهد
تمکین «الکاظمی» به اصلاحات در لیست کابینه
آیت‌الله امینی به عنوان یک فقیه روشنفکر صادقانه در خدمت انقلاب و نظام بود
سماجت آمریکا علیه درخواست وام ایران
برنامه‌های دولت برای مدیریت بازار بورس
پیام تسلیت رهبر انقلاب در پی درگذشت آیت‌الله امینی
