روزنامه خراسان
1399/02/09
مرز بین روان‌شناسان و کاسبان‌روان
روز ملی روان شناس و مشاور را میشود با متن‌های پرطمطراق گرامی داشت و مهارت‌های مختلف آن‌ها را ستایش کرد، اما مطمئنم همکارانم(به ویژه در روز روان شناس) وقتی خوشحال می‌شوند که مردم، بهتر با حرفه روان‌درمانی آشنا شوند و مرز بین روان شناس‌ها و مشاوران را از کاسبان روان بشناسند. پس در مطلب پیش رو از همین دیدگاه به روز روان شناس و مشاور می‌پردازیم. در انتظار پست جدید روان شناسی در اینستا سال‌ها قبل که هنوز اینستاگرامی نبود، خیلی‌ها اعتقاد داشتند که استفاده از خدمات روان شناسی در فرهنگ ما جا نیفتاده است و مردم درددل کردن با فامیل و دوست را به مراجعه به روان شناس ترجیح می‌دادند. حالا با وجود اینستاگرام، صدها نفر را می‌بینیم که چشم تیز کرده‌اند تا جدیدترین پست مثلاً روان شناسی! را بخوانند که فالوئر میلیونی دارد. آن‌هم کسی که مدرک روان شناسی ندارد اما به دلیل سخنرانی‌های جذاب و ویدئو‌های چندثانیه‌ای، توانسته است برای خودش اسم‌ورسمی بسازد. نیاز مردم به کمک‌های روان‌شناختی این‌همه اشتیاق، فقط به جذابیت سخنرانی‌های انگیزشی محدود نمی‌شود؛ بلکه نیاز جدی و مهم مردم را پررنگ می‌کند و این‌که آن‌ها برای تغییر کردن و بهزیستی، سوال‌های زیادی دارند، اما این سوال‌ها را قرار است چه کسی جواب بدهد؟ یک خانم با لحنی اغواگرایانه که عادت دارد در کلیپ‌هایش مردها و زنان را در سطحی‌ترین شکل طبقه‌بندی کند یا آقای دکتری که مدرکش در رشته دیگری است اما می‌خواهد در روان شناسی هم طبع‌آزمایی کند و لایک و پول زیادی را به جیب بزند. «برای زنت پول خرج کن و دل مردت را با حرف‌شنوی به دست بیاور»، ساده‌ترین و درعین‌حال آسیب‌زننده‌ترین توصیه‌ای است که یک مشاور زرد اینستاگرامی به زوج ها می‌گوید. دسته دیگری هم با خواندن دو سه نشانه، به مخاطب برچسب می‌زنند. یعنی کافی است کسی بگوید از معاشرت خوشش نمی‌آید، تصاویر آزاردهنده در ذهنش مرور میشود و خواب خوبی هم ندارد. بعد آن به اصطلاح روان شناس اینستاگرامی، تشخیص می‌دهد که او افسردگی یا وسواس دارد! بدآگاهی، بدتر از ناآگاهی شاید کسی فکر کند روان شناس خوب یعنی روان شناسی که همیشه در فضای مجازی، در دسترس و پاسخگو باشد اما این دقیقاً همان چیزی است که به مردم آسیب می‌زند. حرف مشترک بسیاری از روان شناسان در یک جمله می‌گنجد: «بدآگاهی بدتر از ناآگاهی است». شاید اگر بازارگرمی‌های عده‌ای در فضای مجازی نبود، این‌همه بدآگاهی وجود نداشت. مراجعان زیادی هستند که با ورودشان به اتاق درمان، از آسیب‌های مشاوره‌های اینستاگرامی گله می‌کنند. حالا درمانگر باید تلاش کند تا آن بدآگاهی‌ها اصلاح شوند. مرز میان روان شناس حرفه‌ای و روان شناس‌نماها روان شناس حرفه‌ای از این‌که بگوید «نمی‌دانم» یا سوالی را در فضایی غیر از اتاق درمان بی‌جواب بگذارد، ابایی ندارد. هیچ مشکلی، یک‌شبه به وجود نیامده که بخواهد با یک تکنیک و جمله از بین برود. درست زمانی که افراد به راهکار گرفتن فکر می‌کنند، روان شناسان از خودشان می‌پرسند آیا این کار برای فرد سازنده است؟ وقتی پاسخ منفی باشد، هرگز راهکاری هم ارائه نمی‌شود و اگر راه‌حلی وجود داشته باشد، هر دو نفر آن را کشف می‌کنند. هرچقدر که روان شناس‌نماها دنبال راه‌حل‌های «زود، تند، سریع» هستند، روان‌درمانگرها از مسکن‌های موقتی و ارائه راهکارهای کپسولی(در قالب بایدها و نبایدها) استقبال نمی‌کنند. آن‌ها برای راضی نگه‌داشتن مخاطب، دست به هرکاری نمی‌زنند و ناکامی رشد دهنده را به کامیابی ناپخته مردم ترجیح می‌دهند. درمانگران خودشان را «دانای کل» نمی‌دانند. مثلاً در رویکرد روانکاوی، فرایند تحلیل، شبیه مسیری است که هر دو نفر با کمک هم حرکت می‌کنند. روانکاو هیچ عجله‌ای برای رسیدن ندارد و با یک نتیجه غافلگیرکننده، به مراجع رودست نمی‌زند. این در حالی است که روان شناس‌های زرد، در موضع «ارباب» می‌نشینند و با پیام پنهان «من می‌دانم و تو نمی‌دانی»، راه‌حل‌های از پیش تعیین‌شده دارند! اثرگذاری ارتباط‌های ما به سه جزو زبان بدن، لحن و کلام بستگی دارد. درمانگران به‌موقع، به هر سه مؤلفه دقت می‌کنند. گوش کردن فعالانه، همدلی و ارتباط درمانی کمک می‌کند تا فضای امنی ایجاد شود و مراجعان یک رابطه ترمیمی و سالم را تجربه کنند. تمام مشکلات ما اولین بار در ارتباط با مراقبان اولیه‌مان شکل‌گرفته‌اند و زمانی التیام می یابند که در یک ارتباط ایمن، هیجان‌های مان را تجربه و بازسازی کنیم. «فردیت» هرکسی برای روان شناسان در اولویت است. پس هیچ نسخه یکسانی به کسی تجویز نمی‌شود. اساساً چیزی به نام تجویز از بیرون وجود ندارد. این مراجع است که (آگاهانه و ناآگاهانه) انتخاب می‌کند تغییر کند یا خیر. تغییر به‌قدری منحصربه‌فرد است که بعد از تحققش، این مراجع است که مشتاقانه آن را حفظ می‌کند و نه تشویق‌ها و جبرهای بیرونی. از خدمات حرفه‌ای روان شناسی استفاده کنید روز ملی روان شناس، یادآوری خوبی است تا بدانیم انسان‌هایی هستند که سال‌ها یاد گرفته‌اند و حتی برخی شان برای درمان و تحلیل خودشان زمان گذاشته‌اند تا در اتاق درمان به مراجعان کمک کنند. کمکی که در فضای امن و حامیانه، اتفاق می‌افتد با دستورالعمل‌های مجازی، از زمین تا آسمان فرق می‌کند. بهترین چیزی که روان شناسان را خوشحال می‌کند، آشنایی مردم با اهمیت و جایگاه روان شناسی و استفاده از خدمات حرفه‌ای است. به امید روزی که هشتگ‌های #روان شناسی_یک_تخصص و نه_به_مشاوره‌های_اینستاگرامی، بیشتر از قبل رنگ واقعیت بگیرد.
سایر اخبار این روزنامه
فروش وام 50 میلیونی ازدواج فقط 18 میلیون!
ای جان پدر! نیا به دیدار پدر
زمزمه های انصراف الکاظمی
اخلاص حاج یونس
مرز بین روان‌شناسان و کاسبان‌روان
لزوم نگرش ویژه به ظرفیت زاینده شوراها
سناریوی ایران مقابل حیله جدید آمریکا
وضعیت مشهد سفید نیست
اظهارات داغ زاهدی بازگشت تیام و تاج!
سرگردانی ۴ ماهه ۴۰۰ میلیارد پول مسافران تورها
وزارت بهداشت:حرم های مطهر مشهد و قم در ماه رمضان بازگشایی نمی شوند
مالکیت با مردم، مدیریت با دولت!
راز اجساد خانه ویلایی!
