بازی جدید ایالات متحده

آفتاب یزد- گروه سیاسی: خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از منابع آگاه گزارش داد، آمریکا پیش‌نویس یک قطعنامه را به سازمان ملل ارائه داده و به دنبال آن است که از این طریق تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران را برای مدتی نامعلوم تمدید کند.
به گفته مقامات آمریکایی و دیپلمات‌های سازمان ملل سند پیش نویس این قطعنامه که تاکنون در اختیار تعداد کمی از اعضای شورای امنیت سازمان ملل قرار گرفته، انقضای تحریم تسلیحاتی ایران در ماه اکتبر را هدف قرار می‌دهد و خواهان تمدید این تحریم‌ها برای مدتی نامعلوم است.
آن طور که ایسنا می‌نویسد مقامات آمریکایی گفته‌اند که دولت ترامپ به دنبال آن است که در ماه مه، زمانی که استونی به عنوان متحد نزدیک آمریکا ریاست دوره‌ای شورای امنیت را بر عهده دارد، قطعنامه را به رای بگذارد. استونی از اعضای ناتو نیز هست.
ایران مدتهاست که به دنبال حذف این تحریم‌ها بوده و در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل تاکید شده است که در صورت پایبندی ایران به توافق برجام این تحریم‌ها لغو می‌شود. این مقام‌های دولت آمریکا ادعا کرده‌اند از آنجا که ایران دیگر به مفاد این توافق پایبند نیست واشنگتن می‌تواند اعضای شورای امنیت را برای تمدید تحریم‌ها علیه ایران متقاعد کند.


با این حال انتظار می‌رود که روسیه و چین که هر دو از حق وتو برخوردارند و پیشتر گفته‌اند که این محدودیت‌ها باید پایان یابد، با این قطعنامه مخالفت کنند. مسکو و پکن گفته‌اند خواستار از سرگیری فروش سلاح‌های متعارف به ایران هستند.
مقامات آمریکایی علاوه براین اما اظهار داشته اند که دولت در حال حاضر قصد ندارد موضوع بحث برانگیز "بازگشت تحریم ها" یا بازگرداندن تمامی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را مطرح کند.
همان موقع که گزارش‌هایی مبنی بر تلاش جدید دولت آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران با این دستاویز که هنوز طبق قطعنامه 2231 سازمان ملل آمریکا از حق بازگرداندن تحریم‌های ایران برخوردار است، مطرح شد؛ محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه در توئیتر خود نوشت: دو سال پیش مایک پمپئو وزیر امور خارجه و رئیسش "توقف مشارکت آمریکا" در برجام را اعلام کردند به خیال آنکه "فشار حداکثری" آنها، ایران را به زانو در می‌آورد.
وی افزود: باتوجه به شکست مفتضحانه این سیاست، او اکنون می‌خواهد شریک برجام باشد. رویاپردازی را تمام کنید: ملت ایران همیشه سرنوشتش را خود تعیین کرده است.
امادلیل این اقدامات آمریکا شکست فشارحداکثری باشد یا نباشد آیا واقعا آن طور که ظریف می‌گوید یک رویاپردازی است و یا یک نقشه حساب شده که ممکن است به ثمر هم بنشیند و اگر به ثمر نشست به معنای پایان همیشگی برجام خواهد بود؟
> سازمان ملل و استونی
در هر صورت کشمکش درباره این مسئله در حالی صورت می‌گیرد که از سویی برخی مدعی بازگشت آمریکا به برجام برای تمدید این تحریم‌ها هستند و از سویی دیگر خود ایران نیز به دلیل برداشتن گام‌های کاهش تعهدات برجامی متهم به خروج از توافق هسته‌ای به صورت پلکانی است.
> چرا استونی؟
محسن جلیلوند استاد حقوق بین الملل درباره تلاش آمریکا برای مطرح شدن این موضوع در زمان ریاست دوره‌ای استونی به آفتاب یزد می‌گوید : هر دوماه یکبار یکی از اعضا رئیس شورا می‌شود، این موضوع هم ربطی به این ندارد که آن شخص نماینده عضو دائم شوراست یا غیر دائم. هرکشوری بخواهد قطعنامه‌ای مطرح کند رئیس باید تشکیل جلسه بدهد و اوست که موضوع قطعنامه را مطرح خواهد کرد. قاعدتا وقتی آمریکا پیش نویس این قطعنامه را مثلا وقتی روسیه رئیس شوراست بدهد، روسیه آن را مطرح نمی‌کند،البته پیشتر قطعنامه را مستقیم به صحن می‌بردند ولی بعدها به دلیل مشکلاتی که رخ داد اعلام کردند که اول پیش نویس قطعنامه را توزیع می‌کنیم بعد که درمورد پیش نویس، توافقات و تغییرات لازمه انجام شد به صحن علنی برده می‌شود. این پیش نویس نیز معمولا کاررئیس دوره‌ای است که مطرح شود. برای همین آمریکایی‌ها نیاز به کسی مثل استونی دارند تا موضوع قطعنامه در دستور جلسه وارد شود.
وی درباره اینکه چرا آمریکا نمی‌خواهد موضوع بازگشت قطعنامه‌های دیگر علیه ایران را مطرح کند و صرفا روی همین بحث تمدید تحریم‌های تسلیحاتی تمرکز کرده است گفت : آن‌ها کف را می‌گیرند تا روی حداقل‌ها توافق کنند، تصورآمریکایی‌ها این است که روی حداقل‌ها ممکن است به توافق برسند و یا درباره جزییات موضوع سخن گفته و به یک جمع بندی برسند به این معنا که آن‌ها گفته اند تحریم‌ها به طور نامحدود باقی بماند ولی ممکن است تغییراتی روی پیش نویس انجام شود مثلا لفظ نامحدود به بیست سال تبدیل شود یا اینکه برای نوع تسلیحات، محدودیت گذاشته شود، یعنی همه تسلیحات منع نشود، یا کشورهای خاصی برای خرید تسلیحات تعیین شود و یا برای خرید تسلیحات، ناظر گذاشته شود یا ممکن است برای فروش تسلیحات ایران محدودیت گذاشته شود، یعنی ایران هرگاه خواست تا اسلحه بفروشد از طریق شورای امنیت و کمیسیون ناظر بفروشد یا کمیسیون شورا بگوید که اسلحه‌های استراتژیک به ایران ندهید یا فناوری را ندهید و اسلحه را بدهید یا اینکه ایران اجازه مهندسی معکوس نداشته باشد، این‌ها همه چیزهایی است که در جزییات مطرح می‌شود تا سرانجام بریک نقطه‌ای میان کشور‌ها توافق شود.
وی ادامه داد : اما اینکه آمریکایی‌ها چه چماقی در کنار این مذاکره در دست داشته باشند معلوم نیست.
> این اقدام حقوقی است تا...
این کارشناس درباره احتمال موفقیت آمریکا در تصویب پیش‌نویس می‌گوید : این اقدام حقوقی است، آمریکایی‌ها وقتی می‌خواهند کاری کنند ابتدا تلاش دارند تا یک پشتوانه حقوقی داشته باشند وقتی وارد جنگ جهانی اول شدند دنبال بهانه بودند وقتی زیر دریایی آلمانی یک کشتی آمریکایی را غرق کردند وارد جنگ جهانی اول شدند.آن‌ها برای اقداماتشان پشتوانه حقوقی دست و پا می‌کنند و می‌گویند چون فلان کشور چنین کاری کرده ما نیز چنین کاری می‌کنیم. در مورد عراق، لیبی، سوریه و افغانستان چنین پشتوانه‌های حقوقی بود تا بتوانند اقداماتشان را توجیه کنند. ضمن اینکه دیپلماسی و پشتوانه رسانه‌ای قوی دارند. ائتلاف ساز‌های خوبی هستند. جلیلوند می‌گوید: دراین مورد هم اگر پشتوانه حقوقی آمریکا با تصویب قطعنامه ایجادشد که هیچ اگر نشد آمریکا می‌گوید که ما تلاش کردیم جامعه بین المللی نپذیرفت و سپس وارد فاز اقدامات سیاسی و امنیت می‌شوند.
این کارشناس درباره تبعات شکست عدم تصویب این پیشنویس برای آمریکا و اینکه چرا این کشور چنین ریسکی را پذیرفته؟ گفت: آمریکا چیزی نداده است که ازدست بدهد، یک پیش نویس است که درنهایت رای نمی‌آورد سپس آمریکا از حیث سیاسی دوباره ائتلاف‌سازی می‌کند، چینی‌ها و اروپایی‌ها را تحت فشار قرار می‌دهد و به سمت حد فاصل قدرت سخت و نرم می‌رود. نه قدرت نرم اوباما و نه قدرت سخت جورج بوش را پی می‌گیرند ولی روند به سمت فشارهای بیشتر علیه ایران پیش خواهد رفت.
جلیلوند درباره اینکه تا چه میزان گام‌های ایران در کاهش تعهدات برجامی و پرتاب ماهواره نظامی می‌تواند به عنوان نقض برجام تلقی شده و همین امر آنچه دربرجام برای رفع تحریم‌های تسلیحاتی ایران آمده بود را نیز از موضوعیت بیندازد، گفت: ایران هم حاضر به عقب‌نشینی نیست. از نظر حقوقی شما نمی‌توانید به تعهدات عمل نکنید و بخواهید طرف مقابل به تعهداتش عمل کند. در قراردادهای بین‌المللی مهمترین اصل وفای به عهد است و گارانتی این موضوع هم تقابل به مثل است، ایران هم تقابل به مثل کرده است همین.
راهکارهایی که آمریکا به آن می‌اندیشد
قاسم محبعلی- آمریکا تلاش دارد تا پیش نویس قطعنامه برای به تعویق انداختن رفع تحریم‌های تسلیحاتی ایران را در زمان استونی و ریاست وی در شورای امنیت مطرح کند. باتوجه به اینکه رئیس شورا کار اداره جلسه، تنظیم و ارتباطات جلسات را دارد و نقش اجرایی و تاثیرگذاری دراین زمینه نمی‌تواند داشته باشد، درواقع آمریکایی‌ها می‌خواهند از وجود استونی برای امکان تشکیل و دعوت به جلسه قطعنامه استفاده کنند، اما واقعیت این است این که آمریکا بتواند قطعنامه‌ای را مجزا از قطعنامه 2231 به تصویب برساند بعیداست، به ویژه که چین وروسیه با آن مخالفت می‌کنند. مگر اینکه آمریکایی‌ها راهی دیگر پیدا کنند از مکانیسم ماشه گرفته تا چیزی شبیه به این.
اما موضوع رفع تحریم تسلیحاتی و تحریم موشکی که به صورت مستقیم در زمینه قطعنامه 2231 و برجام آمده است روایت دیگری هم دارد این درست که آمریکایی‌ها از طریق برجام بعید است که به جایی برسند چون خودشان از آن خارج شدند، اما از طریق قطعنامه 2231 به شرطی که بتوانند راهکار حقوقی برایش پیدا کنند ممکن است به نتیجه برسند.
دراینجا بحث حقوقی و تفسیر پیچیده است، آمریکایی‌ها معتقدند که برجام یک برنامه است که طرفین روی آن به نتیجه رسیدند اما برجام تعهد نامه یا قرارداد نیست بلکه یک برنامه مشترک بوده که طرفین در آن شرکت می‌کردند و اجرا و حضور آن‌ها دربرجام داوطلبانه بوده است، اما قطعنامه مسئله متفاوتی دارد. یعنی خروج یا بودن آمریکایی‌ها دربرجام داوطلبانه است اما قطعنامه که مسئله فصل هفتی و الزام آور است کاملا روایتی دیگر دارد. قطعنامه برای شورای امنیت است و آمریکا هم عضو دائم شورای امنیت. آمریکا اگر بتواند از لحاظ حقوقی ثابت کند که ایران با برنامه‌های اخیر هسته‌ای یا نظامی قطعنامه 2231 را نقض کرده، آن وقت ممکن است به نتایجی علیه ایران برسند. هرچند درآن جا هم روس‌ها و چینی‌ها بعید است که با این موضوع همگام شوند.
اما اینکه چرا آمریکا علی رغم احتمال بالای به تصویب نرسیدن قطعنامه علیه ایران آن را مطرح کرده است، اصل طرح مسئله در شورای امنیت است، در هرصورت این ادعای آمریکا در شورا ثبت و برایش جلسه برگزار می‌شود و خود این موضوع به عنوان سابقه در شورای امنیت به وجود می‌آید حتی اگر شورای امنیت به نتیجه اجرایی نرسد موضوع در شورای امنیت قرار می‌گیرد، حتی آمریکایی‌ها نتواننداین موضوع را در شورای امنیت به تصویب برسانند طرح این مسئله جزو پرونده‌های فعال شورای امنیت می‌شودو یکی از اهداف اصلی آمریکا هم همین سابقه‌سازی است.