دست‌های‌ بسته واشنگتن در برابر پکن

دست‌های‌ بسته واشنگتن در برابر پکن مقام‌هاي دولت ترامپ مي‌گويند در شرايط رکوردشکني آمريكا در تعداد قربانيان ناشي از ابتلا به ويروس کرونا، چين توانايي به‌عقب‌راندن آمريكا را دارد.
شيوع ويروس کرونا به موضوع تازه‌اي در اختلاف‌هاي ايالات متحده و چين تبديل شده است و رئيس‌جمهوری آمريكا هم در تازه‌ترين اظهارنظر خود حکومت پکن را متهم کرده که قصد جلوگيري از پيروزي‌اش در انتخابات 2020 را دارد. اين در حالي است که اختلاف واشنگتن و پکن بر سر سازمان بهداشت جهاني باعث شد تا قطع‌نامه پيشنهادي فرانسه و تونس براي برقراري آتش‌بسي 90 روزه در تمام مناطق درگير جنگ و ناآرامي در جهان رأي نياورد. اين قطع‌نامه با اشاره به شيوع ويروس کرونا خواستار آتش‌بسي انساني با هدف کمک به مردم آسيب‌پذير در جنگ‌هاي سراسر جهان ازجمله در يمن و افغانستان شده است، اما ايالات متحده حاضر نيست در اين قطع‌نامه نامي از سازمان بهداشت جهاني برده شود.
تنبيه چين به‌خاطر کرونا
دونالد ترامپ بارها از عملکرد سازمان بهداشت جهاني در قبال شيوع ويروس کرونا انتقاد کرده و اين سازمان را بلندگوي خبرسازي‌هاي چين دانسته و اخيرا هم کمک‌هاي مالي واشنگتن به سازمان بهداشت جهاني را قطع کرده است. چين خلاف ایالات متحده بر ذکر نام سازمان بهداشت جهاني در اين قطع‌نامه تأکيد دارد و اکنون به گفته ديپلمات‌ها، براي گشايش در بن‌بست حاصل‌شده ميان واشنگتن و پکن و تصويب احتمالي قطع‌نامه بايد منتظر بماند.


اما اختلاف‌هاي آمريكا و چين فقط به اين قطع‌نامه ختم نمي‌شود و به گفته مقام‌هاي دولت ترامپ، واشنگتن قصد دارد در واکنش به «عدم مقابله جدي چين با ويروس کرونا و فريب‌ها و پنهان‌کاري‌هاي اين کشور» تنبيه‌هايي عليه پکن اعمال کند. اعمال تحريم، لغو بدهي‌هاي ايالت متحده به چين و اتخاذ سياست‌هاي جديد در تجارت ميان دو کشور ازجمله ابزارهايي است که دولت ترامپ در دست بررسي دارد.
درپي شيوع ويروس کرونا تاکنون بيش از 60 هزار نفر در آمريكا جان خود را از دست داده‌اند و اهمال و سوءمديريت ترامپ باعث افزايش فشارها به او در آستانه انتخابات رياست‌جمهوري شده است. ترامپ معتقد است که چين با هدف ضربه‌زدن به او چنين اقداماتي انجام مي‌دهد. ترامپ در پاسخ به سؤالي درباره ارتباط پنهان‌کاري‌هاي چين درباره ويروس کرونا و انتخابات رياست‌جمهوري آمريكا گفت: «چين دوست دارد جو بايدن، رقيب دموکرات او، در انتخابات پيروز شود. آنها مي‌خواهند ايالات متحده به همان سياق گذشته اداره شود تا بتوانند سوءاستفاده‌هاي خود از اين کشور را ادامه دهند». وزارت خارجه چين هم اما در واکنش به ادعاي ترامپ اعلام کرد که «انتخابات آتي آمريكا يک امر داخلي است و پکن اميدوار است که واشنگتن پاي چين را به اين مسئله نکشاند».
مخالفت جامعه اطلاعاتي با ترامپ
با وجود اين، رئيس‌جمهور آمريكا حاضر نيست از ادعاي خود درباره منشأ انتشار ويروس کرونا عقب‌نشيني کند. دونالد ترامپ در کنفرانس خبري اخير خود بازهم تکرار کرد که شواهد و مدارکي در دست دارد که نشان مي‌دهد ويروس کرونا در آزمايشگاه ووهان ساخته و منتشر شده است. او در پاسخ به سؤالات خبرنگاران درباره مدارک چنين ادعايي گفت که «نمي‌توانم درباره آنها توضيح دهم. سازمان بهداشت جهاني بايد شرمسار باشد که در نقش سخنگوي حزب کمونيست چين عمل کرده است. متوجه نمي‌شوم که چطور حکومت چين سفر ساکنان ووهان به ديگر نقاط چين را ممنوع کرد، اما اين ممنوعيت شامل سفرهاي خارجي نشد».
با اينکه اظهارات ترامپ در مورد پنهان‌کاري حزب کمونيست چين درباره شيوع ويروس و جلوگيري مقام‌هاي اين کشور از اعلام هشدار به‌موقع درست است، اما آن بخش از ادعاهاي ترامپ درباره منشأ ويروس با ترديدهاي جدي روبه‌رو است. جامعه اطلاعاتي آمريكا به‌تازگي با اظهارات ترامپ در اين زمینه مخالفت کرده است. در گزارشي که رئيس اطلاعات ملي ايالات متحده منتشر کرده نتيجه‌گيري شده است که «ويروس کرونا ساخته دست انسان نيست و اصلاح ژنتيکي نشده و تحقيقات همچنان درباره منشأ آن ادامه دارد. نهادهاي اطلاعاتي همچنان مشغول بررسي اين احتمال هستند که آيا اين ويروس براثر تماس با يک حيوان شيوع پيدا کرد يا بر اثر حادثه‌اي آزمايشگاهي. آنچه تاکنون مي‌توانيم تأييد کنيم اين است که ما در حال حاضر با گزارش‌هاي عملي درباره طبيعي‌بودن عامل کوويد19 هم‌نظر هستيم».
پيش از اين هم «مارک مايلي»، رئيس ستاد مشترک ارتش آمريكا گفته بود که شواهد حاکي از آن است که ويروس کرونا ريشه‌اي طبيعي دارد و ويروسي آزمايشگاهي نيست. به گزارش نيويورک‌تايمز، مقام‌هاي دولت ترامپ به نهادهاي اطلاعاتي فشار مي‌آورند تا شواهدي مبني‌بر آزمايشگاهي‌بودن ويروس کرونا را پيدا کنند تا ادعاهاي ترامپ در‌اين‌باره ثابت شود.
در روزهاي اخير دولتمردان ترامپ به تنش ميان ايالات متحده و چين دامن زده‌اند. به اعتقاد مقام‌هاي کاخ سفيد، با نزديک‌شدن به انتخابات رياست‌جمهوري 2020 و بالاگرفتن چالش استراتژيک ميان دو کشور، چين قصد دارد ضربه مهلکي به اقتصاد آمريكا بزند تا برگ برنده ترامپ در انتخابات که مي‌تواند تضمين پيروزي مجدد او باشد از بين برود. مايک پمپئو، وزير خارجه آمريكا هم به‌تازگي با اشاره به اين موضوع هشدار داد که «حزب کمونيست چين به‌زودي پاسخ مناسبي از ايالات متحده در واکنش به اقدامات اخيرش دريافت خواهد کرد».
چالش‌هاي پيش‌رو
با وجود اينکه گفته مي‌شود دولت ترامپ قصد دارد مجازات‌هايي براي چين در نظر بگيرد، اما دست دولت ترامپ در اين مورد چندان هم باز نيست. از يک‌سو اين تنش‌ها در بلندمدت مي‌تواند باعث نگراني متحدان آسيايي ايالات متحده شود که تمايل ندارند شاهد تقابل با چين در حياط‌خلوت خود شوند و از سوي ديگر تقابل آمريكا و چين عواقبي قابل توجه براي اقتصاد جهان دارد. به‌ويژه اينکه آمريكا مي‌خواهد زنجيره تأمين کالاها و خدمات خود را از تسلط مطلق چين خارج کند.
در حال حاضر سؤالاتی جدي درباره شفافيت چين در روزهاي ابتدايي شيوع ويروس کرونا وجود دارد و تقريبا ترديدي نيست که سيستم استبدادي حکومت چين تلاش کرده تا در اين مورد پنهان‌کاري کند. اما پاسخ به سؤالات باعث حل بحران اقتصادي که امروز ايالات متحده و ديگر کشورهاي جهان درگير آن هستند، نخواهد شد. چين نيز در اين ميان بي‌کار ننشسته و با پروپاگانداي خود اين ادعا را با همراهي متحدان خود منتشر کرده که سربازان آمريكايي عامل انتشار اين ويروس هستند.
با درنظرگرفتن چنين شرايطي، يافتن راه‌هايي براي مجازات چين اصلا ساده نيست. برخي مقام‌هاي دولت ترامپ با هشدار نسبت به انجام هرگونه اقدام عجولانه و غيرمسئولانه، مي‌گويند که در شرايط تشديد اين بيماري و رکوردشکني آمريكا در قربانيان ناشي از ابتلا به اين ويروس، چين توانايي به‌عقب‌راندن آمريكا را دارد. ايالات متحده در حال حاضر با کمبود تجهيزات محافظ شخصي، تجهيزات پزشکي و داروهاي بيولوژيک روبه‌رو است. در اين شرايط بروز اختلال کوتاه‌مدت در تأمين اين ملزومات مي‌تواند بحران در آمريكا را تشديد کند که اين امر در نتيجه انتخابات هم تأثير خواهد گذاشت.
اين موضوعي بود که مايک پمپئو هم هفته گذشته در پاسخ به سؤالي درباره کنترل چين بر صادرات تجهيزات پزشکي مورد نياز آمريكا، به آن اشاره کرد و به‌طور غيرمستقيم با تأييد کمبودهاي فعلي ايالات متحده، خواستار تعهد چين به مسئوليت‌هاي بين‌المللي خود، فارغ از تنش‌هاي موجود و ادامه ارسال تجهيزات و کمک‌هاي پزشکي به آمريكا و ديگر نقاط جهان شد.