مقامات تجاری چین و امریکا به توافق‌رسیدند




ندا آکیش / به‌رغم حملات لفظی مداوم دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا به چین و متهم کردن این کشور به نقش داشتن در همه‌گیری ویروس کرونا در جهان و ایالات متحده، روز جمعه مقامات تجاری واشنگتن و پکن به‌صورت تلفنی با هم گفت‌و‌گو کرده و به توافق رسیدند که از فاز نخست معاهده تجاری دوجانبه‌شان که در ماه ژانویه به امضای دوطرف رسید حمایت کرده و آن را اجرایی کنند.


به‌گزارش ساوت چاینا مانیتورینگ پست، در تماس تلفنی روز جمعه که بین لیو هی، معاون رئیس جمهوری چین و مذاکره‌کننده ارشد پکن و استیو منوچین، وزیر دارایی امریکا و رابرت لایتیزر، نماینده تجاری امریکا برقرار شد، طرف‌ها متعهد شدند که نه تنها توافق تجاری ژانویه را اجرایی کنند بلکه همکاری‌های دوجانبه در بخش بهداشت و درمان را افزایش دهند. مقامات در این گفت‌و‌گوی تلفنی گفتند، در شرایطی که تنش‌ها بین دو ابرقدرت به‌خاطر چگونگی کنترل همه‌گیری ویروس کرونا مدام افزایش می‌یابد، «آنها شرایط مطلوبی را برای اجرایی شدن فاز اول توافق تجاری واشنگتن – پکن ایجاد خواهند کرد.»
در بیانیه‌ای که روز جمعه دفتر نمایندگی تجاری ایالات متحده در وب سایت خود منتشر کرد نیز آمده بود: دو طرف توافق کردند که با ایجاد زیرساخت‌های دولتی لازم برای موفقیت معاهده تجاری تلاش کنند. آنها همچنین توافق کردند به‌ رغم وضعیت اضطرار بهداشتی کنونی حاکم بر جهان به طور تمام و کمال به وظایفی که در معاهده برایشان تعریف شده به‌موقع عمل کنند. برگزاری جلساتی که در معاهده بر آن تأکید شده نیز به‌صورت ویدئوکنفرانس و به‌طور منظم انجام خواهد شد.
این در حالی است که اوایل هفته گذشته دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا تهدید کرده بود، فاز نخست معاهده تجاری واشنگتن – پکن را پاره خواهد کرد، زیرا چین به مفاد آن از جمله خرید 200 میلیارد دلار از کالاهای امریکایی پایبند نیست. ترامپ که این سخنان را در مصاحبه با فاکس نیوز ایراد می‌کرد، تأکید کرده بود: «اگر آنها خرید نکنند ما توافق را ملغی خواهیم کرد. به همین سادگی.» یک مشاور دولت چین که به‌خاطر حساسیت موضوع ترجیح داد نامش آورده نشود در این باره گفت، اینکه در نخستین گفت‌و‌گوی تلفنی دوطرف پس‌ از معاهده تجاری ژانویه و پس‌ از همه‌گیری ویروس کرونا، مقامات عالی در سطح وزیر شرکت کرده‌اند، حاکی از این است که مشکلات پیش آمده بین دو طرف بسیار جدی است. آنها در گفت‌و‌گوی تلفنی روز جمعه گفتند: «ما امیدواریم این گفت‌و‌گوها بتواند برخی مشکلات را حل کند یا دست کم دو طرف بتوانند شفاف‌تر مشکلات خود را مطرح کنند و درک بیشتری نسبت به مشکلات طرف مقابل از خود نشان دهند.» اما اگر ایالات متحده فقط و فقط خواستار رویارویی با چین باشد، پرداختن به این مشکلات دشوار خواهد بود.
به‌خاطر همه‌گیری ویروس کرونا در جهان و آسیب وارد شدن به زنجیره تولید و مصرف هر دو کشور، بعید به‌ نظر می‌رسد که چین بتواند به اهداف وارداتی خود برسد و طبق مفاد معاهده، 200 میلیارد دلار کالای امریکایی بخرد. طبق معاهده تجاری واشنگتن – پکن، چین باید در سال‌های 2020 و 2021 حدود 52.5 میلیارد دلار از امریکا انرژی وارد کند در حالی که حجم این واردات تاکنون 9.1 میلیارد دلار بود، مسلم است که در حال حاضر چین به هیچ وجه نمی‌تواند به این تعهد خود عمل کند زیرا به خاطر همه‌گیری ویروس کرونا در سه ماه فوریه، مارس و آوریل هیچ واردات نفت خامی از امریکا نداشته است.
همچنین به‌گفته استیو اُلسان، عضو ارشد اندیشکده تجاری بنیاد هاینریش، کاخ سفید هر سیاستگذاری مهمی را از این لنز ارزیابی می‌کند که آیا برای انتخاب مجدد ترامپ مفید یا الزامی است یا خیر. بر اساس آخرین نظرسنجی‌ها در ایالات متحده، به خاطر همه‌گیری ویروس کرونا افکارعمومی امریکا اکنون بشدت به چین بی‌اعتماد است. علاوه بر این، پیش‌بینی می‌شود چین نتواند به تعهد واردات 200 میلیارد دلاری از امریکا در فاز نخست معاهده تجاری عمل کند و در این شرایط «حمله کردن» به چین از نظر سیاسی برای ترامپ مفید و الزامی است.
از این رو، ترامپ اخیراً تهدیدهای تعرفه‌ای خود علیه چین را افزایش داده او در روز اول مه(8 روز پیش) گفت که افزایش تعرفه‌ها علیه چین «قطعاً جزو گزینه‌هاست» و دولت امریکا این کار را به‌عنوان یک اقدام تلافی جویانه به خاطر اینکه پکن ویروس کرونا را ایجاد کرده انجام خواهد داد.
با این حال کلاید راسل، ستون نویس خبرگزاری رویترز در بخش آسیا معتقد است، در شرایطی که اقتصادهای جهانی به‌خاطر همه‌گیری ویروس کرونا روبه فروپاشی است، هرگونه جنگ تجاری جدید بین امریکا و چین بشدت خطرناک است. برخلاف ترامپ که برای منافع شخصی و انتخاباتی بعید نیست دست کم به‌صورت نمایشی و کوتاه مدت از معاهده تجاری با چین خارج شود، چین برای حفظ توافق تجاری حتی با وجود سرزنش‌هایی که از سوی امریکا به خاطر کووید 19 می‌شود، تمام تلاش خود را خواهد کرد. هوآنگ پیگ، رئیس انستیتو مطالعات امریکا در آکادمی علوم اجتماعی چین در این باره به فایننشال تایمز گفت: سخنان تلفنی روز جمعه «لیو هی» و «لایتیزر»، مذاکره‌کنندگان ارشد چین و امریکا مانند همیشه واقع بینانه بود و تحت تأثیر مسائل دیگر بخش‌های دو کشور امریکا و چین قرار نخواهد گرفت اما اگر همه‌گیری ویروس کرونا باز هم شدیدتر شود، حملات امریکا به چین تشدید خواهد شد. این کارشناس در ادامه با طرح دو سؤال که «آیا تحریم هوآوی برای شما رأی بیشتری خواهد آورد یا متوقف کردن مرگ و میر انسان ها؟» به عملکرد دولت ترامپ در مواجهه با همه‌گیری ویروس کرونا طعنه‌ای زد و در واقع این پیام را به ترامپ داد که به جای آنکه با حمله به چین به‌دنبال جمع‌آوری رأی باشد به فکر کنترل مرگ و میر مردم امریکا بر اثر کووید 19 باشد و از این طریق کسب رأی و محبوبیت کند.