روزنامه ابتکار

درآمد پایدار شهرداریها واکسنی برای زندگی بهتر در عصر کر وناها داود خاضعی نسب* در چند دهه اخیر توسعه پایدار به عنوان مفهومی

راهبردیباهدفبهرهمندیجامعهازاجتماعواقتصادیپویا و کارآمد و محیط زیستی سالم و تدبیری برای پاسخگویی به نیازهای کنونی بشر و در عین حال آیندهنگری و فراهمسازی فرصتهای رشد و توسعه همهجانبه برای آیندگان، به گفتمانی غالب و چشماندازی روشن در سیاستگذاریهای
کلان کشورهای مختلف مبدل گشته است. با افزایش جمعیت جهان و به دنبال آن افزایش آلودگیها
و تخریبهای بیرویه از محیط زیست و همچنین پدیدار شدن معضلاتی همچون فقر و بیعدالتی و آسیبها و ناسازگاریهای اجتماعی، توسعه پایدار با تاکید بر ارتباط منطقی و مشارکت سالم بین شهروندان، محیط زیست و اقتصاد شهری به راهکاری کلیدی برای بهبود کیفیت
زندگی شهری به شمار میرود. توسعه کالبدی شهرها و شهرنشینی بیش از 7۵ درصد


جمعیت کشور ما توسعه پایدار شهری به عنوان اصلیترین رکن توسعه پایدار را با چالشهای و مشکلات متعددی مواجه کرده است.
توسعه پایدار شهری که با بهبود کیفیت زندگی شهری، رشد و توسعه شاخصه های اقتصادی و همچنین تقویت همبستگی و ترمیم گسست های اجتماعی می تواند امنیت،
آرامش و رضایت را برای شهروندان به ارمغان آورد. در این بین متولیان مدیریت شهری به ویژه مجموعههای شهرداری با اتخاذ سیاستها و برنامهریزیهای توسعهمحور نقش موثری را در بهبود کیفیت زندگی شهری ایفا میکنند. شهرداریها برخلاف گذشته که به صورت محدود در قالب نهادی خدماتی و وابسته به دولت فعالیت داشتند امروزه در کنار نقش خدماتی خود به عنوان نهادی متولی در امور فرهنگی و اجتماعی بیشترین وابستگی را به شهروندان خود دارند و از این رو با توجه به ارتباط مستقیم و مستمر شهرداری با شهروندان و همچنین وظایف و مسیٔولیتهای قانونی که در زمینه ساخت و ساز و مسکنسازی، توسعه فرهنگ عمومی و ارایٔه آموزشهای بهداشتی و اجتماعی، ارایٔه خدمات تفریحی و ورزشی و توسعه حمل و نقل شهری دارد عملکرد آن بیشترین تاثیر را در بهرهمندی شهر
از توسعه پایدار دارد. بر همین اساس و با توجه به پاسخگویی به مطالبات و
بهبود کیفیت زندگی شهروندان، همواره عملکرد و اقدامات شهرداریها در بوته نقد و نظارت مستقیم شهروندان قرار گرفته است.
گرچه امروزه در شهرهای مختلف کشور بروکراسیهای اداری در شهرداری، ضعف در مدیریت پسماندهای شهری و توسعه فضای سبز، افزایش پروژههای نیمهتمام و عدم مشارکت موثر در توسعه زیر ساختها و تاسیسات شهری،کندی روند بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده، تخریبها و تصرف بیرویه از محیط زیست و انفعال در
برابر آسیبهای فرهنگی و اجتماعی شهری و معضلات دیگری همچون آلودگی هوا و بحران ترافیک در کلانشهرها عموما باعث افزایش نارضایتی و برآورده نشدن انتظارات
شهروندان از شهرداریها شده است. فقدان منابع مالی کافی در شهرداریها را میتوان
عمدهترین دلیل و منشا ناکارآمدی و ضعف عملکردی شهرداریها و به دنبال آن نارضایتی شهروندان دانست.
مشکلات مالی که علاوه بر اعمال محدودیتهای فراوان در مسیر ارایٔه خدمات سبب تحمیل بدهیهای کلانی نیز برای شهرداریها شده است.
بودجه شهرداریها که از سال 136۲ با کاهش ویژه
کمکهای دولتی برای شهرداریها بیشتر معطوف به عوارض عمومی و اختصاصی و همچنین درآمد حاصل از
بهای خدمات شهرداری بوده است. اما امروزه شاهد آن هستیم که بعد از چند دهه هنوز
توازنی بین ظرفیتها و توانمندی و نیازهای شهرداریها در درآمدزایی از این طریق با هزینههای جاری و مورد نیاز برای توسعه پایدار شهری صورت نگرفته است و با توجه به ناپایداری و مقطعی بودن بخش قابل توجهی از منابع درآمدهای شهرداری که عمده آن فروش تراکم و خدمات شهری و کمکهای دورهای و ناچیز و بیضابطه دولت است در شرایط مواجهه با بحرانهای اجتماعی و اقتصادی همچون تحریمها، افزایش رکود و یا بیماریهای همچون کرونا که رکود و تعطیلی بازار را به دنبال دارند شاهد چالشهای متعددی در مسیر توسعه پایدار شهری خواهیم
بود. کرونایی که با تعطیلی شهرها و بروز مشکل و یا وقفه
در ساخت و سازهای ساختمانی و کاهش تردد شهروندان سبب کاهش قابل ملاحظهای در میزان درآمدها و همچنین افزایش هزینهها برای شهرداری شده است.
تهدید و تخریب محیط زیست و منابع طبیعی شهرها و از سوی دیگر افزایش مطالبات و هزینههای زندگی شهری و لزوم افزایش کمیت و کیفیت خدمات ارایٔه شده از سوی شهرداریها و همچنین عدم برخورداری منابع درآمدی از ثبات و استمرار سبب شده است تا درآمدهای ناپایدار از کفایت لازم برای مدیریت شهری برخوردار نباشند و از این رو برای پیشبرد اهداف توسعه پایدار تغییر و بازنگری در سیاستگذاریهای درآمدی این نهاد و شناسایی منابع مالی پایدار و جذب اعتبار از این طریق امری ضروری قلمداد
شود. درآمدهای پایداری که با بهرهمندی از شاخصه مهمی
چون مطلوب و مستمر بودن منبع آن، امکان اتکا و اعتماد شهرداریها به این درآمدها را سبب میشود.
درآمدهایی که در مواجهه با بحرانهای اقتصادی و بازار دچار دستخوش و یا کاهش شدید نمیشوند و به طور پیوسته قابل وصول بوده و همچنین متناسب با هزینهها و
مخارج شهرداری قابل افزایش هستند.
شاخصه مهم دیگر برای این درآمدها تامین و حفظ
ساختارهای محیط زیستی و منابع شهری از تخریب و همچنین پیشگیری از تهدید سلامت و بهداشت شهروندان است که در درآمدهای پایدار برخلاف درآمدهای ناپایدار
شهری به آن توجه خاصی نشده است. و سومین شاخصه این درآمدها توجه ویژه به توسعه و
ارتقای ساختارهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی شهری به عنوان مبنای توسعه پایدار است.
اما امروزه در کشور ما به طور میانگین 1۵ تا ۲۵ درصد سهم بودجه شهرداریها را درآمدهای پایدار تشکیل میدهند و حدود 7۵ تا ۸۵ درصد آن را درآمدهای ناپایدار
به خود اختصاص دادهاند. برای بهرهمندی حداکثری از درآمدهای پایدار در ترکیب
بودجه شهرداریها اصلاح قانون درآمدی شهرداریها، افزایش مشارکت شهروندان در اداره شهر و اهتمام ویژه در پرداخت عوارض، تفکیک وظایف و حوزه اختیارات شهرداریها از دولت ملی، استفاده از نیرویهای متخصص در مدیریت شهری و همچنین بسترسازی قانونی برای حمایت از شهرداریها در افزایش درآمد پایدار میتواند
موثر واقع شود. از این رو اقداماتی همچون اتخاذ سیاستهای حمایتی
از طرح نوسازی و بهسازی شهری و عوارض ناشی از آن برخلاف عوارض جرایٔم و تخلفاتی ساختمانی با توجه به مستمر بودن نسبی این عوارض و حفط محیط زیست شهری میتواند از اصلیترین منابع درآمدی پایدار در
شهرها محسوب شود. همچنین درآمدهای حاصل از موسسات و سازمانهای
وابسته به شهرداری با مشارکت در بخش خصوصی و ارایٔه خدمات نیز میتواند همزمان با افزایش رضایت شهروندان سبب افزایش درآمدهای پایدار نیز شوند.
درآمدهای دیگری همچون عوارض پسماندهای شهری، حمل و نقل و کمکهای قانونمند دولت نیز درصورت برخورداری از ثبات و مطلوبیت میتوانند به عنوان درآمدهای پایدار شهرداری نقش موثری در تحقق توسعه
پایدار شهری داشته باشند. درآمدهای پایدار برخلاف درآمدهای ناپایدار که عمدتا به
صورت مقطعی و کوتاهمدت از منابع محدود قابل وصول هستد و اکثرا برای هزینههای جاری مصرف میشوند، میتوانند فرصت سرمایهگذاری برای درازمدت و نسل آینده را در اختیار مسیٔولان شهری قرار دهند و همچنین ضمانت اجرایی برای اجرای سیاستهای عمرانی و فرهنگی
شهرداری در حال و آینده نیز باشند. از سوی دیگر این درآمدها حاشیه امنی نیز برای
شهرداریها در شرایط بحرانی و غیرقابل پیشبینی شده همچون کرونا هستند تا در این شرایط کاهش بودجه و درآمد شهرداری مانع از ارایٔه خدمات به شهروندان نشود.
* دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت mba
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
مردم سوریه قیمومیت ترکیه را نمی‌پذیرند(یادداشت روز) (کيهان) پزشکیان در تنگنای چاپلوسان دستپاچه و منتقدان عجول   (جوان)از ماجرای تظاهرات موتوری تا پدیده ممنوع پروازی (شهروند)
سایر اخبار این روزنامه
بی‌خوابی می‌تواند احتمال افسردگی افراد مسن را افزایش دهد علیرضا صدقی سیاست‌ورزی در کریدور مردم هنر در دوران بعد از کووید- 19 چه تغییراتی خواهد داشت؟ هنر پساکرونایی پروتکل بهداشتی لیگ برتر فوتبال ایران اعلام شد الگوبرداری لیگ خلیج فارس از بوندسلیگا و کی‌لیگ پس از ماهها بنبست سیاسی، اشرف غنی و عبدالله به توافق رسیدند تقسیم قدرت در کابل چرا آمار بیماران کرونا افزایش اما تعداد جان‌باختگان کاهش یافته است؟ تا 1400 با کرونا رئیس آینده بهارستان چگونه و با چه شیوه‌ و راهکاری مجلس را اداره خواهد کرد؟ راه و رسم ریاست از طریق ارتباط تصویری برگزار شد نشست نمایندگان تشکل‌های دانشجویی با رهبر معظم انقلاب اسلامی مرگ مشکوک یک دیپلمات جسد سفیر چین در اسرائیل پیدا شد تداوم حیات تجارت سنتی پس از غلبه کرونا و اینترنت درآمد پایدار شهرداریها واکسنی برای زندگی بهتر در عصر کر وناها داود خاضعی نسب* در چند دهه اخیر توسعه پایدار به عنوان مفهومی