روزنامه ابتکار
1399/03/08
آیا همه‌گیری ویروس کووید- 19 قدرت پوتین در روسیه را به چالش می‌کشد؟ تزار در برابر کرونا
محمدرضا ستاریهمهگیری کرونا همانطور که تاکنون نشان داده بیشترین آسیب را به کشورهای ثروتمند و قدرت‌های بزرگ وارد کرده است. اکنون اروپا با بدترین بحران اقتصادی دست به گریبان است و ایالات متحده رتبه نخست ابتلا و مرگ بر اثر کرونا را به نام خود ثبت کرده است.
در این میان هرچند چین با مدیریتی واحد و بسیج کردن بی‌سابقه امکانات توانسته به عنوان منشا شیوع این بیماری، روند آن را به میزان زیادی متوقف کند اما روسیه با توجه به وسعت سرزمینی و نیز همسایگی با چین اکنون به سومین کشور بحران‌زده کرونایی تبدیل شده است. در این رابطه مجله فارین‌افرز روز گذشته در تازه‌ترین گزارش خود با اشاره به نحوه مدیریت ولادیمیر پوتین برای مقابله با ویروس کرونا، آورده است: در روسیه کروناویروس معادلات را بر هم زده است. هرچند تا پیش از این برخی از تحلیل‌گران با توجه به وضعیت بیماری کرونا در اروپا و آمریکا، نظام‌های اقتدارگرا را موفق‌تر در مواجهه با این بیماری می‌دانستند اما اکنون حامیان پوتین به سختی می‌توانند ادعا کنند که روسیه نمونه‌ای از مزایای مدل اقتدارگرایانه را در یک بحران ارائه داده است. این کشور اکنون طبق آمار در رتبه سوم مبتلایان به کرونا قرار دارد و وضعیت آن حتی از کشورهای همسایه مانند اوکراین نیز بدتر است.
پوتین در کجای معادله قرار دارد؟
در این میان پوتین به طور واضح در میدان مبارزه با کرونا قرار ندارد. هواداران وی انتظار رهبری قدرتمندتری از او را برای مهار کرونا داشتند که هرگز چنین چیزی اتفاق نیفتاده است. به همین دلیل پوتین مزایای سیاسی خود را از دست داده، برای آینده دارای چالش شده و علاوه بر اینکه قدرتش مورد تهدید واقع شده، درگیری درون نخبگان حاکم در روسیه نیز شدت پیدا کرده است.
در اوج همه‌گیری کرونا در روسیه، ولادیمیر پوتین برخلاف انتظارها، دو رویداد مهم یعنی همه‌پرسی قانون اساسی در 22 آوریل و مراسم رژه پیروزی در جنگ جهانی دوم در 9 می را به تعویق انداخته و لغو کرد؛ امری که همسایه او یعنی لوکاشنکو در بلاروس بی‌اهمیت به تمامی هشدارها علاوه بر جشن گرفتن روز 9 می، لیگ فوتبال این کشور را نیز تعطیل نکرده است.
تعداد مبتلایان به کرونا در روسیه در ابتدای کار بسیار اندک بود، امری که مخالفان فکر می‌کردند دولت پوتین تلاش می‌کند آمار واقعی مبتلایان را پنهان کند. اما وقتی که تعداد موارد در روسیه به شدت افزایش یافت و به روزانه 10هزار نفر رسید، در واقع مخالفان نیز از نحوه اطلاع‌رسانی رسمی دولت در مورد این بیماری شگفت‌زده شدند.
برای رهبر کشوری که درصدد تجدید نظم در جهان به نفع خود است، مزیت پوتین این بود که نشان دهد با موفقیت بیشتری از همتایان غربی خود با بحران مقابله کرده است. در ماه مارس ، چین و روسیه برای ارسال کمک به خارج از کشور به هم‌پیمانان سنتی و دموکراسی‌های غربی از جمله ایالات متحده دست به کار شدند. این کمک فقط بیان همبستگی نبود؛ بلکه ابزاری برای قدرت نرم و نمایش برتری بود، اما در طی چند هفته، روسیه به عنوان کمک از ایالات متحده دستگاه اکسیژن وارد کرد.
از آنجا که همه‌گیری کرونا دیرتر از سایر کشورها به روسیه سرایت کرد، مسکو می‌توانست درس‌ها و تجربیات گران‌بهایی برای آماده‌سازی خود کسب کند، اما این موضوع عملی نشد. از سوی دیگر در حالی که روسیه همواره از محور شرق و ارتباط استراتژیک با چین سخن می‌گفت، با شیوع کرونا، روس‌ها در بستن مرزهای خود با چین و کشورهای آسیایی بسیار سریع و بدون مماشات عمل کردند. در نتیجه این کار بود که سرایت کرونا به روسیه نه از چین بلکه از اروپا صورت گرفت.
پوتین همچنین نه به شدت چین، اما محدودیت‌های قابل ملاحظه‌ای را برای مقابله با کرونا وضع کرد. در مسکو تدابیر از بقیه شهرها شدیدتر بود به طوری که حرکت افراد و خودروها با استفاده از دوربین‌های مداربسته کنترل می‌شد. پوتین همچنین به کارفرمایان دستور داده بود که به کارگران خود مرخصی با حقوق بدهند.
با این حال با وجود اینکه پوتین قصد داشت رهبری قوی خود را برای مقابله با کرونا به عموم مردم عرضه کند، وی هرگز اعلام وضعیت اضطراری در کشور نکرد. او به جای مدیریت متمرکز از مسکو سعی کرد تا اختیار عمل بیشتری را به استانداران مناطق اعطا کند؛ اقدامی که با توجه به دو دهه حکمرانی پوتین بر روسیه بسیار عجیب به نظر می‌رسد.
تحلیل‌گران معتقدند که در واقع پوتین با این عمل قصد داشته تا هزینه‌های هر گونه اهمال‌کاری را به گردن سایر مقامات مسئول بیندازد؛ با این حال او از این ترفند تاکنون جواب مثبتی نگرفته است. اکنون میزان محبوبیت پوتین از 86 درصد به پایین‌ترین میزان خود یعنی 56 درصد رسیده است. شهروندان روسی که همواره به گزارش‌های مثبت عادت داشتند، گمان می‌کردند که در همه‌گیری کرونا، پوتین رهبری اقتدارآمیزش را برای مهار این بیماری به نمایش خواهد گذاشت، اما این موضوع تحقق نیافت و طرفداران وی را به میزان زیادی مایوس کرد.
به گفته کارشناسان این مسائل سبب شده تا علاوه بر صدمه خوردن به اعتبار سیاسی پوتین، شرایط برای تشدید اختلافات میان جناح‌های این کشور نیز مهیا شود. در این راستا نخست‌وزیر جدید این کشور پس از ابتلا به کرونا به پشت صحنه رفت و در اوج بحران فرصت برای رقبا در جهت کنار زدن سوبیانین شهردار قدرتمند مسکو فراهم شد. هرچند بسیاری از دموکراسی‌های غربی در مقابله با ویروس کرونا موفق نبوده‌اند، چهره‌ای که پوتین برای رهبری مادام‌العمر خود در روسیه تا پیش از این ارائه می‌داد، تحت‌الشعاع نحوه مواجهه‌اش با کرونا قرار گرفت.
در واقع کرونا نشان داد که ساختار جهانی تا چه حد پیچیده و پیش‌بینی‌ناپذیر است. در این مدت معلوم شد که شیوه زندگی و فرهنگ روزمره در زیر سایه کرونا بسیار از سیستم‌های سیاسی اهمیت بیشتری دارند. در همین راستا، هرچند دموکراسی‌های غربی نیز دچار بحران کرونا هستند، اما آنها قابلیت انتخاب مجدد دارند. چیزی که در روسیه مدرن امکانش نیست و پوتین به همین دلیل آینده سیاسی خود را بر دو اصل غیرقابل پیش‌بینی کرونا و بهبود مجدد اقتصاد جهانی قرار داده است.
در اسفندماه ولادیمیر پوتین با تغییر قانون اساسی مسیرش برای تداوم قدرت را هموارتر از گذشته کرد و همگان نیز می‌پنداشتند که آینده به او لبخند می‌زند، اما درست در روزی که روس‌ها قرار بود برای ادامه یافتن رهبری پوتین به پای صندوق رای بروند، در خانه‌های خود محبوس بوده و شاهد مقابله غیرقابل اطمینان دولت با کرونا بودند. در نتیجه هرچند پوتین در تلاش است به گذشته بازگشته و مردم را برای همه‌پرسی ماه ژوئن در پشت سر خود بسیج کند اما او به طور قطع این عمل را از موضعی به مراتب ضعیف‌تر از ماه‌های قبل انجام خواهد داد.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
تکاپوی میرسلیم برای ریاست مجلس است؟
از مصاحبه با بی‌بی‌سی تا ادعای رشوه 65 میلیاردی به یک رئیس کمیسیون در مجلس
علیرضا صدقی
داس‌های تعصب برگلوی فرهنگ
آیا طرح‌های جایگزین اکران فیلم در سالن‌ها می‌تواند اقتصاد سینما را نجات دهد؟
برخاستن ققنوس سینما از آتش کرونا
زلزله 4 ریشتری دماوند و تهران را لرزاند
اخطار دوباره مشا
در حالی که شهرداری موافق محدودیت تردد خودروها در تهران است، وزارت بهداشت آن را لغو می‌کند
«ابتکار» دلایل و آثار افزایش حجم نقدینگی در سال‌های اخیر را بررسی کرد
بمب ساعتی نقدینگی
یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی رسما شروع به کار کرد
آغاز مجلس تک صدایی
آیا همه‌گیری ویروس کووید- 19 قدرت پوتین در روسیه را به چالش می‌کشد؟
تزار در برابر کرونا
عارف در آخرین جلسه مجمع تهران:
سعی کردیم بدون هیاهو و سیاسیکاری مطالبات بهحق مردم را پیگیری کنیم
میرلوحی:
کار مشترک احزاب و دولت، آسایش در اقتصاد و آرامش در سیاست باشد
کورش الماسی
پارادوکس «اعطای آزادی»
دبیر ستاد مرکزی بزرگداشت امام خمینی(ره) خبر داد
