جدال با آتش برای نجات قلب زاگرس



زهرا کشوری
خبرنگار


خائیز دیشب هم در آتش سوخت. هر مسافری که از سمت بهبهان به دهدشت کهگیلویه و بویراحمد می‌آمد دلش از دیدن شعله‌های آتش افتاده به جان یکی از مهم‌ترین مناطق حفاظت‌شده کشور به‌درد می‌آمد. مردم بهبهان می‌گویند: «دیشب شعله‌های آتش آنقدر از درختان منطقه خائیز بالا رفته بودند که از خیابان‌های شهر هم می‌شد آنها را دید و به حالشان گریست.»
روز پنجشنبه هفته گذشته بود که آتش اختلاف دو طایفه آتش را به‌جان منطقه خائیز انداخت. منطقه حفاظت شده خائیز از خوزستان شروع می‌شود و به کهگیلویه و بویراحمد می‌رسد.
آتش از سمت خوزستان شروع شد و باد آن را به دهدشت کهگیلویه و بویراحمد رساند. این آتش با‌وجود تلاش‌های بسیار همچنان در کار سوختن درختان و پوشش گیاهی منطقه است. باد هم وسوسه را به جان آتش انداخت تا به‌سمت تنگه تکاب حرکت کند. نزدیک به ۳۰۰ نفر از محیط‌ بانان، جنگلبانان و کوهنوردان به‌سمت تنگه علمدار می‌روند تا با کمک جاده متروک نفتی در علمدار از رسیدن آتش به دهانه خائیز و تنگه تکاب جلوگیری کنند.
اما باد موافق شعله‌های آتش است و تلاش‌ نیروهای حاضر در منطقه را کم اثر می‌کند. به گفته محلی‌ها، نیروها همچنان با مشکل کمبود دمنده و آتش‌کوب دست و پنجه نرم می‌کنند.آنها برای خاموش کردن آتش از سرشاخه‌های خشک بلوط و پسته کوهی استفاده می‌کنند. تصاویر ارسالی به روزنامه ایران نشان می‌دهد که محیط بان‌ها و نیروهای مردمی از آب معدنی برای خاموش کردن شعله‌های سرکشی که ۵ روز است که خائیز را به خاکستر تبدیل می‌کنند، استفاده می‌کنند. آب معدنی‌ها با الاغ به منطقه کوهستانی برده می‌شود و تا رسیدن الاغ‌ها به منطقه بحرانی، آتش کیلومترها جلوتر رفته است.
مشاور شهردار بهبهان می‌گوید: «دیشب تنها پنج کوهنورد و ۱۲ جنگلبان به اطفای حریق خائیز مشغول بودند و این تعداد از پس شعله‌های آتش بر نمی‌آمدند.» آنها مجبور شدند در شبکه‌های اجتماعی خوزستان فراخوان حضور نیروهای مردمی را برای اطفای حریق بدهند که در نهایت تعداد آنها بعد از یک روز به ۳۰۰ نفر رسید. در این فراخوان از مردم خواسته شد که با خود کوله پشتی، آب معدنی و چفیه بیاورند. چفیه از خفه‌ شدن نیرو‌ها در آتش‌سوزی جلوگیری می‌کند.
گزارش‌های مردمی از سمت دهدشت هم نشان می‌دهد خائیز در کهگیلویه و بویراحمد هم طعمه حریق شده است و همچنان پوشش گیاهی آن خاکستر می‌شود. پیش از این مسئولان کهگیلویه و بویراحمد از اطفای حریق این منطقه حفاظت شده در حوزه خودشان خبر داده بودند اما فیلم‌های منتشر شده از سوی فعالان حاوی خبرهای بسیار نگران‌کننده است. شعله‌ها همچنان در کار سوزاندن بلوط و بنه‌های زاگرس است.
«محمد جواد اشرفی» رئیس محیط زیست خوزستان هم از اطفای حریق تا 80 درصد خبر می‌دهد. به‌گفته اشرفی، بالگرد هلال احمر در حال هلیبرد نیروها به مناطق صعب العبور است و سازمان هوافضای سپاه نیز هلیکوپتر آب‌پاش به منطقه اعزام کرده است. اشرفی در میان دل نگرانی فعالان محیط زیست امیدوار است تا عصر آتش افتاده به جان خائیز اطفا شود.
او درباره عدم تأمین تجهیزات برای اطفای حریق خائیز نیز هم می‌گوید: «خوزستان در روزهای گذشته در نقاط مختلف با آتش‌سوزی روبه‌رو بود و امکانات در مناطق مختلف توزیع شده است.»
به‌گفته او آتش علاوه بر خائیز، پوشش سبز اندیکا، خسرج، دز، کرخه، گتوند و ایذه هم را زخم زد. او دلایل این آتش‌سوزی‌ها را آتش زدن مزارع توسط کشاورزان و همچنین اختلاف‌های محلی می‌داند‌. اشرفی می‌گوید: «برخلاف آنچه که در شبکه‌های اجتماعی در جریان است، آتش‌سوزی در خائیز بیشتر مراتع خشک و زیر اشکوب‌ها را از بین برده و کمتر به پوشش درختی آسیب زده است.»
هرچند فیلم‌های منتشر شده نشان از شعله‌ور شدن شاخه‌های درخت در مناطق مورد هجوم شعله‌های آتش می‌دهد. او آسیب گونه‌های حیوانی را به تخم پرندگان محدود می‌داند که در فصل زادآوری امکان جابه‌جایی آنها وجود ندارد.
همزمان با اعلام اطفای حریق توسط فرماندار بهبهان در گفت‌و‌گو با صداوسیما فعالان محیط زیست از شیوع آتش‌سوزی در تنگه پیربادام خبر می‌دهند.
«فرخ شیرعلی» مدیر محیط زیست بهبهان در گفت‌و‌گو با «ایران» وقوع آتش‌سوزی در این تنگه را تأیید می‌کند و می‌گوید: «در این آتش‌سوزی هم درخت می‌سوزد هم مرتع.» او اعتقاد دارد که اعلام اطفای حریق توسط فرماندار به این خاطر است که آتش‌سوزی در منطقه دیگری در جریان است که توسط فرمانداری دیده نشده است.