روزنامه ایران

دیپلماسی «تبادل»







گروه سیاسی/ دیپلماسی برای تبادل زندانیان ایران و امریکا در اوج بحران دیپلماتیک دو کشور گره گشا بود. آزادی دو زندانی ایرانی در امریکا و یک تبعه امریکایی از ایران از جمله اتفاقاتی بود که در چند روز اخیر با وساطت سوئیس، کشور حافظ منافع امریکا در ایران اتفاق افتاد تا دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا این رویداد را مقدمه خوبی برای توافقی دیگر با جمهوری اسلامی قلمداد کند. تهران و واشنگتن در یک سال اخیر گفت‌و‌گوهای مستقیم و غیر مستقیمی را با هدف تبادل زندانی آغاز کرده‌اند که آزادی چند شهروند ایرانی و امریکایی در ماه های گذشته نشان داده این رایزنی‌ها چندان بی‌ثمر نبوده است. ملاقات ظریف و «بیل ریچاردسون»، فرماندار سابق امریکا در نیویورک از جمله دیدارهایی بوده که با همین هدف صورت گرفته است. سخنگوی وزارت خارجه ایران در گفت‌و‌گو با روزنامه «ایران» این دیدار را تأیید کرد و گفت این دیدار سال گذشته و در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل انجام شده است. سه‌شنبه هفته پیش بود که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در صفحه اینستاگرامش از عزیمت سیروس عسگری دانشمند ایرانی بازداشت شده از امریکا به ایران خبر داد. این دانشمند ایرانی در اسفند ۹۸ (مارس ۲۰۲۰) توسط پلیس مهاجرت و گمرک امریکا (آی‌سی‌ای) به اتهام دور زدن تحریم‌های ایران بازداشت شده بود. این در حالی است که مبادله عسگری با فرد دیگری از سوی مقام‌های دیپلماتیک ایران رد شده است.
روز پنجشنبه و یک روز بعد از نشستن هواپیمای عسگری در تهران، خبر دیگری از تبادل دو زندانی ایرانی و امریکایی منتشر شد. «مایکل وایت» نظامی سابق امریکا که دو سال پیش در مشهد بازداشت شده و در زندان به سر می‌برد در ازای آزادی دکتر «مجید طاهری»، پزشک ایرانی مقیم امریکا از زندان آزاد شد و به کشورش بازگشت. گفتنی است «وایت» شاکی خصوصی داشته و پس از رسیدگی به پرونده، به ۱۰ سال زندان محکوم شده بود. طاهری نیز که از 33 سال پیش در امریکا زندگی می‌کند، به جرم نقض قوانین یکجانبه تحریم‌های ضدایرانی امریکا به تحمل ۱۶ ماه حبس محکوم شده بود. وزیر امور خارجه ایران در پیامی در صفحه توئیتر خود از این اتفاق ابراز خرسندی کرد ونوشت: «این اتفاق می‌تواند برای تمامی زندانی‌ها بیفتد. نیازی به دست‌چین کردن نیست. گروگان‌های ایرانی بازداشت‌شده در امریکا باید به خانه برگردند.»
سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه هم آزادی مایکل وایت را در پی جلب رضایت مادی و معنوی شاکیان خصوصی دانست و گفت که او در مورد سایر جرایم خود مشمول رأفت اسلامی شده و با توجه به گذراندن بخشی از دوره محکومیت و با در نظر داشتن ملاحظات حقوق بشری، با حکم قاضی پرونده آزاد و از کشور خارج شد. به گفته وی، «وایت» بعد از شیوع ویروس کرونا در کشور، طبق بخشنامه عمومی رئیس محترم قوه قضائیه مشمول مرخصی شده و به‌دلیل عدم برخورداری از خویشاوند در ایران، به درخواست سفارت سوئیس به‌عنوان حافظ منافع دولت ایالات متحده، در اختیار آن سفارت قرار گرفت. این زندانی امریکایی در این مدت به‌دلیل بروز برخی علائم مشکوک به کرونا، تحت درمان و نظارت کامل پزشکی قرار داشته و پس از کسب اطمینان از منفی بودن آزمایش کرونا حکم آزادی او اجرا شد. سخنگوی وزارت امور خارجه در ادامه افزود: «همزمان با آزادی آقای وایت، دکتر مجید طاهری دانشمند ایرانی که به دلایل واهی در امریکا زندانی شده بود، حکم آزادی خود را از دادگاه دریافت کرده و از زندان آزاد شد.» «وایت» روز پنجشنبه ایران را با یک هواپیمای سوئیسی ترک کرد و در زوریخ مورد استقبال برایان هوک، نماینده ویژه امریکا در امور ایران قرار گرفت.
پیام‌های تشکر ترامپ  و پاسخ ظریف
آزادی «مایکل وایت» باعث شد تا رئیس جمهوری امریکا در چند پیام جداگانه که در صفحه توئیتر خود منتشر کرد، از ایران تشکر کند و بار دیگر خواهان مذاکره دوجانبه شود. رئیس جمهوری امریکا ابتدا در حساب توئیترش نوشت: «تشکر از ایران، ما الان بیش از ۴۰ نفر از گروگان‌ها و زندانیان را بعد از به قدرت رسیدن من به خانه برگردانده‌ایم. این نشان می‌دهد که توافق ممکن است.» ترامپ در پیام دیگری ضمن ابراز خشنودی از آزادی «وایت» گفت:«تشکر از ایران، تا انتخابات امریکا صبر نکنید تا بخواهید یک ماجرای بزرگ درست کنید. من برنده می‌شوم شما الان به توافق بهتری می‌رسید.» پیش از آن مایک پمپئو، وزیر امور خارجه امریکا در واکنش به آزادی عضو پیشین نیروی دریایی امریکا، از آنچه اقدام سازنده ایران خوانده ابراز خشنودی کرده و گفته بود، کارهای بیشتری باقی مانده که باید انجام شود.  وزیر خارجه ایران قدردانی دو مرتبه‌ای رئیس جمهوری امریکا از آزادی نظامی پیشین امریکایی در ایران را بی‌پاسخ نگذاشت و در صفحه توئیتر خود با به اشتراک گذاشتن تصویری از توئیت تشکر ترامپ، خطاب به وی نوشت: «ما، برخلاف اقدامات زیردستان شما، به تبادل انسان‌دوستانه دست یافتیم.» ظریف در واکنش به درخواست ترامپ از ایران برای انجام توافق جدید با امریکا، تصریح کرد: «ما زمانی که شما وارد دفتر ریاست‌جمهوری شدید، توافقی داشتیم. ایران و دیگر اعضای برجام هرگز میز را ترک نکردند.
مشاوران شما - که اکثراً تا الان اخراج شده‌اند - قمار احمقانه‌ای انجام دادند. اینکه چه زمانی بخواهید آن اشتباه را اصلاح کنید، به تصمیم شما بستگی دارد.»  حسام الدین آشنا مشاور رئیس جمهوری هم در توئیتی خطاب به ترامپ نوشت: « تو در انتخابات، شکست خواهی خورد؛ ما این را می‌دانیم. بنابراین، تو باید امتیاز بیشتری نسبت به اوباما، به ایران بدهی.» البته علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی یادآورشد که « تبادل زندانیان نتیجه مذاکره نبوده و هیچ مذاکره ای هم در آینده انجام نخواهد شد.»
ملاقات در نیویورک
کمی بعد از انتشار تبادل زندانیان ایران و امریکا، «بیل ریچاردسون»، فرماندار سابق امریکایی در بیانیه‌ای خبر داد که او برای آزادی «مایکل وایت» از ایران با مقام‌های بلندپایه ایران دیدار کرده است. خبری که سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه نیز در گفت‌و‌گو با «ایران» آن را تأیید کرد و گفت این ملاقات ماه ها پیش و در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در روند گفت‌و‌گوی تهران و واشنگتن برای آزادی شهروندان زندانی دو کشور صورت گرفته است. «ریچاردسون» که بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۱ فرماندار ایالت «نیومکزیکو» بوده در خلال این مذاکرات چند بار با مقام‌های دیپلماتیک ایران از جمله ظریف و مجید تخت روانچی، سفیر ایران در سازمان ملل دیدار کرده است. این مقام سابق امریکایی در بیانیه‌ای که در همین رابطه منتشر کرده از دولت قطر نیز به‌دلیل مشارکتش در کمک به آزاد کردن زندانیان تشکر کرده است. در همین حال سوئیس نیز از حرکت انسان‌دوستانه ایران و ایالات متحده استقبال کرد و برای نقش آفرینی خود جهت حمایت و تسهیل اقدامات اعتمادسازی فراتر بین دو کشور اعلام آمادگی کرد.
ایران و امریکا بعد از تجربیات قبلی تبادل، به مذاکرات غیر مستقیم خود پیرامون آزادسازی شهروندان دیگر ادامه دادند که نتیجه آن آزادی سیروس عسگری و مجید طاهری در مقابل آزادی «مایکل وایت» نظامی سابق امریکایی بود. رویدادی که چند روز پیش و درست در بحرانی‌ترین مقطع رابطه دیپلماتیک ایران و امریکا رخ داد تا رئیس جمهوری این کشور آن را درآمدی برای مذاکره با ایران در سایر موضوعات ببیند.
اگرچه تبادل موفقیت‌آمیز زندانی میان ایران و امریکا کورسوی امید را برای سرد کردن آتش خصومت دو کشور پدیدار می‌کند اما چنان که مقام‌های ایرانی تأکید کرده‌اند، واشنگتن برای مذاکره دوجانبه با تهران درباره دیگر موضوعات راهی جز برداشتن تحریم‌ها و بازگشت به برجام ندارد.
لینک منبع خبر
سایر اخبار این روزنامه
تحول خواهی استمرار یابد، انقلاب دچار ارتجاع نشود خوزستان سرزمین کارهای بر زمین مانده است اعتراض در خیابان جنگ در کاخ سفید زانوی نژادپرستی بر گردن سیاهپوستان افتتاح 18 واحد نیروگاهی و 9 سد تا پایان سال قرعه کشی بزرگ 7 میلیون نفر در صف 25 هزار خودرو پایان انحصار با «هر ایرانی یک تلویزیون اینترنتی» ‌ 2 دقیقه برای دیگران وقت می‌گذاریم و 11 ساعت برای خودمان! دیپلماسی «تبادل» آنها به دوربین لبخند می‌زنند درس‌هایی از خرداد گسترش کنش‌های غیرعقلانی در خلأ حوزه عمومی دیپلماسی روبه افول امریکایی