گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: بار دیگر نمایندگان مجلس یازدهم تیم اقتصادی دولت را به صحن علنی فرا خواندند تا در جریان وضعیت اقتصادی از منظر دیگر قرار بگیرند. در این نوبت وزیر اقتصاد، رییس کل گمرک، رییس اتاق بازرگانی، رییس اتاق اصناف، رییس اتاق تعاون و رییس سازمان امور مالیاتی میهمان خانه ملت بودند و آخرین وضعیت اقتصاد کشور در این زمینهها را به نمایندگان مجلس اطلاع دادند.

ظرفیت مناسب بازار سرمایه

ابتدا وزیر اقتصاد گفت: انتخاب شعار جهش تولید برای سال جاری بیانگر ضرورت توجه به تولید و تأثیرپذیری این بخش بر اقتصاد کشور است. فرهاد دژپسند با بیان اینکه با تحقق جهش تولید مشکلاتی مانند بیکاری، تورم حل شده و درآمدهای دولت محقق میشود، اظهار کرد: برای ایجاد رشد اقتصادی پایدار و اشتغالزایی در شرایط کنونی که با تنگناهای اقتصادی روبهرو هستیم باید به دو مسئله توجه شود؛ نخست سرمایهگذاری در جهت افزایش ظرفیت تولید و دوم سیاستگذاری در جهت ارتقاء نرخ بهرهوری از ظرفیتهای موجود. وی گفت: با تحقق سرمایهگذاریهای و استفاده از ظرفیت کامل بخش تولید، هم میتوان تقاضای بازار داخل را پوشش داد و هم با صادرات غیرنفتی بازارهای دنیا را به دست گرفت که با این امر منابع ارزی مورد نیاز کشور تأمین میشود. عضو کابینه دولت دوازدهم با بیان اینکه دشمن تمام توان خود را برای مسدود کردن راههای ورود کالا و ارز به کشور به کار گرفت گفت: در شرایط کنونی که دشمن ایران را از نظر صادرات نفتی، صادرات غیرنفتی و تأمین منابع نفتی تحریم کرده باید تمام تلاشها منجر به تأمین مالی باشد برای این امر باید تأمین منابع منحصر به خارج از کشور نباشد و از تمام ظرفیتهای داخلی استفاده شود. وزیر اقتصاد گفت: بازار سرمایه در سال گذشته و سال جاری ظرفیت مناسبی برای تأمین مالی اقتصاد و حتی تأمین مالی دولت بود، در بودجه سال ۹۹ حدود ۶۱ هزار میلیارد تومان تأمین مالی دولت از طریق واگذاری داراییها پیشبینی شده است. وی افزود: برخی عرضه اولیه را عاملی برای ایجاد مشکل برای بخش خصوصی میدانند در حالی که با این امر بخش خصوصی میتواند به انتشار اوراق پرداخته و با عرضه اولیه منابع مالی مورد نیاز خود را تأمین کند به طور مثال بنگاهی در یک روز توانست حدود هزار میلیارد تومان اوراق در بازار سرمایه به فروش رساند. وی با بیان اینکه ارزش بازار سرمایه بالا رفته است، گفت: این حجم از نقدینگی اگر مدیریت نشود چه بسا به بازارهای اختلال زا هدایت شود، اما بخش قابل توجهی به بازار سرمایه وارد شده است. تصور کنید ۱۰ تا ۲۰ درصد آن به سمت بازار اختلال زا حرکت میکرد، چه اتفاقی میافتاد؟ این شرایط بازار سرمایه است. اما بدانید ما از شرایط بازار سرمایه غافل نیستیم، به همین دلیل عزم را جزم کردهایم که بازار سرمایه را با عمق بخشیدن به آن سرپا نگه داریم. عضو کابینه دولت بیان کرد: اگر قیمت نفت روند فزاینده را طی کند و حتی اگر توطئههای دشمن نقش بر آب شود و صادرات نفت دوباره رواج پیدا کند، امسال به سهولت به منابع آن دسترسی پیدا نمیکنیم، بنابراین امسال به معنای واقعی باید بودجه غیرنفتی را تجربه کنیم. در تجربه بودجه غیرنفتی، بیشترین اتکای ما به درآمدهای مالیاتی است. دژپسند گفت: فعالان اقتصادی که بدهی مالیاتی دارند نه فرار مالیاتی، با جریمههای سنگین مواجه شدهاند و جریمهها قل و زنجیر شده به پای فعالان اقتصادی، لذا تدبیر شد با استفاده از فرصتهای قانونی، جریمهها را به یک سیاستگذاری و با نرخ تنازلی بخشیدیم. در واقع ترغیب کردیم که بدهکاران مالیاتی، مالیاتهای خود را پرداخت کنند که از این محل فقط ۱۰ هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی ما افزایش پیدا کرد. دژپسند با اشاره به اینکه کشورمان در سال ۲۰۱۴ در رتبه ۱۵۲ جدول فضای کسب و کار قرار داشت که با اقدامات انجام شده به رتبه ۱۱۸ کاهش یافت گفت: امروزه یکی از چالشهای حوزه کسب وکار وجود قوانین مزاحم است که البته برای لغو این قوانین مانعی وجود ندارد اما نیازمند ضمانت اجرایی است.

بساط سفارش جمع میشود

در ادامه رییس سازمان امور مالیاتی در گزارش به صحن علنی مجلس از رشد ۲۹ درصدی درآمدهای مالیاتی در سال گذشته خبر داد و گفت که دستورالعمل شایسته سالاری در سازمان امور مالیاتی در حال اجرا است که در صورت تحقق آن بساط توصیه و سفارش در این سازمان جمع خواهد شد. به گزارش ایسنا، امیدعلی پارسا اظهار کرد: درآمدهای مالیاتی در سال ۱۳۹۸، ۲۹ درصد رشد داشته و در مقایسه با ۲۰ درصد رشد درآمدهای مالیاتی در سالهای گذشته نشانگر توفیق نسبی در وصول مالیات است اگرچه هنوز هم با آنچه که باید باشد فاصله داریم، اما نتیجه این عملکرد افزایش نسبت مالیات به اعتبارات هزینهای بوده است. وی ادامه داد: رشد مالیات بر ثروت در کشور به گونهای بود که سهم مالیات بر ثروت از ۴.۵ درصد به ۶ درصد افزایش یافت و مالیات بر مشاغل نیز افزایش قابل ملاحظهای داشت. ما دوماهه امسال تمرکز بر طبقات بالا و حداقل فشار بر آحاد مردم را مورد توجه قرار دادیم. رییس سازمان امور مالیاتی ادامه داد: متاسفانه منطق حاکم بر محاسبات ما منطق سنتی است و نظام مالیاتی ما هوشمند نشده و همه اطلاعات در اختیار سازمان مالیاتی نیست. پارسا با تاکید بر ضرورت مقابله مؤثر با فرار و فساد در حوزه مالیات خاطرنشان کرد: عدد فرار مالیاتی بالاست و ما بدون سروصدا داریم فرار مالیاتی را در سال جاری سامان میدهیم. اما در مورد فساد یک جنبه درون سازمانی دارد که کم و بیش در مجموعهها هست و دیگری مربوط به سازمان مالیاتی به عنوان دستگاه دخل است که باید مستقل، سالم، عالم و شایسته باشد لذا ما دستورالعمل شایسته سالاری را ابلاغ کردیم تا در دو ماه آینده اجرایی کنیم تا بساط توصیه و سفارش در سازمان امور مالیاتی جمع شود.

نظارتها کافی نیست

سپس رئیس اتاق تعاون ایران با اشاره به اینکه کمبودی در حوزه قوانین اقتصادی وجود ندارد اما نظارتها کافی نیست، گفت: متأسفانه بر اساس نگاه لیبرالیستی حاکم بر اقتصاد کمتر به بخش تعاون توجه شده است. بهمن عبداللهی افزود: بخش تعاون یکی از ظرفیتهای شکوفایی اقتصاد محسوب میشود اما تاکنون کمتر به آن توجه شده است. وی با اشاره به اینکه طبق اصل ۴۴ قانون اساسی حوزه تعاون یکی از ۳ رکن اقتصادی به شمار میرود، افزود: مردممحور و عدالت گستر بودن بخش تعاون سبب پررنگ شدن این مهم در اصل یاد شده است. عبداللهی با بیان اینکه متأسفانه بر اساس نگاه لیبرالیستی حاکم بر اقتصاد کمتر به بخش تعاون توجه شده است، تصریح کرد: این مهم در حالی است که ایجاد اشتغال مولد و پایدار، توسعه مناطق کمتر توسعه یافته و ... از جمله دستاوردهای اثرگذار این بخش در حوزه اقتصاد است. رئیس اتاق تعاون ایران ادامه داد: بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی باید تا پایان برنامه پنجم توسعه ۲۵ درصد اقتصاد در حوزه بخش تعاون قرار میگرفت اما اکنون تا رسیدن به این رقم فاصله زیادی وجود دارد. عبداللهی با اشاره به اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی گفت: توقع داشتیم با اجرای این قانون انقلاب اقتصادی رخ میداد اما اکنون مشاهده میشود چنین موضوعی محقق نشده است. رئیس اتاق تعاون ایران با بیان اینکه مجلس یازدهم پرانگیزه و دارای ظرفیتهای خوبی برای توجه جدی به حوزه تعاون کشور است، خاطر نشان کرد: امیدواریم رئیس مجلس شورای اسلامی کمیتهای را به عنوان مسئول قوانین اقتصادی اجرا نشده منصوب کند تا شاهد گشایشهای اقتصادی در آینده نزدیک باشیم؛ همچنین امیدوارم فراکسیون تعاون در مجلس یازدهم با حضور حداکثری منتخبان مردم تشکیل شود تا بتوانیم در کنار یکدیگر رخدادهای اقتصادی خوبی را رقم بزنیم.

تجارت کالا علی رغم تحریمها

همچنین رئیس کل گمرک کشور گفت: در سال گذشته ۱۳۵ میلیون تن صادرات، ۳۵ میلیون تن واردات انجام گرفت و وزن تجارت خارجی حدود ۱۷۰ میلیون تن بود که رکوردی در این حوزه محسوب میشد. سید مهدی میراشرفی گفت: بهترین جواب به دشمنان که مدعی بودند با اعمال تحریمها، اقتصاد ایران زمینگیر میشود، آمار مربوط به تجارت خارجی در سال ۹۸ است؛ در سال گذشته ۱۳۵ میلیون تن صادرات، ۳۵ میلیون تن واردات انجام گرفت و وزن تجارت خارجی حدود ۱۷۰ میلیون تن بود که رکوردی در این حوزه محسوب میشد.

رئیس کل گمرک کشور با بیان اینکه ارزش مبادلات تجاری خارجی در سال گذشته حدود ۸۵ میلیارد دلار بود، به اقدامات سازمان متبوعش درباره حمایت از تولید، تسهیل تجارت و سلامت اشاره کرد و ادامه داد: بیش از ۸۰ درصد کالاهای وارداتی، مواد اولیه، ماشین آلات و کالاهای واسطهای است. در صورتی که واردات این کالاها تسهیل شود، قیمت تمام شده تولید کاهش مییابد.

وی با بیان اینکه مسیر ثبت سفارش و ترخیص کالا از گمرک تسهیل شده است، ادامه داد: در دنیا برای ارتقای سلامت بر فعالیتهای الکترونیکی، مجازی و هوشمند تاکید میشود که گمرک جمهوری اسلامی ایران نیز اقدامات مناسبی برای تحقق این مسائل انجام داده است. میراشرفی ادامه داد: با تلاش گمرک فعالان اقتصادی در هر کجای کشور میتوانند اظهارنامه خود را به گمرک ارسال کنند. با این امر تجارت خارجی تسهیل میشود. همچنین مدیریت ریسک هوشمند یکی دیگر از اقدامات گمرک است که میتوان از کنترلهای مزاحم به سمت کنترلهای غیرمزاحم رفت. رئیس گمرک کل کشور تصریح کرد: تعدد قوانین و مقررات و مراجع سیاستگذار و نبود زیرساختهای مناسب از جمله تهدیدات حوزه تجارت خارجی است.

ضربه کرونا به اصناف

در ادامه رئیس اتاق اصناف با بیان اینکه اصناف نقش موثری برای عبور از اوضاع نامناسب اقتصادی ناشی از شیوع کرونا ایفا کردند، گفت: امروز تعداد قابل توجهی از کارگران برای بیمه بیکاری ثبت نام کردهاند در حالی که در سال جهش تولید حفظ اشتغال و تحریک تقاضا برای خروج رکود موجود در بازار میتواند کمک کننده باشد. سعید ممبینی در خصوص وضعیت اقتصادی و بازار در شرایط کرونا، گفت: در سال ۹۸ بازار کشور بیشترین نقش را در ارائه خدمات در آخرین سطح زنجیره تأمین کالا به عهده دارند تجربیات آزاردهندهای داشتند و از ابتدای سال ۹۸ سیل، تحریمها، افزایش قیمت بنزین و شرایط رکود تورمی را تجربه کردهاند و در انتهای سال نیز با موضوع کرونا مواجه شدهاند. وی ادامه داد: علیرغم همه این مشکلات، اصناف توانستند با نقش آفرینی مؤثر به گذر و عبور از این شرایط کمک کنند. اتاق اصناف ایران نیز از ابتدای وقوع موضوع کرونا با دو رویکرد در بخش بهداشتی و به عنوان یک مصونیت اجتماعی و بعد اقتصادی مطالبی را در دستورکار به عنوان استراتژیهای تدوین شده خود قرار داد و آن را اجرا کرد.

انتقادهای نمایندگان

اما نمایندگان مجلس یازدهم که بنا ندارند ادعاهای دولت را بسادگی بپذیرند، انتقادهای بسیاری از دولت مطرح کردند. یعقوب رضازاده نماینده سلماس گفت که مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی به دلیل سیاستهای غلط دولت وعدم تعامل با کشورهای هم جوار مرزی در حال رکود و تعطیلی است.

مجید ناصری نژاد نماینده شادگان هم با تاکید بر ضرورت میدان دادن به بخش خصوصی گفت: ظرفیتهای زیادی در بخش خصوصی وجود دارد که اگر به آنها میدان بدهیم تحول بزرگی در اقتصاد کشور ایجاد میشود. متاسفانه سالهاست بخش خصوصی بر اثر رقابت با بخش دولتی تحت فشار بوده است.

محمدرضا پورابراهیمی نماینده کرمان نیز گفت که انتظار ما از وزیر اقتصاد و تیم اقتصادی اجرای طرح جامع مالیات است و این که جلوی فرار سرمایه گرفته شود فرار سرمایه در حال حاضر ۶۰ تا ۷۰ هزار میلیارد تومان برآورد میشود.

موسی غضنفرآبادی نماینده بم نیز با تاکید بر اینکه اکنون نیاز به یک برنامه معین و تعهد برای اجرای پیشنهادات و نظرات کارشناسی به منظور رفع مشکلات داریم تاکید کرد: متاسفانه ما به ظرفیت خیلی از شهرستانها توجه نداریم. لازم است که تخصصیتر در حوزه اقتصاد صحبت کنیم. ما به اندازه کافی حرف شنیدهایم اکنون نیاز به یک زمانبندی معین و تعهد برای اجرای راهکارها و برنامههای کارشناسی داریم.

علی اصغر عنابستانی نماینده سبزوار نیز تاکید کرد که اکنون عمده تمرکز دولت بر اخذ مالیات از سرمایههای در گردش است که به تولید کننده فشار میآورد. ما باید به دنبال پایههای مالیاتی جدیدی نظیر خانههای لوکس و خالی و خودروهای لوکس باشیم.

همچنین سیدناصر موسوی لارگانی عضو هیات رئیسه مجلس با تاکید بر لزوم اعمال سیاستهای حمایتی از سوی دولت و مجلس برای تولید کنندگان عنوان کرد: تولید کنندگان رزمندگان جنگ اقتصادی هستند.

از سوی دیگر احمد جباری نماینده بندرلنگه با اشاره به لزوم ثبات در بازار ارز از دولت و وزیر اقتصاد خواست که سریعاً ضمن تک نرخی کردن قیمت ارز ثبات را به این بازار برگردانند.

سید جواد ساداتینژاد نماینده کاشان با تاکید بر اینکه باید جلوی خامفروشی شمش همچون نفت گرفته شود چون اقدامی غیر از این رویکردی غلط است، گفت: صادرات نفت خام درست نیست صادرات خام شمش غلط است آن را به صنایع پایین دست بدهیم که اشتغالزا هستند نتیجه آن به نفع کشور خواهد بود.

همچنین سید شمس الدین حسینی نماینده مردم تنکابن در مورد مسائل اقتصادی گفت: ما باید به سازگاری حجم وسیعی از آمار و اطلاعات ارائه شده با واقعیت دقت کنیم. چطور میشود که طی هفت سال گذشته، تولید رشدی نداشته اما یک میلیون و ۸۰۰ هزار شغل خالص ایجاد شده است.