روزنامه وطن امروز
1399/03/19
آتش وخشم
گروه بین‌الملل: در حالی که به نظر می‌رسید آتش اعتراضات ضدنژادپرستی مردم آمریکا به گرمی روزهای آغازین آن نیست اما حضور صدها هزار آمریکایی در خیابان‌های آن کشور اعتراضات دیروز را به بزرگ‌ترین جنبش اعتراضی چند سال اخیر تبدیل کرد. روند شعارهای مردمی از اعتراض به قتل شهروند سیاه‌پوست 46 ساله در حال گذار به سمت تحولات و تغییرات ساختاری است. روز گذشته در دوازدهمین روز از تظاهرات علیه نژادپرستی سیستماتیک و نقض حقوق بشر در ایالات متحده، شهرهای مهم آمریکا صحنه تظاهرات چندصد هزارنفری مردم معترض به وضع موجود بود. این اعتراضات در ایالت‌های نیویورک، کالیفرنیا، پنسیلوانیا، اورگان، شیکاگو و پایتخت آمریکا گسترده‌تر بود. در واشنگتن دی‌سی بالغ بر 5 هزار نیروی گارد ملی برای محافظت از کاخ سفید مستقر شدند. به گفته کارشناسان، اعتراضات دیروز یکی از بزرگ‌ترین اعتراضات ضدنژادپرستی در تاریخ آمریکا بود. نکته جالب توجه اینکه به‌رغم اعتراضات گسترده و چشمگیر، دونالد ترامپ بار دیگر با انتشار توئیت‌هایی بر کم اثر بودن اعتراضات تاکید داشته و عملا باعث خشمگین‌تر شدن معترضان شد. به نظر می‌رسد رشته‌توئیت‌های کنایه‌آمیز ترامپ ارتباط مستقیمی با واقعیت سیاست و حکومت در آمریکا دارد و او با اطمینان کامل از اینکه تظاهرات مردمی تحولی در ساختار کلی تبعیض‌آمیز حکومت آمریکا علیه رنگین‌پوستان ایجاد نمی‌کند، به دنبال این است صرفا نژادپرستان سفیدپوست را برای انتخابات بسیج کند. به گزارش «وطن امروز»، 2 هفته پس از قتل شهروند سیاه‌پوست آمریکایی از سوی پلیس مینیاپولیس، تظاهرات علیه رفتار خشن و تبعیض‌آمیز پلیس و نژادپرستی سیستماتیک علیه سیاه‌پوستان با جمعیت بیشتری برگزار میشود. شبکه راشاتودی در توصیف اعتراضات سراسری در ایالات متحده آمریکا نوشت، ده‌ها هزار نفر از مردم آمریکا با حضور در خیابان‌های اصلی، میدان‌ها و پل‌های سراسر این کشور اعتراض کردند. حجم اعتراضات روز شنبه آنقدر بود که پیتر نیوشم، رئیس پلیس واشنگتن دی‌سی تظاهرات روز شنبه را یکی از بزرگ‌ترین اعتراضات علیه نژادپرستی در این شهر عنوان کرد. روز شنبه صدها هزار معترض در تفاوتی بنیادین با شعارهای روزهای نخستین اعتراضات، نسبت به ساختار تبعیض‌آمیز حاکم بر آمریکا که منجر به نقض حقوق بشر و ظلم علیه سیاه‌پوستان این کشور شده است اعتراض کردند. در همین حال نیروهای گارد ملی نیز اطراف کاخ سفید را تحت کنترل خود درآوردند و این عمارت را با حصارهای مشکی‌رنگ با ارتفاع بیش از 2 متر به دژ نظامی تبدیل کردند. گارد ملی آمریکا در واشنگتن دی‌سی اطراف بناهای مهم را بست و گشت‌زنی انجام شد. پیش از آغاز اعتراضات، خودروهای نظامی و افسرانی با لباس‌های جنگی بیشتر فضای محوطه را بسته بودند. همزمان برخی خبرها از ادامه حضور ترامپ در پناهگاه کاخ سفید حکایت دارد. علاوه بر واشنگتن دی‌سی اعتراضات دیگری در نیویورک، شیکاگو، لس‌آنجلس، سانفرانسیسکو و دیگر شهرهای سراسر این کشور برگزار شد. در تصاویر منتشر شده از نیویورک پل بروکلین با سیلی از جمعیت پر شده بود و آنطور که رسانه‌ها گزارش کرده‌اند، با گذشت چند ساعت، همچنان به جمعیت معترضان در این منطقه افزوده شده است. مردم در فیلادلفیا مرکز ایالت پنسیلوانیا یکی از بزرگ‌ترین تظاهرات در روزهای اخیر را رقم زدند. تصاویر و فیلم‌های منتشرشده از این ایالت حاکی از حضور چندصد هزار نفر از مردم در تظاهرات است. معترضان آمریکایی خواستار اصلاح پلیس و خاتمه نژادپرستی سیستماتیک شدند. تد ویلر، شهردار پورتلند در ایالت اورگان هم نیروهای پلیس در بزرگ‌ترین شهر اورگان را موظف کرد از گاز اشک‌آور استفاده کنند. حدود ۳۰ هزار معترض هم در خیابان‌های شیکاگو حضور داشتند تا به خشونت پلیس و نژادپرستی اعتراض کرده و بر لزوم اصلاح سیستم پلیس در ایالات متحده تاکید کنند. تصاویری که از این اعتراضات منتشر شده، حاکی از آن است که این اعتراضات تا پاسی از شب ادامه داشته است و برخی تصاویر نشان می‌دهد معترضان در اقدامی اعتراضی روی زمین دراز کشیدند. * کنایه‌های تمام‌نشدنی ترامپ برخلاف تصاویری که در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های غربی از حضور گسترده معترضان در اعتراضات سراسری آمریکا منتشر شده است، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا که دستور سرکوب اعتراضات را صادر کرده بود، در پیامی در توئیتر نوشت تظاهرات روز شنبه به بزرگی آنچه انتظار می‌رفت، نبود. این سخنان ترامپ یادآور توئیت‌های او درباره کم اهمیت بودن تلفات 1۱0 هزار نفری کرونا در آمریکاست. وی همچنین از اقدامات گارد ملی حمایت کرده بود. ترامپ در توئیت دیگری شبکه‌های سیانان و ام‌اس‌ان‌بی‌سی را به تحریک و برافروختن اعتراضات سراسری در این کشور متهم کرد و همچنین با تغییر نام شبکه ام‌اس‌ان‌بی‌سی به ام‌اس‌دی‌ان‌سی، این شبکه را به جانبداری از کمیته ملی حزب دموکرات متهم کرد. رئیس‌جمهور آمریکا در این توئیت حروف ان‌بی‌سی را از نام ام‌اس‌ان‌بی‌سی حذف و دی‌ان‌سی را جایگزین آن کرد. دی‌ان‌سی معادل حروف اول کمیته ملی حزب دموکرات است. او نوشت: «سیانان و ام‌اس‌دی‌ان‌سی هر کاری ممکن است برای برافروختن جمعیت انجام می‌دهند. خوشبختانه آنها مخاطبان خیلی کمی دارند.» توئیت‌های ترامپ و تلاش او برای کم اهمیت جلوه دادن اعتراضات در شرایطی انجام شده که روز به روز به تعداد معترضان افزوده میشود. در این مدت بسیاری از تحلیلگران و همچنین برخی مقامات سیاسی و نظامی آمریکایی به اشکال مختلف مخالفت خود را با نحوه مواجهه ترامپ با اعتراضات ابراز کرده‌اند. به زعم این افراد ترامپ به دنبال این است با تشدید رفتارهای نژادپرستانه در جامعه داخلی آمریکا علاوه بر شعله‌ور کردن آتش خشم معترضان، نژادپرستان سفیدپوست را برای افزایش خشونت‌ها و تظاهرات به خیابان‌ها بکشاند و در این بین از این دو‌قطبی سیاه‌پوست / سفیدپوست به نفع کمپین انتخاباتی خود استفاده کند. * ساختار سیاسی مانع تحولات ساختاری اعتراضات به فاجعه قتل شهروند سیاه‌پوست آمریکایی که از مینیاپولیس آغاز شد و در کمتر از 10 روز تمام ایالت‌ها و 450 شهر در آمریکا را فرا گرفته است، اکنون ماهیتی فراتر از اعتراض به قتل یک شهروند به خود گرفته و به نمادی برای اعتراض به کل ساختار تبعیض‌آمیز و ناعادلانه حاکم بر جامعه آمریکا تبدیل شده است. انتشار آمار بالای تلفات سیاه‌پوستان غیرمسلح در جریان قتل‌های صورت گرفته از سوی پلیس آمریکا، در کنار ابتلا و فوت درصد بالای سیاه‌پوستان در بحران شیوع ویروس کرونا، ثابت کرد موضوع تبعیض نژادی و بی‌عدالتی ساختاری در ایالات‌متحده اثبات شده و نابرابری‌های مداوم در کسب ثروت، درآمد و مسائل مربوط به خدمات درمانی و بهداشتی در آمریکا غیرقابل انکار است. در این بین نمی‌توان ادعا کرد صرفا یک دولت یا حزب مشخص مسؤول وقوع چنین شرایطی است. هرچند جو بایدن به عنوان نامزد حزب دموکرات در انتخابات 2020 سعی دارد خود و جریان سیاسی دموکرات‌ها را ناجی سیاه‌پوستان و قهرمانی در برابر تبعیض و بی‌عدالتی سازمان‌یافته در این کشور نشان دهد اما واقعیت این است که ساختار سیاست و حکومت در ایالات‌متحده اجازه نخواهد داد این نوع اعتراضات به سرانجام مورد نظر تظاهرات‌کنندگان برسد. نمونه بارز این مدعا نیز اتفاقات ناگواری از جمله حادثه فرگوسن است که در 2 دوره ریاست‌جمهوری اوباما و معاون اولی بایدن علیه رنگین‌پوستان رخ داد و عملا جمعیت 13درصدی سیاه‌پوستان آمریکا را از تحول و تغییر وضعیت‌شان توسط دولت ناامید کرد. شاید تنها تفاوت دولت‌های قبلی با دولت فعلی آمریکا در مواجهه با اعتراضات و تظاهرات علیه بی‌عدالتی و نژادپرستی، ژست بی‌طرفانه آنها در جریان اعتراضات بود ولی دونالد ترامپ در شرایطی که جامعه آمریکا از فوران سرکوب در بهت است، می‌خواهد اسلحه را جایگزین قانون کند و خود به عنوان یکی از اصلی‌ترین نمادهای نژادپرستی و تبعیض عمل می‌کند. علاوه بر رفتار دولتمردان، آمارهای موجود از وضعیت فعلی نیز نشان می‌دهد تبعیض و بی‌عدالتی علیه سیاه‌پوستان آمریکا نهادینه است. والری ویلسون، مدیر برنامه نژادی، قومی و اقتصاد در موسسه اقتصاد سیاسی آمریکا معتقد است این نابرابری‌ها نتیجه سیاست‌های آمریکا در طول تاریخ است که سیاه‌پوستان آمریکایی را محروم و استثمار کرده است. * شاخص‌های فلاکت در جامعه سیاه‌پوستان خبرگزاری سیانان در گزارشی در این ارتباط به 6 مورد از شاخص‌ها و نمودارهایی اشاره کرده است که نشان می‌دهد جامعه سیاه‌پوستان در آمریکا تحت تبعیض سیستماتیک طبقاتی و نژادی قرار دارد. * شاخص ثروت خانوارهای سفیدپوست در ایالات‌متحده آمریکا به طور کلی ثروتمندتر از خانوارهای سیاه‌پوست هستند. متوسط ثروت خالص خانوارهای سفیدپوست حدود 10 برابر سیاه‌پوستان است. طبق آمارهای موسسه بروکینگز، اختلاف ثروت خانوارهای سفیدپوست در برابر سیاه‌پوستان در حال حاضر بیشتر از هر زمان دیگری در آمریکاست. * شاخص درآمد خانوارهای سفیدپوست به طور متوسط درآمد بیشتری نسبت به خانوارهای سیاه‌پوست دارند. درآمد سالانه سفیدپوستان به طور متوسط 71 هزار دلار است، در حالی که سیاه‌پوستان 41 هزار دلار در سال درآمد دارند. این یکی از دلایلی است که باعث میشود خانوارهای سیاه‌پوست نتوانند پس‌اندازی داشته باشند و به طور طبیعی نمی‌توانند ثروتی اندوخته کنند. این درحالی است که از سال 2000 اختلاف درآمدی میان سیاه‌پوستان و سفیدپوستان غیراسپانیایی مرتب افزایش یافته است. * شاخص بیکاری نرخ بیکاری در میان سیاه‌پوستان بیشتر از افراد سفیدپوست است. نرخ بیکاری در میان سفیدها 2/14 درصد است، درحالی که این میزان در میان سیاه‌پوستان 7/16 درصد است. آوریل 2020 نرخ بیکاری در میان سیاه‌پوستان به 7/16 درصد رسید که از سال 2010 تاکنون بیشترین محسوب میشود. * شاخص فقر در مقایسه با سفیدپوستان، سیاه‌پوستان آمریکایی سهم بیش از 2 برابری از فقر در ایالات‌متحده دارند. بر اساس این گزارش، میزان فقر در میان سفیدپوستان ۱/۸ درصد است درحالی که در میان سیاه‌پوستان بیش از 20درصد است. * شاخص بیمه و خدمات درمانی در زمینه خدمات درمانی و بیمه نیز سهم سفیدپوستان بسیار بیشتر از خانوارهای سیاه‌پوست است. درحالی که 4/5 درصد آمریکایی‌های سفیدپوست از بیمه و خدمات درمانی محروم هستند، این آمار در میان سیاه‌پوستان 7/9 درصد است. شیوع ویروس کرونا در آمریکا و قربانی شدن بیشتر سیاه‌پوستان در برابر سفیدپوستان این نابرابری را بیش از پیش نمایان کرد. * شاخص ویروس کرونا در بحران کرونا سهم سیاه‌پوستان از شمار تلفات ناشی از ویروس کرونا 23 درصد است، در حالی که میزان تلفات سفیدپوستان از کل تلفات این ویروس 13 درصد است. در کنار بیمه و خدمات درمانی کمتر برای سیاه‌پوستان، بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، چاقی و فشار خون بالا در میان سیاه‌پوستان بیشتر است که این مسائل نیز ریشه در درآمد پایین و فقر بیشتر سیاه‌پوستان دارد. *** [اعتراضات علیه نژادپرستی در کشورهای مختلف] روز شنبه نیز در برخی دیگر از نقاط جهان از جمله لندن، ملبورن و سیدنی تظاهرات ضدنژادپرستی برگزار شد. تظاهرات استرالیا بر نحوه رفتار با بومیان این کشور متمرکز بود. راهپیمایی در سئول در حمایت از جنبش زندگی سیاه‌پوستان مهم است. گروهی از فعالان در مرکز سئول دست به راهپیمایی زده و از جنبش ضدنژادپرستی در آمریکا حمایت کردند. این راهپیمایی در سئول جدیدترین راهپیمایی در نشان دادن حمایت مردم کره‌جنوبی از سیاهان آمریکا بود. در بسیاری از شهرهای آلمان همانند دیگر شهرهای اروپایی روز شنبه تظاهرات وسیعی علیه نژادپرستی و در حمایت از اعتراضات ضدنژادپرستانه در آمریکا برگزار شد. برلین، پایتخت آلمان و شهرهای گوناگون دیگر این کشور صحنه تظاهرات ده‌ها هزار نفری مردم به این مناسبت بود. در شهر برلین به دلیل تعداد زیاد شرکت‌کنندگان در تظاهرات، ماموران پلیس خیابان‌های اطراف میدان «الکساندر پلاتز»، محل تجمع تظاهرکنندگان را مسدود کردند که باعث ایجاد راه‌بندان زیادی در پایتخت آلمان شد. در این میدان حدود ۱۵ هزار نفر تجمع کرده بودند. ماموران پلیس پیش از برگزاری این تظاهرات گمان می‌کردند تجمع حدود ۱۵۰۰ نفری در این میدان شکل بگیرد. اعتراضات ضدنژادپرستی در انگلیس منجر به درگیری بین مردم و نیروهای پلیس شد. به گفته رئیس پلیس شهر لندن، 14 مأمور پلیس در جریان اعتراضات ضدنژادپرستی روز شنبه زخمی شدند. به نوشته وبگاه گالف تودی، بعد از اعتراضات صلح‌آمیز و عظیم در لندن، تعداد معدودی از معترضان با مأموران پلیس این شهر در انگلیس درگیر شدند که در پی آن 14 نفر از آنان زخمی شدند. *** [جزئیات جدید از اختلاف نظر ترامپ و اسپر] روزنامه واشنگتن‌پست و شبکه سی‌بی‌اس به نقل از منابع مطلع گزارش دادند، دونالد ترامپ قصد داشته است ۱۰ هزار نیرو برای کنترل اعتراضات روز شنبه در واشنگتن دی‌سی مستقر کند. یک مقام ارشد پنتاگون گفت، ویلیام بار، دادستان کل، مارک اسپر، وزیر دفاع و مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا در نشست روز دوشنبه هفته قبل در دفتر ترامپ با طرح استقرار این تعداد نیرو مخالفت کردند. به گفته این منبع مطلع در پنتاگون، ترامپ گفته بود: ما باید خیابان‌ها را کنترل کنیم. ما به ۱۰ هزار نیرو در اینجا (واشنگتن) نیاز داریم. همین الان می‌خواهم. یک مقام ارشد وزارت دفاع آمریکا به سی‌بی‌اس گفت، ترامپ در بحث درخواست استقرار نیرو بر سر مارک اسپر که با استفاده از «قانون شورش» مخالفت کرده بود، فریاد زد. این قانون مرتبط با قرن نوزدهم، به رئیس‌جمهور آمریکا اجازه می‌دهد ارتش آمریکا را برای اجرای مقررات در داخل در سراسر این کشور مستقر کند. ****** نگاره‌ای بر دیوار تاریخ شروین طاهری: پرچم مشهور به«راه‌راه و ستاره‌نشان» امروز به یکی از معمول‌ترین هدف‌های خشم آتشین میلیون‌ها آمریکایی از ظلم و نابرابری نظام سیاسی ایالات متحده تبدیل شده است. نرخ شیوع اقدام اعتراضی آتش زدن پرچم آمریکا در ایالات پنجاه‌گانه نرخ واگیر کرونا را با فاصله‌ای بعید پشت سر می‌گذارد. پرچمی که همین حالا در ایران ـ شاخص‌ترین دشمن ملی و عقیدتی واشنگتن در جهان ـ بسیاری از روشنفکران و دولتی‌های ما حاضر نیستند حتی به طور نمادین پا رویش بگذارند به این بهانه که مبادا به ملت آمریکا توهین شود اما همان مردم ینگه دنیا از سیاه و سفید و زرد و سرخ، در ابعاد وسیع پرچم پیژامه‌ای بی‌ریشه را که از 3 قرن پیش تقریبا به همین شکل امروزی توسط استعمار بریتانیا بیخ ریش آمریکایی‌ها بسته شده بود، آتش می‌زنند تا پیام مخالفت خود با بنیان‌های سرمایه‌داری و برده‌داری نظام حاکم را به واشنگتن ارسال کرده باشند. «هلن باینسکی»، روزنامه‌نگار و تحلیلگر آمریکایی مسائل سیاسی در مقاله‌ای پر بازدید، بروز این پدیده در آمریکا را انتقام تاریخ از نمادهای رنگارنگ قدرت‌های جهان می‌داند و با اشاره مستقیم به شورش‌های اخیر می‌نویسد: آتش زدن نماد حکومت آمریکا نه فقط به منزله شکست ملی‌گرایی ترامپ است بلکه موجی است که پیش از نژادپرستی دولت فعلی آمریکا، کل نظام مدعی لیبرالیسم آمریکا را هم در نوردیده بود؛ نظامی که قرار بود حق مردم را بدهد نه اینکه از حق نفس کشیدن و زندگی هم محروم‌شان کند. در حالی که هنوز امثال صادق زیباکلام و محمود سریع‌القلم مشغول پند و اندرز دادن انقلابی‌ها برای احترام به پرچم آمریکا هستند، «بنکسی» هنرمند انگلیسی و مشهور‌ترین دیوارنگار(گرافیتی) دنیا، جنبش ضدنژادپرستی مردم آمریکا را به آتش زدن پرچم ایالات متفرقه پیوند زده و تبدیل به یک نقاشی دیواری جدید کرده است (تصویر بالا). بنکسی این طرح را روز شنبه در اینستاگرام به اشتراک گذاشت که در همان شب اول انتشار، 2 میلیون لایک خورد. تفاوت آشکاری است میان آنهایی که زبان خادمان سیاسی و اقتصادی غرب هستند با قلمی که حرف دل مردم غرب را می‌زند. بنکسی در این دیوارنگاره، تصویر می‌کند چطور آتش برافروخته از ماتم و البته خشم سیاهان- پس از قربانی شدن جرج فلوید توسط پلیس آمریکا- به جان نماد « راه راه و ستاره‌نشان» سلطه آمریکا با 13 نوار قرمز و 50 ستاره افتاده است. او در توضیحی بر این طرح، نژادپرستی را به ترکیدن لوله در طبقات پایین آپارتمان تشبیه می‌کند که ساکنان طبقات پایین را وا‌می‌دارد برای حل مشکل به طبقات بالا یورش ببرند؛ اخطاری برای برج عاج‌نشینان نظام سرمایه‌داری، و نتیجه‌گیری می‌کند که «این مشکل سفیدهاست و خود آنها باید مشکل‌شان را حل کنند!» بنکسی ماه پیش نیز در دیوارنگاره‌ای دیگر با برجسته کردن پرستاران به عنوان قهرمان مبارزه با کرونا، زیرآب دیگر نماد آمریکایی یعنی مرد عنکبوتی را زده بود. البته نباید دچار این خطا شویم که موج وسیع آتش‌زدن پرچم ایالات‌متحده، رویکردی اجتماعی و سیاسی مختص سیاهان و رنگین‌پوستان آمریکاست. این موج کمتر از 4 سال پیش و از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ شدت گرفت که در خط مقدم آن لیبرال‌ها و چپ‌های جدید جهانی قرار داشتند یعنی حامیان دموکرات‌های شکست‌خورده در انتخابات 2016 به رهبری سیاسی هیلاری کلینتون و رهبری معنوی باراک اوباما. نخستین‌بار که ترامپ خواهان محاکمه آتش‌زنان پرچم پیژامه‌ای محبوب نژادپرستان و جنایتکاران شد در واکنش به شورش دانشجویان سفیدپوست مخالف خود در برکلی بود. بعد رسانه‌های لیبرال به او یادآوری کردند نخستین‌بار این کله‌‌‌پوستی‌های سفید جدایی‌طلب- یعنی متحدان جمهوری‌خواه امروز ترامپ- بودند که در حمایت از استقلال جمهوری کارولینای جنوبی پرچم کنفدراسیون را برافراشتند و پرچم آمریکا را آتش زدند. جز کارولینای جنوبی دست‌کم 7 ایالت دیگر بویژه تگزاس، بزرگ‌ترین تجمع‌گاه حامیان جمهوری‌خواه، ملی‌گرا و نژاد‌پرست ترامپ نیز پرچم کنفدراسیون برده‌داران جنوب را به ارث برده‌اند. این تنها بخشی از حقایقی است که نشان می‌دهد پرچمی که امروز روشنفکران و خود‌فروختگان این طرفی برایش قسم می‌خورند، حتی نماد سفیدهای آمریکا هم نیست چه رسد به نیمه دیگر تحت ستم سیاهان و رنگین‌پوستان آمریکا.