گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: سخنگوی دولت در نشست هفتگی با خبرنگاران با اشاره به جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی گفت: مصوبات پنجاهمین جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی به تأیید مقام معظم رهبری رسید و قرار شد، ورود ارز به صورت اسکناس بدون محدودیت به داخل کشور آزاد شود. علی ربیعی افزود: مطابق ضوابط و مقررات بانک مرکزی و مقررات مبارزه با پولشویی اشخاص حقیقی و حقوقی مجاز هستند که بدون محدودیت ارز را به کشور وارد کنند. همه خبر همین بود اما پشت این خبر درایت و مباحث بسیاری وجود دارد که مهمترین آنها کینه توزی های آمریکا و تحریمها ظالمانه است. در این شرایط اسفبار شاهد حضور عدهای فرصت طلب هستیم که هیچ ارزشی برای نظام و کشور قائل نیستند. این افراد حاضر هستند شرایط روز به روز بدتر شود تا آنان بتوانند از این آشفته بازار منافع کلانی به دست بیاورند.

منابع بلوکه شده در انتظار گشایش

امروزه یکی از جدیترین چالشهای کشور، بحران تحریمها و تهدیدهاست. آمریکا تمامی کشورهای جهان را تهدید کرده که در صورت همکاری با ایران، مورد شدیدترین مجازاتها قرار میگیرند و همین امر باعث شده تا بسیاری از شرکتهای بین المللی با ایران وارد تجارت نشوند و آنهایی که با ایران کار میکردند، از ایران رخت بربستند. با این وصف ایران با ابزارهای خاصی که در دست دارد، به صادرات ادامه داد و توانست تا حدودی تاثیرات تحریم نفتی را با صدور کالاهای غیر نفتی کمرنگ کند اما مشکل همچنان باقی است زیرا توان بازگشت ارز به کشور را نداریم. البته کشورهای بسیاری از این وضعیت سواستفاده میکنند که نمونه بارز و البته تأسف آور آن، کره جنوبی است که حدود ۹ میلیارد دلار به ایران بدهکار است و حاضر به پرداخت آن نیست. بدتر اینکه این کشور حاضر نیست در برابر بدهیهایش، وسایل مورد نیاز کشورمان را بدهد و حتی با درخواست واگذاری خط تولید خودرو نیز مخالفت کرده است. این در حالی است که صرافیهای بانکها قیمت دلار را برای فروش به مردم ۱۷ هزار و ۸۸۰ تومان اعلام کردند که نسبت به روز گدشته افزایش ۱۳۰ تومانی داشت. این صرافیها دلار را از مردم با قیمت ۱۷ هزار و ۶۲۰ تومان خریداری میکنند. بر همین اساس طی روز جاری قیمت فروش یورو در صرافیهای بانکها، ۱۹ هزار و ۸۸۰ تومان اعلام شده است.

قیمت ارز قابل کنترل است

در این رابطه نماینده کرمان در مجلس گفت: مسیر نوسان قیمت ارز با اعمال مدیریت، کنترل و نظارت بانک مرکزی قابل کنترل است و بانک مرکزی توان انجام این مدیریت را به راحتی دارد. محمدرضا پورابراهیمی با اشاره به افزایش قیمت ارز در بازار گفت: تراز تجاری یکی از محورهای مهم برای ماست یعنی چه میزان توانستهایم صادرات و واردات داشته باشیم، به دلیل محدودیتهای بهداشتی اعمال شده در پی شیوع کرونا مرزهای میان کشورمان با عراق، افغانستان و ... بسته شد و با توجه به این مسائل وقفهای در ورود منابع ارزی به کشور ایجاد شد. وی با تاکید براینکه کشور از لحاظ تأمین منابع ارزی دچار مشکل نیست، اظهار کرد: دسترسی ما به منابع ارزی دچار مشکل شده است مانند شخصی که نمیتواند از حساب بانکی خود پولی برداشت کند. ما اکنون مطالبات قابل توجهی از کشورهای چین، کره جنوبی و ... داریم که فقط به دلیل محدودیتها نمیتوانیم دریافت کنیم. نماینده کرمان تاکید کرد: مسئولان ایران به صورت جدی پیگیر دریافت ارزهای حاصل از صادرات هست، همچنین یکی از ماموریتهای مهم مجلس در این راستا تعامل پارلمانی با این کشورهاست تا بتواند مشکل را حل کند.

فرمان جلوگیری از افزایش قیمت ارز

اما رئیس جمهور در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت گزارشی از شیوههای درآمد ارزی از طریق صادرات به تفکیک بخشها، استانها و کشورهای هدف ارائه و پس از بررسی مقرر شد به منظور ایجاد هماهنگیهای لازم و سرعت بخشیدن به فعالیتهای صادراتی،بانک مرکزی و وزارتخانههای صمت و نفت و سازمان برنامه و بودجه به طور مداوم سیاستهای صادراتی و ارزی و تجاری را رصد، موانع را برطرف و تسهیلات لازم را برای صادرکنندگان پیش بینی کنند. روحانی در این زمینه تاکید کرد در اختصاص ارز باید اولویتهای لازم از جمله کالاهای اساسی، دارو، تجهیزات و مواد اولیه مورد نیاز بخش تولید باید مد نظر قرار گیرد.

توجیه به جای اعتراف

نکته مهم در توجیهات مسوولان است به نوعی که رییس بانک مرکزی گفت: افزایش قیمت ارز در هفتههای اخیر ۳ دلیل اصلی دارد که عبارت است از تشدید تحریمها، شیوع کرونا و سقوط شدید قیمت نفت در اسفند و فروردین که در نهایت منجر به اختلال در صادرات و ورود ارز به کشور شد. عبدالناصر همتی با تأکید بر اینکه "دلیل افزایش قیمت ارز به این دلیل نیست که اسکناس نداریم"، گفت: ذخایر اسکناس در یک دهه گذشته بیسابقه بوده؛ ولی آنچه الآن در بازار اثر گذاشته، حواله است؛ حوالههایی که در سامانه نیما مورد استفاده قرار میگیرد. رئیسکل بانک مرکزی گفت: مشکل درحال رفع است چراکه صادرات شکل گرفته و مرزهای کشورهای همسایه درحال گشایش است. همتی با بیان اینکه هنوز ۲۰ میلیارد دلار ارز صادرکنندگان از ۹۸ برنگشته است افزود: بازار ارز الآن حالت طبیعی ندارد، بانک مرکزی دنبال جریان پیدا کردن تولید، صادرات و واردات است و میخواهد بازار جریان خود را داشته باشد؛ البته ما نمیخواهیم در بازار دخالت کنیم؛ هرچند این نوسان طبیعی نیست و بهخاطر شرایط خاص کشورمان است. همتی با تأکید بر اینکه نرخهای فعلی در بازار ارز طبیعی نیست و حاصل شایعاتی درباره تورم چنددرصدی است که باعث تشدید نوسانات شده است گفت: تلاش کرده بودند نرخ را بالاتر ببرند ولی الآن کمی ثبات شده و بهزودی تعدیل خواهد شد. روند فعلی بازار ارز اصلاح خواهد شد و در روزهای آینده شاهد بهبود وضعیت بازار خواهیم بود.

پیش بینی افزایش قیمت

اما واقعیت جای دیگر مطرح میشود به نوعی که رییس اسبق کانون صرافان ایرانیان گفت: همانطور که پیشبینی میشد، امسال بازار ارز با بیش از ۵ هزار تومان افزایش نسبت به اوایل سال گذشته کارش را آغاز کرد که دلیل اصلی آن هم بیش از آنکه مربوط به بیماری کرونا و یا شرایط اقتصادی باشد، به دلیل تفاوت نرخ تورم بین کشور ما و کشورهای حوزه دلار است. اصغر سمیعی با تاکید بر اینکه ثبات نرخ ارز در شرایط فعلی امکانپذیر نیست تصریح کرد: با توجه به تفاوت نرخ تورم که کماکان ادامه دارد، ثابت ماندن نرخ ارز هم ممکن نیست، مگر با تزریق بیشتر ارز نسبت به تقاضا، محدود و متوقف کردن واردات و بستن مرزها که آن هم برای دراز مدت مؤثر نخواهد بود. سمیعی در پاسخ به این که آیا ماندگاری قیمت دلار صرافی ملی در کانال ۱۷۰۰۰ تومان به معنای پذیرش این نرخ توسط بانک مرکزی است گفت: اگر ذخایر ارزی کافی داشته باشیم، شاید ثابت نگهداشتن قیمت ارز با وجود تفاوت نرخ تورم و بهره در کشور ما و کشورهای حوزه دلار، به کمک تزریق بیشتر از تقاضا بتواند مانع افزایش بیشتر قیمت دلار شود اما مسلماً این سد نیز هر چقدر محکم باشد برای مدت کوتاهی میتواند جلوی افزایش نرخ ارز را بگیرد و بعد از مدتی بیاثر خواهد شد. سمیعی گفت: در حال حاضر افزایش قیمت ارز مسئله اصلی نیست بلکه این موضوع زمانی مخرب میشود که دولت به این روند بیتوجه باشد و مدام آن را انکار کند که در این صورت وضعیت خوبی پیش روی اقتصاد کشور نخواهد بود؛ در هر حال یا باید با تصمیمی قاطع و ارادهای قوی به جنگ با تورم برویم و نرخ آن را به زیر ۵ درصد برسانیم، یا اگر به هر دلیلی از انجام این کار ناتوان هستیم با تعدیل منظم نرخ ارز، واقعیتهای اقتصادی را باور کنیم و در هر صورت نرخ ارز واقعی و واحد داشته باشیم.