مواظب بدخواهان ایران فرهنگی باشیم




مریم شهبازی


خبرنگار
این روزها ماجرای نجیب مایل هروی، پژوهشگر عرفان و ادبیات فارسی در صدر خبرهای فرهنگی قرارگرفته، آن‌هم به‌دلیل خودسوزی شهاب، فرزندش که دلیل اقدام خود را مشکلاتی در راه اقامت پدرش عنوان کرده است. به‌دنبال انتشار این خبر، سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم خبری منتشر کرده مبنی بر این‌که «با پیگیری این وزارت و اقدامات مؤثر وزارت کشور، وزارت‌ امور خارجه و نهادهای مرتبط موضوع پذیرش تابعیت مایل هروی تأیید شده و آخرین مراحل اداری و قانونی خود را پشت سر می‌گذارد.»
 برخی حاشیه‌های خودسوزی شهاب مایل هروی
ماجرای این خودسوزی با انتشار تصاویری از سوی همسر شهاب در اینستاگرام و همراه با درج مطالبی با این محور رسانه‌ای شد که مشکلات اقامتی مایل هروی هنوز حل‌ نشده است. انتشار این خبر طی روزهای اخیر واکنش‌های مختلفی را به‌دنبال داشته، برخی گلایه کرده‌اند که چرا بعد از نیم قرن زندگی مایل هروی در ایران و ارائه خدمات بی‌شمار ادبی، هنوز مشکل اقامت او حل‌نشده! این دسته معترضان از بی‌مهری و بی‌توجهی مسئولان گفته‌اند، با این‌حال برخی هم نظیر اکبر ایرانی، رئیس مرکز پژوهشی میراث مکتوب و حتی فروزنده اربابی، عضو بنیاد بین‌المللی مولانا که سال‌هاست روابط نزدیکی با مایل هروی دارند از اقدام شهاب ابراز تعجب کرده‌اند، البته آنان هم منکر مشکلات اقامتی و معیشتی استادان مهاجر افغان همچون مایل هروی نشده‌اند، منتها تأکید کرده‌اند ماجرا آن طوری که پسرش گفته نیست.
در بخشی از مطلبی که اکبر ایرانی در صفحه شخصی‌اش نوشته آمده: «استاد نجیب مایل هروی دو سال قبل به‌دلیل مشکلات تیروئید و اعصاب و روان در بیمارستان پیامبران تهران با هزینه وزارت ارشاد بستری بودند و پس از درمان به مشهد رفتند. اقامت ایشان در تهران به‌دلایلی ممکن نبود، با نامه‌نگاری وزارت ارشاد با تأمین اجتماعی مسأله بازنشستگی هم حل شد. اقامت ایشان هم برای 10 سال تمدید شد که برای دیگران سابقه نداشته. چند روزی پیش شهاب تلفن کرد و از کمی حقوق بازنشستگی پدر گلایه داشت که گفتم دنبال می‌کنیم از جای دیگر جبران شود. اما علت خودسوزی ایشان برایم هنوز روشن نیست!»
البته نجیب مایل هروی طی دو سال گذشته با مشکلات متعدد معیشتی و اقامتی دست‌وپنجه نرم کرده، بخشی از مشکلاتی که افرادی نظیر او در کشورمان با آن روبه‌رو هستند آن‌قدر جدی است که مسائل متعددی پیش روی آنان گذاشته که طی دو سال گذشته منجر به حاد شدن افسردگی نجیب مایل هروی و بستری شدن او هم شده است.
 واکنش وزیر سابق مسکن و ارائه توضیحاتی در فضای مجازی
اما به‌دنبال انتشار خبر خودسوزی شهاب مایل هروی، حتی عباس آخوندی، وزیر سابق مسکن و شهرسازی دولت روحانی هم دست به انتشار توضیحات مفصلی درباره اقدامات دولت برای پیگیری مشکلات ایشان در فضای مجازی زده، اقداماتی که در نهایت به اعطای منزلی به نجیب مایل هروی در مشهد منجر شده، در بخش پایانی این نوشته آمده:«پس از آنکه این خبر تلخ را در رسانه‌ها خواندم تأسف خوردم از اینکه چگونه کندی دیوانسالاری و رفتار خارج از عرف فرزند ایشان این نیت و کوشش شایسته را به ضد خود تبدیل کرده است. و ارج‌گذاری استادی که مایه افتخار دو ملت است و پاسداشت او نه‌تنها سپاس از یک شخص که ارج نهادن نمادین به روابط دوستی دو ملت است مایه گله و سوءتفاهم شده ‌است.» فروزنده اربابی عضو بنیاد بین‌المللی مولانا هم در پاسخ به برخی حاشیه‌های انتشار این خودسوزی در اینستاگرام به ذکر توضیحاتی پرداخته و تأکید کرده برخلاف گفته‌های شهاب آن‌طور نبوده که استاد مایل هروی طی این چند سال فراموش‌شده باشد.
نیکنام حسینی‌پور، مدیر سابق مؤسسه خانه کتاب هم در صفحه اینستاگرام خود درباره ماجرای پیگیری چندساله وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مورد استاد نجیب مایل هروی نوشته: «بحث اقامت هم از طریق وزارت کشور و وزارت خارجه پیگیری شد که حل‌شده، البته ایشان نمی‌خواهد تابعیت افغانستانی خودش را از دست بدهد ولی می‌گفت اقامت ده‌ساله به من بدهید که این موضوع هم حل‌شده. همچنین مشکلی در خصوص کتاب‌هایش با یکی از ناشران داشت که آن را هم حل کردیم و مرتب هم پیگیر احوالش بودند آقای صالحی، حالا اینکه پسرش با چه نیتی و به چه دلیلی خودش را آتش زده نمی‌دانم اما باید مواظب بدخواهان ایران فرهنگی باشیم که از این آب گل‌آلود ماهی نگیرند.»
در بخشی از اطلاعیه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به این حاشیه‌ها آمده: «به پاس سال‌ها خدمت فرهنگی استاد نجیب مایل هروی به فرهنگ و تمدن ایران زمین، علاوه بر انتخاب ایشان به‌عنوان شخصیت برگزیده در انتشار و گسترش زبان و ادبیات فارسی در جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، نشان درجه یک هنری نیز به این نویسنده اعطا شده که این موضوع بیانگر باورمندی عمیق نسبت به مشترکات تمدنی و فرهنگی بین دو ملت ریشه‌دار و همزبان ایران و افغانستان بوده و مسئولان فرهنگی ایران، ارزش‌های تمدنی بین این دو کشور دوست و برادر را فراتر از مناسبات سیاسی و مرزهای جغرافیایی دانسته و ایران و افغانستان را یک ملت واحد می‌دانند.»
بر اساس این اطلاعیه، سند منزلی که در مشهد به نجیب مایل هروی تعلق‌گرفته هنوز به‌نام ایشان نیست که این موضوع بر اساس قوانین کشور است که ثبت سند منوط بر تابعیت بوده که با پذیرش تابعیت از سوی ایشان و اقدامات اداری یادشده، این مشکل برطرف می‌شود.