روزنامه شرق
1399/04/04
اصناف، تجلی قدرت اجتماعی
اصناف، تجلی قدرت اجتماعی تورج فرهادی . شهردار منطقه ۶ تهران اول تیرماه در تقویم رسمی کشور به‌عنوان روز ملی اصناف نام‌گذاری شده است و امسال به دلیل وجود بیماری کووید۱۹، فرصت برنامه‌های حضوری، کمتر وجود داشت. با توجه به نقش مهم این قشر در ایران، پرداختن به مسائل آنها مختص به یک روز نیست و در طول سال باید مرکز توجه سیاست‌گذاران اجرائی و مدیریت شهری باشد. اصناف در طول تاریخ و در متن و جریان تحولات تاریخی و سیاسی، همواره به‌عنوان نیرویی تأثیر‌گذار و تحول‌آفرین مطرح بوده‌اند و در مقاطع مختلفی در تاریخ ایران توانسته‌اند با درک درست و همه‌جانبه از فرایند تحولات و جهت‌گیری‌های اجتماعی و سیاسی، منشأ تحول و تغییر باشند. اصناف نه لزوما یک فرهنگ خاص بلکه پدیده‌ای جهانی هستند که هم در کارکرد‌های انتسابی که جزء لاینفک سرشت و ماهیت آنهاست و هم در ویژگی‌های اکتسابی که در سیر تکامل خود به دست آورده‌اند، اهمیت و کارکرد‌های متفاوتی دارند. این طبقات اجتماعی کارویژه‌های مشخص و متعینی دارند که در الگو‌ها و هنجار‌های اجتماعی، مذهبی و ارزش‌ها و مؤلفه‌های اقتصادی و کارکرد‌های سیاسی قابل صورت‌بندی است. بدیهی است پیکره اقتصاد هر کشوری از دو ساحت خرد و کلان تشکیل شده است و همواره تحولات درونی، چه در اقتصاد‌های درون‌زا و چه اقتصاد‌های برون‌گرا، از مسیر تغییرات خرد به‌مثابه زیربنا به تحولات کلان به‌عنوان روبنا رقم می‌خورد. در این کانتکست، اصناف به‌عنوان نهاد‌هایی اجتماعی و اقتصادی، در قالب اقتصاد خرد تعریف می‌شوند و در یک اقتصاد ملی قدرتمند با تفویض برخی اختیارات دولتی که ناشی از تمرکز و انحصار ناسازنده امکانات و منابع است، می‌توانند در بستری از اقتصاد رقابتی، مشارکتی و تولید‌محور در راستای اصل ۴۴ قانون اساسی ضمن کاهش تصدی‌گری دولتی، اهدافی مانند عدالت اجتماعی، گسترش مالکیت مردم، ارتقای کارایی بنگاه‌های اقتصادی و افزایش سهم بخش خصوصی در اقتصاد ملی را محقق کنند و بالطبع سبب تقویت اعتماد و انسجام اجتماعی شوند. به لحاظ تاریخی، اوج این انسجام و اعتماد را که بر بستری از سرمایه اجتماعی مبتنی شده بود، هم در انقلاب مشروطه و هم در پیروزی انقلاب اسلامی می‌توان دید که در جریان این دو تحول بنیادین، نقش بازار به‌طور عام و اصناف به‌طور خاص شایان تأمل و تحلیل است.در زمان کنونی اما به نظر می‌رسد فرایند مدرنیزاسیون، تکنولوژی و همچنین توسعه شهر‌ها، این نقش را به لحاظ کالبدی و محتوایی با چالش‌هایی روبه‌رو کرده یا دست‌کم درصدد محدودکردن قدرت تأثیرگذاری نهاد‌های سنتی مانند بازار است. در بحران همه‌گیر کرونا که جهان و ایران را دستخوش تحولات و تغییراتی اساسی کرده، در‌حالی‌که عمده کشور‌های جهان فعالیت اصناف مختلف را تعطیل کرده‌اند، نقش اصناف کشور در توزیع خدمات و کاهش تبعات اجتماعی و اقتصادی آن اگر نگوییم بی‌نظیر بلکه در قیاس با کشور‌های عمدتا توسعه‌یافته و پیشرفته کم‌نظیر است و می تواند با تسهیل بستر و فضای مطلوب، چه به لحاظ سیاست‌های اداری و چه بررسی برنامه‌های حمایتی از اصناف به‌عنوان ظرفیتی ملی و داخلی در مسیر مبارزه با جنگ اقتصادی از آن بهره‌برداری شود. پیوند و ارتباط تنگاتنگ اصناف و مردم که در همین ماجرای کرونا و تبعات و بحران‌های ناشی از آن هم نمود داشت، در تقویت اعتماد مردم به حاکمیت و نهاد‌های اجرائی و اداری، اهمیت فراوانی دارد و نگرش‌ها، داوری‌ها و قضاوت مردم به‌عنوان عمق استراتژیک اهداف و آرمان‌های ما درباره کارآمدی سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی را جهت می دهد.
سایر اخبار این روزنامه
درباره ملک جماران به روحانی ظلم شد
قاضی منصوری کجاست
دلار های بی زبانی که در زمان کفاشیان گم شد
سکوت پشت تریبون علنی
هیچ منطقه ممنوعه‌ای در قوه قضائیه نداریم
«مال‌سازی» در شدیدترین تحریم‌ها
پشت‌بام‌ها شبی ۵۰ هزار تومان اجاره داده می‌شوند
واکنش وزارت کشور به بازداشت اعضای جمعیت امام علی(ع)
کسب‌وکار مخفی استخدام علنی
متافیزیک قدرت
سالخوردگی جمعیت عیب نیست
۴۰ روز بعد از مرگ کاظم‌پور اردبیلی
اصناف، تجلی قدرت اجتماعی
