حل بحران مسکن با خانه های بندانگشتی!

امروز خبر از احداث خانه های 25 تا 40 متری برای به تعادل رساندن بازار عرضه و تقاضا در بازار مسکن منتشر شد. خبری که موافقان و البته مخالفانی دارد و  واکنش های آن ها در شبکه های اجتماعی بسیار دیده شد. در گزارش امروز سعی کرده ایم درباره مزایا و معایب این خانه های بندانگشتی  بنویسیم و مروری داشته باشیم بر تجربه دیگر کشورها از ساخت این خانه های مینیاتوری.
 
ساخت خانه های کوچک!
بعضی‌ها می‌گویند خانه ملکی، کوچکش هم خوب است؛ شاید همین نگاه باشد که شهرداری را به فکر ساخت خانه‌های ۲۵ متری انداخته است. هرچند صحبت از خانه های با متراژ زیر 30 متر از چندین سال پیش در برهه های مختلف مطرح بوده و هربار به دلیل مخالفت هایی که صورت می گرفته منتفی شده است اما از اواخر سال گذشته ساخت آپارتمان‌های ۲۵ تا ۴۰ متری دوباره مطرح شد و به تازگی شهرداری و وزارت کشور روی آن توافق کرده‌اند و گویا  مورد تایید نمایندگان مجلس هم قرار گرفته که نشان می دهد این طرح به اجرا بسیار نزدیک شده است. آخرین بار پیشنهاد ساخت خانه‌های کوچک پاییز98 از سوی معاون شهرداری تهران به‌عنوان یک ضرورت مطرح شد. حالا با گذشت بیش از هشت ‌ماه و اوج گیری قیمت ها در بازار اجاره  این طرح بیش از هرزمانی به مرحله اجرا نزدیک شده است. شهرداری تهران با تامین زمین و کاهش قیمت آن از بهای مسکن به‌عنوان تسهیل‌کننده اجرای این طرح، موفقیت این طرح را در سناریوهای مختلف بررسی کرده است. با توجه به این که بیش از 50درصد قیمت تمام‌شده مسکن مربوط به زمین است، شهرداری تهران قرار است با تامین زمین، نقش تسهیل‌کننده را در این طرح ایفا کند.
موافقان چه می گویند


عضو کمیسیون عمران مجلس درباره این طرح گفته که در شرایط کنونی با توجه به بازار مسکن و مشکل کمبود عرضه در این حوزه، تولید مسکن از هر طریقی مثبت است، زیرا این مسئله، عرضه و تقاضا در بازار مسکن را به تعادل می رساند و در نهایت موجب کاهش قیمت مسکن می شود. صدیف بدری همچنین اعلام کرده برای این که این خانه ها باعث تجردگرایی در جامعه نشود، به افراد مجرد عرضه نخواهد شد و این مساکن نقطه آغازین برای زندگی افراد است و می توانند پس از گذشت چندین سال از زندگی متراژ مسکن خود را افزایش دهند.
همچنین بسیاری از کارشناسان معتقدند با توجه به بحران مسکن پیش رو در کلان شهرها احداث خانه های کوچک دیگر نه یک راهکار بلکه یک ضرورت است و باید برای مقابله با بحران مسکن و افزایش بیش از حد قیمت خانه و به تبع آن اجاره بها به سمت ساخت خانه های ارزان قیمت کوچک گام برداشت تا لااقل زوج های جوان مشکلات کمتری برای تشکیل زندگی داشته باشند.
مخالفان چه نظری دارند
یک تحلیلگر حوزه مسکن معتقد است کوچک کردن مقیاس خانه‌ها با هدف افزایش دسترسی مردم به مسکن ملکی، در گذشته تجربه شده و ناموفق بوده است. این کارشناس معتقد است اواسط دهه 70 سیاست کاهش متراژ خانه ها کلید خورد و مردم از خانه های ویلایی 150 تا 200 متری وارد آپارتمان های کوچک تر75 متری شدند. قرار بود با این کار مردم به راحتی خانه دار شوند اما حالا می بینیم که این مسئله حادتر شده و دسترسی مردم به خانه سخت تر!
حسین عبداللهی پژوهشگر حوزه مسکن هم معتقد است که کوچک کردن خانه‌ها، راهکار جبران سیاست‌های اشتباه سال‌های گذشته در حوزه مسکن نیست. او دلیل وضعیت کنونی را عدم کنترل مسئولان از دلالی در بازار مسکن و کمبود تولید مسکن دانست و بر این عقیده است که مسئولان می‌خواهند با کوچک کردن ابعاد خانه‌ها، این کم‌کاری را جبران کنند.
تجربه جهانی در ساخت خانه های مینیاتوری
تأمین مسکن مناسب برای شهروندان به‌ویژه گروه کم درآمد یک چالش در کشورهای جهان برای دستیابی به توسعه پایدار محسوب می‌شود. لذا، سیاست های مختلف برای حل آن اجرا شده است مثلا در انگلیس ،فرانسه و هلند تجربه مسکن اجاره به شرط تملیک   یکی از تجربه های موفق حل بحران مسکن بوده است اما  یکی دیگر از راه حل ها  ایجاد خانه های کوچک در شهرهای بزرگ است که دولت ها از آن به عنوان اهرمی برای کنترل بازار و البته حمایت از قشر کم درآمد تر در برنامه های خود استفاده می کنند. این خانه ها در برخی موارد آن چنان کوچک است که به خانه های مینیاتوری، نانو آپارتمان، خانه های تابوتی، قوطی کبریتی، بند انگشتی ،استودیو آپارتمان و ... شهرت دارند. مساحت این آپارتمان‌ها معمولاً بین 25 تا 45 مترمربع است. البته آپارتمان‌هایی به مراتب کوچک‌تر از این متراژ نیز درکشورهایی‌‌ ازجمله‌ژاپن،کره جنوبی و چندین پایتخت اروپایی وجود‌دارد.
دولت ژاپن برای این که فاصله محل زندگی با محل کار مردم را در شهرهای بزرگ همچون توکیو، یوکوهاما، اساکا، ناگویا، کیوتو و کوب کم کند از سال 2005 اقدام به ساخت خانه های کوچک در این شهرها کرد و حتی برای افراد مجرد جامعه هم خانه های کوچک زیر 10 متر ساخت که بتوانند در آن زندگی کنند. ژاپن تا چند سال پیش این خانه ها را در سال‌های اولیه زندگی زوج های جوان رایگان در اختیار‏شان قرار می داد.
آلمان، اولین پروژه آپارتمان‌های کوچک را در سال 2011 توسط یک پیمانکار در شهر فرانکفورت کلید زد. طراحی اولیه این آپارتمان‌ها به منظور استفاده دانشجویان صورت گرفت، ولی نه‌تنها دانشجویان که کارمندان و شاغلان فرانکفورت نیز از خرید و اجاره این آپارتمان‌ها استقبال کردند.
چین هم برای حل بحران مسکن به سراغ خانه های پیش ساخته کوچکی رفته که کمتر از 24 ساعت به هم وصل می شوند و حتی افراد مجرد در چین هم با کمی پس انداز می توانند خانه هایی بین 6 تا 9 متر برای خودشان داشته باشند. در همسایگی چین اما هنگ کنگی قرار دارد که به دلیل وضعیت اقلیمی و جغرافیایی و افزایش جمعیت مجبور شده است به سمت خانه های تابوتی یا کپسولی برود خانه هایی که کمتر از 5 متر هستند.
در آمریکا هم برخی ایالت‏ها به تازگی به این سبک ساخت خانه روی آورده‏اند. مثلا در کلمبیای آمریکا این سبک خانه‏سازی باب شده‏است. خانه‏هایی که به نوشته وال ‏استریت ژورنال، در گذشته نماد زندگی سخت و بدبختی آدم‏ها بود، اما اکنون به‌عنوان یک طراحی مدرن مورد توجه قرار گرفته است. البته این روند با اعتراض ساکنان برخی محله‏های شهر روبه‏رو شده‏است. آن ها از شهرداری و فرمانداری خواسته‏اند که قوانینی برای جلوگیری از ساخت چنین خانه‏ هایی تدوین کنند تا مانع از تراکم بیشتر شهری و زشت شدن نمای شهر شوند. مالکان خانه‏ها از فضاهای شکاف مانند میان خانه‏شان با خانه کناری یا میان آپارتمان‏ها برای ساخت خانه‏های کوچک و اجاره آن استفاده می‏کنند. این فقط به آمریکا محدود نشده و مثلا در آمستردام هلند، خانه‏هایی دیده می‏شود که عرضش تنها یک متر است.