روزنامه ابتکار
1399/04/31
چرا واکنش نشان دادن یا ندادن سلبریتی‌ها در شبکه‌های اجتماعی برای آنان هزینه‌بر است؟
چالش حساس شهرتگروه فرهنگ و هنر - رخدادهای اجتماعی بسیاری در جوامع گوناگون هر روز در حال اتفاق افتادن هستند. افراد گوناگون هم نسبت به آنها واکنش نشان می‌دهند که امری کاملا طبیعی است اما وقتی سلبریتی باشی، همه چیز برایت فرق می‌کند. همان قدر که واکنش نشان دادن می‌تواند برایت عواقبی به دنبال داشته باشد، واکنش نشان ندادن هم می‌تواند برایت مشکل‌آفرین باشد. اما چرا جامعه این چنین به واکنش نشان دادن یا ندادن سلبریتی‌ها نسبت به موضوعات خاص اجتماعی عکس‌العمل نشان می‌دهد؟
«سلبریتی» لغتی است که در چند سال اخیر که شبکه‌های اجتماعی رونق بسیاری گرفته‌اند در داخل از کشور بسیار استفاده میشود.
سلبریتی(Celebrity) فردی است که به هر دلیل در جامعه چهره‌ای مشهور و شناخته شده باشد. دسته «سلبریتی»ها افراد گوناگونی را دربرمی‌گیرد، از شاخ‌های مجازی گرفته تا هنرمندان، ورزشکاران و حتی چهره‌های مطرح علمی.
البته سلبریتی بودن اتفاق تازه‌ای نیست اما در چند سال اخیر به مدد به‌وجود آمدن شبکه‌های اجتماعی و گسترش آن، مفهومی متفاوت پیدا کرده است. حالا با استفاده از یک گوشی موبایل هوشمند می‌توان کوچکترین حرکات این افراد را زیرنظر داشت و نظرشان را درمورد هر اتفاقی دانست، می‌خواهد یک کنش اجتماعی باشد یا اظهار نظر سیاسی. اما شهرت همانطور که در واقعیت کم دردسرآفرین نیست، در فضای مجازی هم دردسرهای خودش را دارد. مثال تازه‌اش هم هشتگی که چند روز پیش در فضای مجازی داغ شد.
چند روز پیش هشتگ #اعدام_نکنید در فضای مجازی توسط کاربران داغ شد که هنرمندان و افراد مطرح بسیاری هم از آن استفاده کردند اما در دو سوی واکنش به این هشتگ دو اتفاق کاملا متضاد افتاد. بهنوش بختیاری در صفحه شخصی خود از این هشتگ انتقاد کرد که برایش حاشیه‌های تازه‌ای به دنبال داشت. بسیاری بر او تاختند و کار به جایی رسید که کمپین‌های آنفالو او و عدم استفاده از محصولاتی که او تبلیغاتش را به عهده دارد، راه افتاد. اما در سوی دیگر برخی داوران برنامه استعدادیابی تلویزیونی «عصر جدید» برای استفاده از این هشتگ مورد توبیخ قرار گرفتند. بنابر شنیده‌ها داوران این برنامه برای استفاده از این هشتگ از سوی مدیر شبکه سه تذکر گرفته‌اند.
از این دست اتفاقات کم نبوده‌اند، اظهارنظرهایی در صفحه‌های شخصی هنرمندان، ورزشکاران و افراد مطرح در جامعه که برایشان گران تمام شد. مهناز افشار یکی از این افراد است که اظهارنظرهای گوناگونش بارها و بارها برایش دردسر ساخت. از شکایت علیه او گرفته تا دردسرهایی که برای فیلم‌هایی که او در آنها بازی کرده بود. البته افشار تنها بازیگری نبود که چنین مشکلاتی داشت، از این دست دردسرها را تقریبا تمام سلبریتی‌ها تجربه کرده‌اند اما جالب‌تر زمانی است که اظهارنظر نکردن هم بارخواست داشته باشد. در بحبوحه بسیاری از حرکت‌های اجتماعی سلبریتی‌هایی که ترجیح دادند سکوت کنند هم توسط کاربران مورد بازخواست قرار می‌گیرند و حتی به آنها به دلیل سکوت‌شان فحاشی میشود. اما پرسش این است که چرا اظهار نظر کردن یا نکردن سلبریتی‌هایی که در این گزارش به آنها اشاره داریم برای جامعه اینچنین اهمیت دارد؟ بسیاری سلبریتی‌ها را به عنوان گروه مرجع در جامعه می‌شناسند. گروه مرجع، گروهی هستند که به نگرش‌های افراد جامعه شکل می‌دهند. دو گروه مرجع تعریف می‌شوند گروه مرجع استاندارد‌ساز که به ایجاد و تقویت استانداردهای شخص یاری می‌‌رسانند و گروه مرجع هنجارساز. این هنجارها می‌تواند اعم از مثبت و منفی باشد. در هنجارهای گروه مرجع مثبت پذیرفته میشود اما هنجارهای گروه مرجع منفی طرد میشود. اما تعریف دیگری هم وجود دارد که برخی سلبریتی را به مثابه کالا تعریف می‌کنند. اینکه سلبریتی هویت خود را عرضه می‌کند و سلبریتی قدرت سبک‌سازی دارد. مهدی مالمیر، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه معتقد است «فرهنگ سلبریتی بیشتر سرگرمی است؛ البته در مناسبات اجتماعی هم فرهنگ سلبریتی تاثیر می‌گذارد. سلبریتی‌ها قدرت سبک‌سازی دارند. اولین اثر آنها بر خانواده‌ها است. روی نوجوان و جوانان ما اثر می‌گذارد. مناسبات و تعاملات خانوادگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث تغییر ارزشی میشود».
تجربه چند سال اخیر پیرامون بررسی رفتار سلبریتی‌ها در بحران‌ها نشان می‌دهد که این گروه به جای کمک به نهادهای مسئول برای حل بحران، با اظهارنظرهای احساسی، نادرست، فاقد عقلانیت و انتقال بدون ملاحظه آنها به افکار عمومی، اعتبار‌زدایی از نهادهای مسئول، ورود مستقیم به بحران‌ها و هدر دادن ظرفیت‌ها به دلیل عدم شناخت صحیح از نیاز‌های واقعی و از همه مهم‌تر ایجاد اختلاف بین مردم و نهادهای گوناگون گاهی خود تبدیل به بحرانی دیگر می‌شوند که گریبان خودشان را هم می‌گیرد. اما سلبریتی‌ها می‌توانند با استفاده از سرمایه اجتماعی خود مردم را تشویق به مشارکت در حل بحران کنند. احمدرضا اصغرپور، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه دراینباره گفته است: سلبریتی‌هایی که با نفوذ هستند، با نوشتن، با عادی زندگی کردن، با واکنش نشان دادن درباره اتفاقات مهم جامعه می‌توانند به تعداد دنبال‌کننده‌هایشان بیفزایند.»
گاهی اما برخی اظهارنظرها از سوی سلبریتی‌ها در فضای مجازی به دلیل عدم آگاهی از صحت خبرها، باعث دردسرهای بیشتری برای آنها میشود. اما چرا چنین اتفاقاتی رخ می‌دهد؟ شاید علت این باشد که متخصصان آموخته‌اند در برابر مسائلی که به اطراف آن اشراف ندارند، اظهارنظر نکنند. آنان می‌دانند پیش از هرگونه نظری ابتدا باید پرونده مورد نظر را کامل ببینند و بعد از آنکه به نتیجه رسیدند اظهارنظر کنند. اما سلبریتی‌ها گاهی تنها با شنیدن خبری که از سوی برخی رسانه‌ها منتشر میشود یا در فضای مجازی نشر داده میشود، بلافاصله درباره آن واکنش نشان می‌دهد، در حالی که ممکن است این خبر اتهام سنگینی به فردی باشد. برای آنها دیگر تحقیق معنا ندارد که آیا اصل خبر درست است یا نه؟ آیا ما می‌توانیم با آبروی افراد بازی کنیم؟ بنابراین «احساس پاک» اگر شرط لازم هم باشد، شرط کافی نیست؛ به تدبیر و عقلانیت و حوصله و تخصص نیاز است.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
احمد پورمخبر درگذشت
اشک سینما برای پیرمرد بانمک فیلم‌های کمدی
ژوبین صفاری
مردم سردرگم در چشمانداز آینده
«ابتکار» دلایل کاهش اندک قیمت ارز بعد از صعود پرقدرت را بررسی می‌کند
ترمزی برای دلار
افزایش قیمت اینترنت همراه به عنوان بستر ایمن عصر کرونا چه چالش‌هایی برای مردم به دنبال دارد؟
چرا واکنش نشان دادن یا ندادن سلبریتی‌ها در شبکه‌های اجتماعی برای آنان هزینه‌بر است؟
با حضور نمایندگانی از ایران و دیگر کشورهای ذی‌نفع اجرایی میشود
آغاز عملیات خوانش جعبه‌های سیاه هواپیمای اوکراینی در پاریس
قوه قضائیه از اعدام جاسوس سیا و موساد در سپاه قدس خبر داد
محمود موسوی‌مجد بر دار رفت
چالش‌های پیش روی اسحاق جهانگیری برای کاندیداتوری دوباره در انتخابات ریاست جمهوری بررسی شد
روحانی در جلسه رفع موانع صادرات:
باید از فرصت بازگشایی مرزها پس از کرونا استفاده کنیم
هیچ شرکت خارجی با ما قرارداد امضا نمی‌کند
با حضور نمایندگانی از ایران و دیگر کشورهای ذی‌نفع اجرایی میشود
آغاز عملیات خوانش جعبه‌های سیاه هواپیمای اوکراینی در پاریس
روحانی در جلسه رفع موانع صادرات:
باید از فرصت بازگشایی مرزها پس از کرونا استفاده کنیم
اعضای هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی با آیت‌الله جنتی دیدار کردند
جنتی: نظارت ما بر روی نمایندگان دائمی است
