روزنامه ابتکار
1399/05/07
جلال خوش چهره بزنگاه انتخاب تهران
لازم است ایران خود را از انزوای تحمیل شده رها کند. در این کار باید عجله کرد؛ حداقل تا پیش از 18 اکتبر آینده (27 مهرماه) که موعد وعده داده شده در برجام برای پایان تحریم‌های تسلیحاتی این کشور در شورای امنیت سازمان ملل است. اما به چه قیمت و چگونه؟برخی می‌گویند؛ انتخاب تهران در عقد قرارداد استراتژیک با چین و نیز اعلام آمادگی در تجدید معاهده همکاری‌های جامع با روسیه می‌تواند فرصت لازم را برای تهران در برونرفت از وضع کنونی‌اش ایجاد کند.
هواداران این رویکرد می‌گویند: تهران نمی‌تواند تا ابد در انتظار اقدام موثر اروپائیان بنشیند تا شاید مقابل سیاست فشار حداکثری دولت آمریکا، گشایشی به وجود آید. فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم از یک‌سو و تلاش برای محروم کردن ایران از حقوق خود در برجام؛ آنهم در بی‌عملی اروپائیان، بر عزم تهران در رویکرد به شرق افزوده است.
مخالفان یا منتقدان رویکرد بالا اگرچه هنوز جایگزینی برای سیاست رویکرد به شرق ارائه نکرده‌اند اما با نگاه به تجربه تاریخی روابط خارجی ایران و نیز کارنامه تعاملات روسیه و چین با این کشور، بدگمانی‌های واقعی خود را ابراز می‌کنند. این درحالی است که مواضع پکن و مسکو در لایه‌ای از ابهام باقی است. مقام‌های چینی و روسی با احتیاط دراینباره اظهار نظر کرده و به ظاهر ترجیح آنان، سیاست بنشین و ببین است. همین مهم به تردیدها در باره قرارداد استراتژیک با چین و تجدید معاهده با روسیه نزد ناظران افزوده است. آیا در پکن و مسکو به همان اندازه که میان موافقان و مخالفان ایرانی مناظره جریان دارد، وضع به همین‌گونه است؟ یا ترجیحات آنها متفاوت از ماهیت جدل‌هایی است که ایرانیان در این‌باره دارند؟ واقعیت این است که هنوز نشانه‌های روشنی برای پاسخ به این پرسش در دست نیست. هرآنچه گفته شده بیشتر از منابع ایرانی است تا مقام‌های چینی و روس. مصداق این مدعا اظهارات صریح «محمد جواد‌ظریف» درباره نتایج سفر اخیرش به مسکو و چند لایه سخن گفتن «سرگئی لاوروف» همتای او در وزارت امور خارجه روسیه است.
موافقان انجام قرارداد استراتژیک و جامع ایران با چین و تجدید معاهده همکاری‌های جامع با‌روسیه، آن را اقدامی متقابل از سوی تهران در قبال بی‌عملی تروئیکای اروپایی (فرانسه، آلمان و بریتانیا) تفسیر کرده و بر آثار مثبت سیاسی و اقتصادی آن به‌ویژه در کوتاه مدت تاکید دارند. اما منتقدان بیشتر به نتایج بلند‌مدت چنین قرادادهایی هشدار داده و آن را اقدامی زودهنگام برای قطب‌بندی‌های در حال شکل‌گیری آینده می‌دانند.
بی‌عملی اروپائیان در بروز چنین وضعی از نظر دور نیست. سیاست اروپائیان در قبال برجام، ایران و امریکا، همچنان برهمان پاشنه گذشته ادامه دارد: آنان منتقد ایران و امریکا هستند. از سیستم ماشه حمایت نمی‌کنند.
خواستار حفظ برجام هستند و همزمان با لغو تحریم تسلیحاتی ایران مخالفت دارند. معیارهای اروپائیان در تعامل با تهران، مبهم و سردرگم است. آنان می‌دانند که مخالفت با لغو تحریم تسلیحاتی تهران در اکتبر آینده می‌تواند شلیک نهایی به برجام باشد. مرگ برجام در نگاه اروپائیان به معنای گسترش بی‌اعتمادی در جامعه بین‌المللی است. در این حال لغو تحریم تسلیحاتی ایران را نیز عامل بی‌ثباتی و ناامنی در منطقه خاورمیانه تفسیر می‌کنند. قراردادهای مطرح در روابط آینده ایران- چین و روسیه برگی بود که بسا اروپائیان باور نداشتند تهران در این بزنگاه روی میز بگذارد. امید اروپائیان در این میان به آنچه خواهد بود که پکن و مسکو در آینده عمل می‌کنند؛ اینکه آیا شرقی‌ها به ایران به دیده متحد استراتژیک نظر دارند یا مانند گذشته شریکان مشروط تهران هستند؟ آیا دو کشور برتمایل خود در حمایت دیپلماتیک از ایران ادامه می‌دهند؟ یا رویکرد آنها در اندازه متحد استراتژیک تغییر کرده است؟ بخش مهمی از نگرانی منتقدان قرارداد و تجدیدمعاهده میان تهران و پکن ـ روسیه نیز موارد بالاست. علاوه بر این منتقدان نگرانند که قرادادهای پیش رو بهگونهای نابرابر میان دولت‌های نابرابر و در وضع نابرابر امضا شود. به این ترتیب عنصر «اجبار» در انجام قراداد و معاهده یاد شده نزد منتقدان عاملی است که سبب نگرانی‌ها شده است.
ایران باید هرچه زودتر خود را از انزوای تحمیل شده بر آن در جامعه جهانی برهاند. اینکار با توجه به موعد 18 اکتبر آینده فوری‌تر می‌نماید اما قیمت آن جای چانه زنی دارد؛ هم نزد تهران، هم نزد همه عواملی که سبب‌ساز این وضع هستند.
سایر اخبار این روزنامه
آیا اینفلوئنسرهای اینستاگرامی می‌توانند در عرصه سینما موفق باشند؟
شاخ به شاخ با سینما
جلال خوش چهره
بزنگاه انتخاب تهران
«ابتکار» عوارض عبور نقدینگی از 2600 میلیارد تومان و آینده آن را بررسی می‌کند
شمشیر سنگین نقدینگی بالای سر اقتصاد
علی‌رغم همه انتقادات، ایرادها و ابهام‌ها
بذرپاش با قسم به خون پدرش رئیس دیوان محاسبات شد
رئیس قوه قضائیه:
هیچ دری به روی قاضی بسته نیست
به آلودگی هوا هم در کنار کرونا توجه شود
روند صعودی ایجاد آلاینده ازون در تهران
تشریح مکانیزم خرید متری مسکن در بورس املاک و مستغلات
بورس املاک، مردم را خانه‌دار می‌کند؟
فدراسیون کوه‌نوردی:
درباره «وقف دماوند» شفاف‌سازی کنید
رئیس‌جمهوری در دیدار تولیدکنندگان و فعالان صنایع فولاد و پتروشیمی:
ابایی از مذاکره نداریم و به دنبال نمایش نیستیم
سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری:
هیچ حساب ویژه‌ای روی نتیجه انتخابات آمریکا باز نکرده‌ایم
وزیر دفاع:
تحریم آغاز پیشرفتهای خیرهکننده دفاعی بوده است
جزئیات ارزهای برنگشته به کشور اعلام شد
ظریف در گفت‌وگوی اینستاگرامی:
نظم نوین دنیا دیگر غرب‌گرایانه نخواهد بود
