علم و دین با هم در جنگ نیستند

هاشم هاشم‌زاده هریسی
عضو مجلس خبرگان رهبری
کشور ما در این روزها در میان دو مسأله بسیار مهم قرار گرفته است که نمی‌توانیم یکی را به تنهایی در نظر داشته و دیگری را نادیده انگاریم. کرونا و برگزاری مراسم عزاداری سرور و سالار شهیدان امام حسین(ع) همزمان با فرارسیدن ماه محرم، چند روزی است که نقل محافل مختلف مذهبی و سیاسی شده است. برخلاف بسیاری که گمان می‌برند که جمع این دو امکانپذیر نیست، می‌توان گفت که گرچه وقوع چنین اتفاقی سخت است اما با مهارت و خویشتنداری، شدنی است و البته به تعامل زیادی هم نیاز دارد. لازم نیست که در این راه هر کسی خود را مجتهد بداند. بلکه همه باید مقلد باشند و از کارشناسان تقلید کنند. کارشناسان دینی و علمی می‌توانند برای حل این مشکل پای کار بیایند. برخلاف تجربیات ما، رسیدگی به این موضوع دعوا ندارد، چرا که علم و ایمان با هم در جنگ نیستند و این ماها هستیم که با تفاسیر گوناگون خودمان در هر مسأله‌ای با هم جدال می‌کنیم.
وقتی دوراندیشی و آگاهی مورد غفلت واقع شود، عده‌ای از یک‌ سو خود را مجتهد و متخصص می‌دانند و نظریه صادر می‌کنند و دیگران را تکفیر می‌کنند و طرف مقابل هم، خود را مجتهد می‌خواند و نسخه دیگری تجویز می‌کند. علم، نورانی و بر پایه ایمان است و ایمان هم برپایه علم استوار شده. علم و ایمان با هم دشمن نیستند. ایمان در برابر علم نیست و علم هم در مقابل ایمان قرار ندارد. حالا که با دو مسأله مهم مواجه هستیم، تکلیف چیست؟ از یک سو سلامتی مردم واجب شرعی است و ما نباید به جان دیگران ضرر وارد کنیم و از سوی دیگر ماه محرم و ماه عزاداری امام حسین(ع) است. باید عزاداری کنیم چرا که از شعائر اسلامی و دینی ما است. از آن روزی که امام حسین شهید شده‌اند تا الان که 14 قرن می‌گذرد، این مراسم تعطیلی‌بردار نبوده، پس چگونه می‌توان این مراسم را با لحاظ کردن سلامتی مردم برگزار کرد؟


ما باید بدون اینکه از هر کدام از این دو موضوع کوتاه بیاییم، این دو را با هم جمع کنیم. عزاداری کنیم اما شکل عزاداری ما می‌تواند با شرایط کرونا متغیر باشد. کارشناسان بهداشتی می‌توانند برنامه بدهند و توصیه‌های لازم را ارائه کنند. چارچوب‌ها را بنویسند و برنامه‌ریزی کنند و براساس آن بگویند که برگزاری عزاداری ایرادی ندارد. یادمان هم باشد که کادر درمان ما جانشان را فدا می‌کنند تا مردم را نجات دهند. اینها هم مسلمان هستند. اینها هم می‌خواهند عزاداری کنند. تنها راه باقیمانده این است که گروهی از کارشناسان اسلامی و پزشکی برای محرم امسال برنامه‌ریزی کنند. برنامه عزاداری فراهم و به مردم اعلام شود آنچنان که در ستاد ملی مقابله با کرونا این مسیر طی شده است. حالا اگر نیازی به اصلاح تصمیم‌هاست، راه بسته نیست. در غیر‌این‌صورت دوگانگی محرم و سلامت ایجاد شده و مراسم سوگواری امام حسین(ع) محل اختلاف می‌شود.
بهترین گزینه برای برگزاری عزاداری در زمان کرونا این است که نخست عزاداری خانوادگی را بیشتر کنیم و با ساخت برنامه‌های تلویزیونی و دعوت از مرثیه‌سرایان و مداحان، عزاداری‌ها را به سمت خانه‌ها ببریم. دوم اینکه تشکل‌های کوچک در فضای باز همچون کوچه‌ها و خیابان‌ها را برپا کنیم. به‌کارگیری این دو روش شاید بتواند راهی پیش روی ما باز کند تا محرم محل اختلاف نشود.
شعار ما این است که نه شعائر مذهبی فراموش شود و نه جان و سلامتی مردم دست کم گرفته شود. اگر جان یک انسان در خطر بیفتد همه ثواب‌ها را از بین می‌برد. کاری کنیم که محرم امسال برای ما یک تجربه تاریخی شود.