دلِ سوخته بیروت

ندا آکیش – انفجار عظیم غروب سه‌شنبه، بیروت را به چنان خاک سیاهی نشاند که از هر نقطه جهان دود این خاکسترنشینی به چشم می‌خورد. انفجار بخش‌هایی از بندر پایتخت لبنان را به ویرانه تبدیل کرد، دست‌کم 100 کشته، بیش از 4 هزار زخمی و صدها مفقود برجا گذاشت و شماری از پایتخت‌نشینان لبنان را بی خانمان کرد. این انفجار باعث شد 4 بیمارستان بیروت غیرقابل استفاده و بیمارستان‌های باقیمانده برای پذیرش اجساد و مجروحان با کمبود تخت بیمارستانی و سردخانه مواجه شوند.
به گزارش الجزیره، تنها ساعتی پس از انفجار سه شنبه شب بیروت که لرزش آن در جزیره قبرس هم احساس شد و استاندار بیروت آن را با انفجارهای اتمی هیروشیما و ناکازاکی در جنگ جهانی دوم مقایسه کرد، میشل عون، رئیس جمهوری لبنان دستور برگزاری فوق‌العاده شورای عالی دفاعی را صادر کرد و صبح دیروز چهارشنبه هم ضمن اعلام دو هفته وضعیت فوق‌العاده در بیروت از اعضای کابینه درخواست کرد، نشست فوق‌العاده تشکیل دهند. او همچنین از تشکیل یک تیم تحقیق درباره علت انفجار خبر داد و گفت اعضای این تیم 5 روز فرصت دارند، نتیجه تحقیقات خود را اعلام کنند و عاملان انفجارهای بندر به شدیدترین مجازات‌ها خواهند رسید. در ساعات پایانی سه‌شنبه شب مقامات لبنانی گفتند، ذخیره‌سازی دو هزار و 750 تن نیترات آمونیوم توقیف شده در انبار گمرک بندر بیروت علت انفجار بوده است.
به گزارش گاردین، تا زمانی که این انفجار رخ نداده بود، اکثر مردم لبنان از ذخیره سازی این میزان نیترات آمونیوم در بندر بیروت خبر نداشتند. اما تحلیلگران با استناد به اسنادی که به صورت آنلاین منتشر شد، می‌گویند مقامات لبنانی بیش از 6 سال بود که می‌دانستند در انبار شماره 12 بندر این ماده شیمیایی نگهداری می‌شود؛ مروان عبود، استاندار بیروت هم دیروز چهارشنبه به رسانه‌ها گفت: در یک گزارش امنیتی مربوط به سال ۲۰۱۴ نسبت به وقوع انفجاری در بیروت هشدار داده شده بود. استاندار بیروت میزان خسارت‌های وارده به بیروت را حدود سه تا پنج میلیارد دلار و حتی بیشتر از این رقم تخمین زد و گفت، هزاران تن از ساکنان پایتخت لبنان اکنون خانه ندارند و تا سه ماه آینده هم امکان بازسازی خانه‌های ویران شده وجود ندارد.
اداره گمرکات لبنان هم در گزارشی اعلام کرد، در حادثه انفجار بندر بیروت یکی از بزرگ‌ترین انبارهای غله کشور تخریب شده و سوخته است. این در حالی است که لبنان تا قبل از انفجار هم دچار بحران مالی بود و برای تأمین گندم مورد نیازخود بشدت وابسته به واردات بود. تقاضای داخلی لبنان برای گندم ماهانه بین ۳۵ تا ۴۰ هزار تن است.


در پی این حادثه سید حسن نصرالله، دبیر کل حزب الله لبنان به خانواده‌های قربانیان تسلیت گفت و اعلام کرد، سخنرانی روز چهارشنبه خود را تا اطلاع ثانوی به تعویق می‌اندازد. حزب الله لبنان همچنین با فراخوان عمومی از مردم لبنان خواست برای کمک به مجروحان خون اهدا کنند. بسیاری از کشورهای جهان هم ضمن ارسال پیام‌های تسلیت خود به مقامات لبنانی برای کمک به این کشور اعلام آمادگی کردند.
واکنش‌ها و کمک‌های جهانی
روسیه با ارسال 5 هواپیمای حامل کمک‌های درمانی به لبنان اعلام کرد، یک بیمارستان سیار در لبنان تأسیس می‌کند و کارشناسان درمانی و پزشکی خود را به این کشور می‌فرستد تا ضمن درمان مجروحان پروتکل‌های بهداشتی مربوط به همه گیری ویروس کرونا را اجرا کنند و مانع شیوع بیش از پیش کرونا در لبنان شوند. از آنجا که بسیاری از بیمارستان‌های بیروت تخریب شده، مجروحان انفجار بیروت به بیمارستان‌هایی که بیماران کرونایی در آنجا هستند، برده شده‌اند و بیمارستان‌ها بیماران کرونایی خود را ترخیص کرده‌اند.
فرانسه هم برای ارسال کمک به لبنان اعلام آمادگی کرده و امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه سه شنبه شب در توئیتی به زبان عربی، همدردی خود را با لبنان اعلام کرد. مقامات آلمان نیز اعلام کردند، پس از وقوع انفجار بزرگ در بیروت، به لبنان کمک‌هایی ارسال خواهد شد. بوریس جانسون، نخست وزیر انگلیس و رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه هم برای کمک به لبنان اعلام آمادگی کردند. شورای همکاری خلیج فارس نیز با لبنان و مردم این کشور در این مصیبت اعلام همبستگی کرد. پادشاه اردن، رئیس جمهور تونس، وزارت خارجه بحرین، ولیعهد کویت، رئیس جمهوری مصر، رئیس جمهوری سوریه وزارت خارجه امارات، جنبش مقاومت اسلامی فلسطین، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین و بسیاری دیگر از کشورها هم به انفجار بیروت واکنش نشان داده و ابراز همدردی با لبنانی‌ها کردند. امارات و مصر همچنین نمادهای ملی خود، برج خلیفه و اهرام مصر را به شکل پرچم لبنان نورپردازی کردند. دولت‌های عراق و قطر هم اعلام کردند، در لبنان بیمارستان صحرایی می‌سازند.
رد ادعاهای ترامپ از سوی پنتاگون
در چنین شرایطی دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا بی توجه به سخنان مقامات لبنان که علت انفجار را ذخیره سازی نیترات آمونیوم اعلام کرده اند، چندین بار از واژه «حمله» درباره انفجار بیروت استفاده و ادعا کرد، با ژنرال‌های امریکایی و کارشناسان نظامی دیدار کرده و آنها به او گفته‌اند، در بیروت احتمالاً بمب منفجر شده است. این ادعای ترامپ آنقدر بی اساس بود که وزارت دفاع امریکا (پنتاگون) واکنش نشان داد و سه مقام پنتاگون به شبکه سی ان ان گفتند: تا شامگاه سه‌شنبه هیچ دلیل و مدرکی مبنی بر اینکه انفجارهای مهیب بیروت «حمله» بوده، وجود نداشت.
سفارت لبنان در امریکا هم اظهارات ترامپ درباره انفجار بیروت را رد و اعلام کرد: تا به این لحظه شواهدی به‌دست نیامده است که نشان دهد این حادثه در اثر حمله‌ای عامدانه یا هرگونه بمب‌گذاری اتفاق افتاده باشد.
بازار نفت و طلا تحت تأثیر انفجار بیروت
روز سه‌شنبه تا قبل از وقوع انفجار بیروت، قیمت نفت در معاملات جهانی کاهشی بود اما به یکباره همه چیز تغییر کرد و قیمت‌ها افزایشی شد به طوری که نفت برنت با رشد 0.5 درصدی به قیمت هر بشکه ۴۴ دلار و ۳۵ سنت رسید و شاخص نفت امریکا هم ۱.۵ درصد بالا رفت و ۴۱ دلار و ۶۳ سنت در هر بشکه معامله شد. بازار جهانی طلا هم پس از انفجار به طرز عجیبی رشد کرد و میزان افزایش قیمت اونس طلا عصر دیروز سه‌شنبه به بیش از ۲۷ دلار رسید.
اهمیت بندر بیروت
بندر بیروت تا قبل از انفجار روزانه با ۳۰۰ بندرگاه جهانی در تعامل بود و سالانه پذیرای حدود سه هزار و ۱۰۰ کشتی بود و عمده صادرات و واردات لبنان از این بندر صورت می‌گرفت. کالاهایی که وارد این بندر می‌شد، بیش از ۷۰ درصد حجم کالاهایی را تشکیل می‌داد که وارد لبنان می‌شود. در این بندر سیلوهای گندم و یک منطقه آزاد به مساحت بالغ بر ۸۱ هزار مترمربع وجود داشت. بنابراین اگر لبنان در سال‌های گذشته قصد داشت بیشترین حجم کالا را وارد کند، امروز مهم‌ترین ورودی این کالاها را از دست داده است.

انفجار بیروت در یک نگاه

 زمان و محل انفجار: بندر بیروت، ساعت 6:7 عصر
 شدت انفجار: یک‌پنجم انفجار هسته ای هیروشیما
 شعاع انفجار: 240 کیلومتر (در قبرس احساس شد)
 حجم خسارت: 3 تا 5 میلیارد دلار
 تعداد کشته‌شدگان: بیش از 135 نفر
 تعداد مجروحان: بیش از 5000 نفر
 تعداد آوارگان: 300هزار نفر
 علت حادثه: انفجار 2750 تن نیترات آمونیوم