روزنامه وطن امروز
1399/05/20
بد سرنوشت
گروه سیاسی: روزهای آینده را می‌توان مقطع زمانی تعیین‌کننده‌ای در زمینه سیاست‌های ضدایرانی دولت آمریکا به حساب آورد؛ موقعیتی که بر اساس شواهد و قرائن حکایت از شکست راهبرد ممانعت از الغای تحریم تسلیحاتی ایران در مهرماه سال جاری دارد. به گزارش «وطن امروز»، دولت آمریکا روز سه‌شنبه قطعنامه‌ای را که خواستار تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران است در شورای امنیت سازمان ملل متحد به رأی خواهد گذاشت تا شاید مهم‌ترین آزمون پیشاانتخاباتی ترامپ برای مقابله با ایران به کمک او بیاید. با این حال به رغم زمان محدودی که تا جلسه روز سه‌شنبه مانده است، برآوردها و تحلیل‌های رسانه‌ای حکایت از ناکامی آمریکا در این امر دارد به گونه‌ای که حتی فراتر از اعلام صریح مخالفت چین و روسیه با طرح پمپئو، برخی گمانه‌زنی‌ها حکایت از ناتوانی آمریکا در جمع‌آوری 9رأی لازم برای تصویب این طرح دارد. با این حال شواهد موجود حکایت از همراهی کشورهای اروپایی با طرح پمپئو دارد و بعید به نظر می‌رسد که ۲ عضو اروپایی و دائم شورای امنیت سازمان ملل (انگلیس و فرانسه) و دیگر دولت‌های اروپایی حاضر در شورای امنیت، رای متفاوتی با آمریکا داشته باشند؛ امری که ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه در نشست خبری ماه گذشته خود از آن به عنوان هدفگیری برجام از سوی دیگر کشورها یاد کرده بود. در این میان روز گذشته نیز شورای همکاری خلیج‌فارس در نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل خواستار تمدید تحریم تسلیحاتی ایران شد. به گزارش خبرگزاری بلومبرگ، کشورهای عضو شورا یعنی بحرین، کویت، عمان، قطر، امارات عربی متحده و عربستان سعودی روز شنبه در نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل از این شورا درخواست کردند تحریم‌های تسلیحاتی تمدید شده و در راستای جلوگیری از آنچه «اشاعه بی‌ثبات‌کننده تسلیحات ایران» عنوان شده است، اقدامات لازم دیگری نیز مانند توقیف دارایی‌ها و ممنوعیت سفر برای افراد مشارکت‌کننده در تامین، فروش و انتقال تسلیحات به ایران یا از آن انجام شود. * عدم اجماع روی متن مسموم با تمام این تفاسیر، خط ثابت رسانه‌های بین‌المللی و پیام غیرمستقیم کناره‌گیری برایان هوک، خبر از ناکامی پروژه آمریکا در تمدید تحریم تسلیحاتی ایران که 26 مهرماه لغو خواهد شد، دارد. روز شنبه فارین‌پالیسی در گزارشی این قطعنامه را نمونه‌ای از سندی با ویژگی‌های «دیپلماسی ترامپ» توصیف کرد و نوشت: این قطعنامه جسورانه است و به دنبال تحمیل تعهدات حقوقی جامع به کشورها و ملزم کردن آنها به مقابله با کشتی‌های حامل بارهای ایران و توقیف آنهاست. پیش‌نویس قطعنامه آمریکا علاوه بر این، به دنبال تحمیل مجازات‌هایی مانند مصادره دارایی‌ها و منع سفر برای افراد و نهادهای ایرانی از جمله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است. برخی رسانه‌های آمریکایی با اشاره به این مساله که این قطعنامه احتمالا از حمایت اندکی در میان متحدان اروپایی این کشور برخوردار خواهد شد، علت احتمالی این عدم همراهی را نقش تعیین‌کننده آن در آینده برجام دانسته و نوشته‌اند که تصویب چنین قطعنامه‌ای به نابودی توافق هسته‌ای برجام منجر خواهد شد. در این میان چین و روسیه نیز که ماه‌ها پیش موضع منفی خود نسبت به تحرکات آمریکا را اعلام کرده بودند به صراحت گفته‌اند که این قطعنامه را وتو خواهند کرد؛ با این حال فارین‌پالیسی نوشته ممکن است کار اصلا به وتو هم نکشد، زیرا واشنگتن احتمالا از ۹ رأی لازم برای تصویب قطعنامه خود نیز برخوردار نیست. «الی لیک» ستون‌نویس نشریه «بلومبرگ» هم که به داشتن مواضع ضدایرانی شهرت دارد، روز جمعه در یادداشتی برای این نشریه خبر از آن داده بود که قطعنامه آمریکایی تمدید تحریم تسلیحاتی ایران تقریبا به طور حتم در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد تصویب نخواهد شد. لیک در این یادداشت نوشت: هفته آینده آمریکا تلاش خواهد کرد شورای امنیت سازمان ملل متحد را متقاعد کند کاری را انجام دهد که ظرف یک سال گذشته از متحدانش خواسته از آن حمایت کنند؛ تمدید تحریم تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران که در ماه اکتبر منقضی میشود. تقریبا به طور حتم قطعنامه مربوط به آن شکست خواهد خورد اما به این معنا نیست که سیاست آمریکا علیه ایران با شکست مواجه میشود. وی در ادامه یادداشت خود با اشاره به نقشه راه آمریکا در این زمینه نوشت: کلی کرافت، نماینده آمریکا در سازمان ملل این هفته در نشست امنیتی آسپن در مصاحبه‌ای به من گفت قادر نخواهم بود نظر آنها (چین و روسیه) را عوض کنم. با این حال آنچه می‌توانیم انجام دهیم این است که دیدگاه دیگر کشورها نسبت به آنها را تغییر دهیم و این چیزی است که اهمیت دارد. راهبرد پمپئو در کوتاه‌مدت این است که این ۲ ابرقدرت رقیب را در سازمان ملل خجالت‌زده کند. روز گذشته خبرگزاری فرانسه هم در گزارشی تفصیلی از قول دیپلمات‌های فرانسوی خبر از شکست قطعنامه آمریکایی داد. یکی از دیپلمات‌ها به این خبرگزاری گفت: این قطعنامه یک موضع ماکسیمالیستی [افراطی و حداکثری] را در قبال ایران اتخاذ کرده است. یک دیپلمات دیگر با تاکید بر لزوم حفظ تمرکز بر برجام گفت: برجام تنها راه تضمین ماهیت کاملا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران است. هیچ جایگزین معتبری برای این ابزار از زمان خروج آمریکا تاکنون پیشنهاد نشده است. در این میان ریچارد گاون، کارشناس سازمان ملل در نیویورک در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه، پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی آمریکا درباره ایران را به عنوان یک «متن مسموم» توصیف کرد و گفت: این قطعنامه همچون یک سانحه خودرو است که همه می‌دانند قرار است اتفاق بیفتد. وی با اشاره به طرح آمریکا برای جلوگیری از انقضای تحریم تسلیحاتی ایران طبق برجام گفت: یک قطعنامه برای تصویب در شورای امنیت نیازمند موافقت دست‌کم ۹ عضو، بدون وتو از سوی هر یک از ۵ عضو دائم شورای امنیت است. دولت ترامپ گفته در صورتی که در تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران موفق نشود قصد دارد از یکی از بندهای برجام که با نام‌هایی مانند «مکانیسم ماشه»، «ساز‌و‌کار حل و فصل اختلاف» یا «ساز‌و‌کار بازگشت خودکار تحریم‌ها» شناخته میشود برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران استفاده کند. با این حال کارشناسان می‌گویند آمریکا از آن جهت که اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ از برجام خارج شده جزو طرف‌های مشارکت‌کننده در «برجام» نیست و نمی‌تواند از بندهای این توافق برای تمدید تحریم‌ها علیه ایران استفاده کند. در این شرایط شکست تقریبا قطعیت‌یافته آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران و ناتوانی آمریکا در اجماع‌سازی علیه کشورمان را می‌توان آغازی بر معادلات جدید میان ایران و آمریکا دانست؛ معادلاتی که در ماه‌های گذشته با کنار گذاشته شدن «جان بولتون» و در روزهای اخیر با خط زدن نام «برایان هوک» به عنوان ۲ چهره اصلی سیاست فشار حداکثری به ایران برجسته و ملموس‌تر شده است. عدم موفقیت سیاست‌های دولت ترامپ علیه ایران و گذر زمانی که به ضرر وی در انتخابات آبان‌ماه است، باعث میشود در مدت زمان محدودی که تا انتخابات وجود دارد به سمت پیگیری گزینه‌های جدیدتری برای کشاندن ایران به سمت میز مذاکره استفاده کند. *** وزیر خارجه آمریکا برای چندمین بار نسبت به سند همکاری بلند‌مدت ایران و چین ابراز نگرانی کرد وزیر همیشه نگران گروه سیاسی: وزیر خارجه آمریکا بار دیگر با ابراز نگرانی نسبت به سند همکاری 25 ساله ایران و چین، ایران را به حمایت از تروریسم متهم کرد و مدعی شد این توافق، عامل بی‌ثباتی منطقه خواهد بود. به گزارش «وطن امروز»، مایک پمپئو روز شنبه در پیام توئیتری درباره سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین گفت: ورود چین به ایران موجب بی‌ثبات کردن منطقه خواهد شد. وی در ادامه اتهامات خود، ایران را بزرگ‌ترین کشور حامی تروریسم خواند و ادعا کرد داشتن دسترسی به سامانه تسلیحاتی، تجارتی و مالی که از چین سرازیر شود، تنها موجب افزایش این خطر برای منطقه میشود. پمپئو پیش از این نیز در گفت‌وگو با فاکس‌نیوز درباره همکاری ۲۵ ساله ایران و چین گفته بود: اطمینان حاصل خواهیم کرد تمام مقررات و تحریم‌هایی را که علیه ایران اعمال کرده‌ایم، بر حزب کمونیست چین، شرکت‌ها و نهادهای دولتی‌شان نیز اعمال کنیم. پمپئو مدعی شده بود: فکر می‌کنم کشورهای منطقه نیز این موضوع را همان‌گونه که هست ببینند. ورود چین به ایران خاورمیانه را ناامن خواهد کرد و اسرائیل را به خطر خواهد انداخت. همچنین موجب به خطر افتادن عربستان سعودی و امارات عربی متحده خواهد شد. مدت زیادی از انتشار خبر تدوین تفاهمنامه 25 ساله همکاری ایران و چین نگذشته بود که آمریکایی‌ها به سرعت به این خبر واکنش نشان دادند. اظهارات مقامات آمریکایی به وضوح نشان از «آشفتگی» و «نگرانی» این کشور از تدوین این تفاهمنامه دارد. به عنوان نمونه دوم مرداد ماه سال جاری «استیون بیگن» معاون وزیر خارجه آمریکا سعی کرد با تهدید چین به تحریم، این کشور را از انعقاد سند همکاری با ایران منع کند. بیگن طی نشستی در کمیته روابط خارجی سنای آمریکا مدعی شد همکاری اقتصادی ایران و چین نقض قوانین آمریکاست. این نشست با موضوع رقابت آمریکا و چین برگزار شد و معاون وزیر خارجه آمریکا در جریان آن گفت: توافق حاصل شده ناقص و شتاب‌زده است. ایران و چین مدتی است در حال رایزنی در این باره هستند اما هنوز توافق ۲۵ ساله میان این کشورها حاصل نشده است. بیگن در پاسخ به این سوال که آمریکا چه راهبردی را در این زمینه در نظر گرفته است، ادعا کرد: در قبال ایران ما راهبردی جامع داریم که این راهبرد در قبال چین نیز اعمال خواهد شد. معاون وزیر خارجه آمریکا در بخش دیگری ادعا کرد: اگر چین وارد تعامل اقتصادی با ایران شود، این امر نقض قوانین آمریکا خواهد بود. * آمریکا از چه چیز نگران است؟ سوال مهم اینجاست که سند همکاری ایران و چین چه آثار کوتاه‌مدت و بلندمدتی خواهد داشت که اینچنین خشم مقامات آمریکایی را برانگیخته است؟ چه مسأله‌ای موجب شده آمریکا هر چند وقت یکبار مخالفت خود با این تفاهمنامه را دوباره تکرار کند و نشان دهد برای جلوگیری از انعقاد این سند همکاری از هیچ تلاشی دریغ نخواهد کرد؟ روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز در گزارشی که 12 جولای سال جاری منتشر کرد، سعی کرد به این سوال پاسخ دهد چرا توافق ایران و چین به ضرر آمریکاست؟ این روزنامه در مقاله‌ای با عنوان «چین و ایران، با ایستادگی و مقاومت در مقابل آمریکا به همکاری تجاری و نظامی نزدیک می‌شوند» این توافق را قدمی به سوی تضعیف سیاست‌های همه‌جانبه دولت ترامپ علیه ایران موسوم به «فشار حداکثری» دانست. به گزارش نیویورک‌تایمز، این توافقنامه و همکاری در روابط میان پکن- واشنگتن نیز بی‌تاثیر نبوده و ضربه‌ای بزرگ به آمریکا وارد خواهد کرد. در مقابل، ایران نیز که پتانسیل بالایی برای صادرات نفت دارد به دلیل تحریم‌های ترامپ و دولتش از انجام این امر محروم بوده است اما با این توافق می‌تواند صادرات خود را افزایش دهد. در همین راستا چین که سال گذشته در گزارشی خبر از وارداتی‌بودن ۷۵ درصد نیاز نفتی‌اش داده بود، اکنون با ایران به این میزان واردات و با تخفیف بالاتر خواهد رسید. به همین دلیل این روزنامه همکاری میان چین و ایران و گستردگی آن را به زنگ خطری برای روابط آمریکا و چین تعبیر کرده است. روزنامه انگلیسی میدل‌ایست‌آی نیز در گزارش دیگری توافق ایران و چین را به منزله احیای دوباره اقتصاد ایران و ضربه‌ای کاری بر آمریکا دانست. در متن این گزارش آمده است: «در صورت اجرایی شدن توافق ایران و چین، اقتصاد ایران احیا میشود. همچنین سیاست این کشور به ثبات خواهد رسید. با این بهبود، موقعیت منطقه‌ای ایران نیز تقویت خواهد شد و دشمنانش انگیزه‌ای برای رو آوردن به تهران و دوری از سیاست‌های آمریکا خواهند داشت. در ثانی، کشورهای عربی هم با شتاب بیشتری عقد قرارداد‌های خاص با چین را در پیش خواهند گرفت». * خبر بد برای رژیم صهیونیستی بنا به نظر کارشناسان، تحکیم روابط ایران و چین، کفه ترازوی قدرت در خاورمیانه را به نفع ایران سنگین‌تر خواهد کرد؛ مسأله‌ای که به کابوس رژیم صهیونیستی تبدیل خواهد شد. روزنامه صهیونیستی جروزالم‌پست در گزارشی در تاریخ 14 جولای از سند همکاری 25 ساله ایران و چین با تعبیر «خبر بد» یاد کرد. جروزالم‌پست توافق جدید همکاری میان ایران و چین را زنگ خطری برای تل‌آویو خوانده و نوشت: وقتی پکن و تهران روی یک معامله چند میلیارد‌دلاری اقتصادی- امنیتی ۲۵ ساله کار می‌کنند، به منزله این است که اسرائیل دلایل بسیاری برای مشوش شدن دارد. این روزنامه با استناد به اظهارات «کاریس ویت» مدیر اندیشکده سیگنال، پایگاه تحلیل مسائل چین و رژیم صهیونیستی نوشت: چین از طریق این توافق و با استفاده از ارز دیجیتال خود فرصت دور زدن سیستم‌های آمریکایی و کاهش نفوذ دلار را خواهد داشت. این همان پیامد دیگر این توافق است که می‌تواند به رژیم صهیونیستی هر چند غیرمستقیم آسیب برساند. «رون بن ییشای» تحلیلگر امور نظامی و امنیتی نیز در تارنمای رادیو اسرائیل درباره پیامدهای توافقنامه 25 ساله ایران و چین نوشت: این قرارداد دارای خطرات سنگین امنیتی برای دیگر کشورهای منطقه از جمله اسرائیل است.