روزنامه ایران
1399/06/02
نامه 13 کشور عضو شورای امنیت علیه امریکا
گروه سیاسی/ تنها 24 ساعت پس از اقدام امریکا برای فعال کردن مکانیسم ماشه بریتانیا، فرانسه، آلمان، بلژیک، چین، روسیه، ویتنام، نیجر، سنت وینسنت و گرنادین‌ها، آفریقای جنوبی، اندونزی، استونی و تونس در مخالفت با امریکا دست به نامه نگاری زدند و جایگاه این کشور را برای استفاده از سازوکارهای حل اختلاف برجام فاقد مشروعیت دانستند. امریکا در پی ناکامی در به تصویب رساندن تحریم‌های تسلیحاتی ایران دو روز پیش خواستار به جریان انداختن سازوکاری در توافق هسته‌ای علیه ایران شد که به اعتقاد اغلب اعضای شورای امنیت حقی برای رجوع به آن نداشت. مکانیسم ماشه که دستورکاری برای احیای تمامی قطعنامه‌های تحریمی علیه ایران است در حالی مورد استفاده ابزاری امریکا قرار گرفته که این کشور دو سال پیش با خروج از برجام، امکان بهره‌مندی از دستور کار و سازوکارهای تعبیه شده در این توافق را از دست داده است.با این حال مقام‌های دولت امریکا ادعا می‌کنند از آنجا که در متن قطعنامه ۲۲۳۱ از این کشور به‌عنوان «مشارکت‌کننده برجام» یاد شده می‌توانند از ایران بابت نقض اساسی برجام شکایت کرده و خواستار بازگشت تحریم‌ها شوند. در همین چارچوب امریکا با استفاده از تفسیر حقوقی مطلوب خود با نامه اعتراضی مکتوبی که پنجشنبه گذشته تحویل رئیس شورای امنیت داد، تلاش خود در جهت راه‌اندازی مکانیسم ماشه را آغاز کرد.
چنانچه این نامه مورد پذیرش رئیس شورا قرار گیرد و روند آن به جریان بیفتد، کشورهای عضو باید ظرف 30 روز قطعنامه‌ای را مبنی بر رد درخواست امریکا ارائه کنند که امریکا می‌تواند آن را وتو کند. در این مرحله، امریکا تلاش خواهد کرد خودش یک قطعنامه را برای «تداوم توقف تحریم‌های شورای امنیت» تسلیم شورا کند و خود قطعنامه خودش را وتو نماید تا توقف تحریم‌ها متوقف و قطعنامه‌های پیش از برجام مجدداً احیا شود.
تلاش امریکا برای استفاده از مکانیسم ماشه از سوی شمار زیادی از کشورها و صاحبنظران حقوقی و سیاسی مورد مجادله قرار گرفته است. سه کشور اروپایی طرف برجام به همراه روسیه و چین اقدام اخیر امریکا را از منظر فنی و حقوقی به چالش کشیده‌اند و معتقدند که امریکا پس از خروج از برجام عملاً حق خود را برای بهره‌گیری از ابزار ماشه از بین برده است. آنها با استناد به قطعنامه 2231 شورای امنیت که در تأیید برجام به تصویب رسیده است، می‌گویند فقط یک کشور مشارکت‌کننده در توافق هسته‌ای می‌تواند به مکانیسم ماشه متوسل شود.موضعی که حتی اخیراً جان بولتون، مشاور امنیت ملی پیشین امریکا هم که به‌عنوان یک چهره ضد ایرانی شناخته میشود، آن را تأیید کرده است. در همین چارچوب «لری جانسون»، دستیار سابق دبیرکل سازمان ملل در امور حقوقی می‌گوید امریکا حق استفاده از مکانیسم ماشه را ندارد. او در استدلال حقوقی خود در این مورد عنوان کرده که تنها اعضای باقیمانده برجام هستند که می‌توانند بگویند امریکا چنین حقی دارد یا خیر.
به‌گفته او قطعنامه 2231 به‌عنوان یک واقعیت تصریح کرده است که مشارکت‌کنندگان در زمان تصویب قطعنامه در سال ۲۰۱۵ چه کشورهایی بودند و مکانیسم ماشه تحت بند الزام آور قطعنامه فقط توسط دولت شرکت‌کننده در برجام قابل پیگیری است؛ اما ایالات متحده در حال حاضر و با اقدام خودش مبنی بر خروج از برجام، در موقعیت مشابه اعضای شورای امنیت که عضو برجام نیستند، قرار دارد. «جانسون» مرجع تصمیم‌گیری درباره سازوکارهای این توافق را فقط اعضای برجام می‌داند و می‌گوید این تصمیم به عهده شورای امنیت یا افراد خارج از برجام نیست.
اقدام بعدی در صورت شکست سناریوی مکانیسم ماشه
پیش‌بینی شکست محتمل امریکا در به کارگیری مکانیسم ماشه احتمالات تازه‌ای را پیرامون اقدامات بعدی دولت امریکا مطرح کرده است. نشریه امریکایی «فارین پالیسی» ضمن اشاره به این موضوع در گزارشی نوشته است: «ایالات متحده اکنون ادعا می‌کند که می‌تواند آغاز فرصت 30 روزه را اعلام کند و پس‌از آن تحریم‌های سازمان ملل که توسط توافق هسته‌ای حذف شده است، دوباره بازگردانده شود. این فرصت 30 روزه به عمد زمانی مطرح میشود که تا قبل از ماه اکتبر که تحریم تسلیحاتی ایران منقضی میشود و روسیه ریاست شورای امنیت را به‌دست می‌گیرد، پایان یابد. بنابراین، واشنگتن تلاش دارد تا قبل از زمانی که با موانع رویه‌ای بیشتری روبه‌رو میشود، این مسأله را حل کند.» به نوشته این رسانه «اگر دولت ترامپ به اعمال ساز و کار مکانیسم ماشه روی نیاورد، احتمالاً از تهدید تحریم‌های ثانویه استفاده خواهد کرد. همان‌طور که طی 18 ماه گذشته این کار را انجام داده است.»
به‌نظر می‌رسد با توجه به مخالفت گسترده اعضای شورای امنیت با تصمیم ترامپ، سازوکار مربوط به این مکانیسم وارد مسیر اجرایی نشود. در همین چارچوب رویترز گزارش داده با توجه به مخالفت اکثر اعضای شورای امنیت با تلاش امریکا برای بازگشت خودکار تحریم‌ها علیه ایران، رئیس دوره‌ای شورای امنیت موظف به ارائه پیش‌نویس قطعنامه‌ای با موضوع «ادامه لغو تحریم‌های ایران» نیست. طبق این گزارش در متن قطعنامه ۲۲۳۱ این مسأله هم تصریح شده که رئیس شورای امنیت دیدگاه‌های کشورهای دخیل در موضوع را در نظر خواهد گرفت. حالا برای تعیین تکلیف این موضوع باید طی چند روز آینده برای تصمیم بعدی رئیس دوره‌ای شورای امنیت که با موج سنگین مخالفت با خواسته دولت امریکا رو به رو شده است، منتظر ماند.
روسیه: مسیر تشدید تنش‌ها علیه ایران بن‌بست است
وزرای خارجه چین و روسیه در جدیدترین موضع‌گیری خود علیه امریکا اقدام اخیر این کشور برای رجوع به مکانیسم ماشه را محکوم کردند. «وانگ یی»، وزیر خارجه چین تقاضای امریکا برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را «کاملاً غیرمنطقی» توصیف کرد و گفت واشنگتن قانون بین‌المللی را تنها جایی به کار می‌برد که با نیاز خودش مطابقت دارد. وزیر خارجه چین با توجه به اقدام امریکا در خارج شدن از توافقی امضا شده، این سؤال را مطرح کرد که چه کسی دیگر حاضر میشود با امریکایی‌ها وارد توافق شود. علاوه بر این، وزارت خارجه روسیه هم با صدور بیانیه‌ای از اقدامات امریکا علیه ایران انتقاد کرده و آن را اشتباه دانست. به گزارش اسپوتنیک، در بیانیه وزارت خارجه روسیه با اشاره به تلاش‌های امریکا برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران آمده است: «ایالات متحده، به تحرکات خطرناک در شورای امنیت به امید اجرای ایده‌های ضد ایرانی خود ادامه می‌دهد.» وزارت خارجه روسیه تأکید کرده است: «ما اعتقاد داریم مسیر تشدید تنش‌ها علیه ایران، نادرست و بن‌بست است. ما از ایالات متحده می‌خواهیم تصمیم‌های معقول اتخاذ کرده و خود را از فرصت رسیدن به توافق با ایران محروم نکند.»
برش
تخت روانچی: ایران پاسخ شدید و تندی خواهد داد
مجید تخت روانچی، سفیرایران در سازمان ملل ضمن بی‌اساس خواندن ادعای واشنگتن برای استناد به «مکانیسم ماشه» هشدار داد که تهران پاسخ شدید و تندی به هرگونه بازگشت تحریم‌های تسلیحاتی خواهد داد. نماینده ایران با اشاره به رجوع امریکا به مکانیسم ماشه گفت: «واقعاً پیشنهاد بسیار مضحکی است که ایالات متحده را عضو برجام در نظرگرفت زیرا امریکا عضو آن نیست. قبلاً اعلام کرده که مشارکت خود را در برجام متوقف کرده است و در عالی‌ترین سطح (دونالد ترامپ) این مسأله را اعلام کرد. او ادامه داد:«ما معتقدیم که ایالات متحده نمی‌تواند به مفاد مربوطه در قطعنامه ۲۲۳۱ برای بازگرداندن قطعنامه‌های قدیمی استناد کند. ما به‌وضوح اعلام کردیم که اگر تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران بازگردانده شود، واکنش ایران خشن و شدید خواهد بود. گزینه‌های متفاوتی در اختیار داریم و هیچ گزینه سیاسی را که در اختیار ایران است رد نمی‌کنیم.» تخت روانچی در ادامه در خصوص تصمیمات آتی ایران درباره تعهدات برجامی تصریح کرد: «اقدامات آتی ایران، بسیار بستگی به نوع برخورد با برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ خواهد داشت. اقدامات ما مطابق با هرآنچه خواهد بود که برای قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام رخ دهد.»
سایر اخبار این روزنامه
30 اخطار قانون‌اساسی روحانی در دفاع از حقوق مردم
ساخت واکسن ایرانی کرونا در مرحله آزمایش بالینی
پرسپولیس رکوردها را ربود
اگر دستورالعمل‌ها را کنار بگذاریم موج سوم کرونا را هم خواهیم داشت
نامه 13 کشور عضو شورای امنیت علیه امریکا
زنگ خطر زباله‌های الکترونیکی به صدا در آمد
تا پرواز قطعی نشده بلیت سفرهای خارجی را نخرید
فراغت کودکان اشتغال والدین
تهران کلاه ایمنی ندارد
سلام ایران
شور و شعور حسینی
میراث روحانی برای دولت بعد
سخت‌ترین کارها بر دوش دولت دوازدهم
دفاع از حقوق مردم با اجرای قانون اساسی
