روزنامه ایران
1399/06/02
میراث روحانی برای دولت بعد
غلامرضا ظریفیاناستاد دانشگاه
در سال پایانی دولت تدبیر و امید، مسأله تحریــــم و بحــــران کرونا دو اثر و کارکرد مخرب از خود بر جای می‌گذارند؛ اثر اول در حوزه امور اجرایی و جاری کشور است. مسأله تحریم زمینه جذب سرمایه‌گذاری لازم و همین‌طور تجارت راحت و قانونی با بخش اعظمی از دنیا را از ایران گرفته و مشکلات عدیده اقتصادی را برای کشور رقم زده است. بحران کرونا نیز با تحمیل کردن هزینه‌های هنگفت به اقتصاد کشور از جهات مختلف بخش بزرگی از سرمایه مالی و حیاتی موجود را به خود اختصاص داده. در حالیکه در شرایط غیر‌کرونایی این حجم سرمایه می‌توانست صرف جبران خسارت‌های تحریم شود. اما اثر دیگر این دو عامل ناظر به چشم‌انداز آینده است؛ هم تحریم و هم کرونا به شکل واضح و روشنی با بر جای گذاشتن آثار جدی، مستقیم و مؤثر بر زندگی مردم، باعث ایجاد نگرانی‌های مضاعفی در جامعه در خصوص وضعیت آینده شده است.
هم‌اکنون جامعه ایران به صورت مکرر این سؤال را از خود مطرح می‌کند که آینده برایش به چه شکل و شمایلی خواهد بود و او در این آینده مبهم تا چه اندازه می‌تواند حداقل‌های مطلوبش را پیدا کند؟ به نظر می‌رسد که جامعه در پاسخ به این سؤال بیش از گذشته دچار عدم اطمینان است و همین عدم اطمینان را باید از مهمترین مسائل روز کشور دانست.
اما دولت در این فضا و برای یک سال آینده چه می‌تواند بکند؟ اولین پاسخ و الزام این است که دچار لختی و بی‌انگیزگی حاکم بر دولت‌ها در سال پایانی عمرشان نشود. عملکرد این سال دولت بیش از هر زمان دیگری دارای ابعاد مهم ملی و عمومی برای کشور است. فارغ از اینکه سال 1400 چه جریانی سکان هدایت دولت سیزدهم را در دست خواهد گرفت، عملکرد دولت دوازدهم در سال پیش رو در آینده کشور و ملت ایران تأثیر بسیار مهم و تاریخی بر جای خواهد گذاشت. بر همین اساس دولت باید همزمان هم برای مسائل جاری و کنونی کشور تدبیری بیندیشد و هم برای تغییر چشم‌انداز عمومی جامعه قدم‌هایی بردارد.
مهمترین کار دولت در یک سال باقی مانده از عمرش دست زدن به یک بازسازی اجتماعی وسیع در طبقات مختلف جامعه است. در ایران به دلایل مختلفی سرمایه اجتماعی در مسیر افول قرار گرفته که به خودی خود می‌تواند زمینه‌ساز اتفاقات ناخوشایند و البته پیش‌بینی نشده‌ای در آینده نه چندان دور باشد. تغییر این مسیر و آغاز فرآیند بازسازی در حوزه سرمایه اجتماعی کشور، کاری حیاتی است که باید صورت بگیرد تا جامعه بتواند چشم اندازی مثبت‌تر و کم ابهام‌تر برای آینده خویش ترسیم کند. زمینه و پایه این اتفاق در زمان حال است؛ به عبارتی اولین کاری که دولت در این حوزه باید انجام دهد، اداره پر قدرت، فنی و توانمند اقتصاد است. در حقیقت دولت ملزم است که در سال باقی مانده این پیام را با اقداماتش به جامعه منتقل کند که مدیریتی «همه فن حریف» در حال رتق و فتق امور می‌باشد. قدم اول برای زنده کردن امید به آینده در میان طیف‌های مختلف جامعه، رسیدگی به حال امروز مردم و تلاش برای حفظ امنیت فعلی آنهاست. در این خصوص فارغ از مدیریت اقتصادی دولت، مدیریت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آن نیز طی این یک سال اهمیتی زیاد دارد. هر چند امروز مطالبات اقتصادی جامعه رو به فزونی گذاشته و بخش اعظم دغدغه‌های مردم را تشکیل می‌دهد اما این بدان معنا نیست که مسائل فرهنگی و اجتماعی و پاسخ دادن به آنها توسط دولت بی‌اثر و کم اهمیت هستند. چه بسا برخی از اقدامات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی خصوصاً ناظر به ایجاد زمینه مشارکت بهتر عمومی، افزایش شفافیت، به رسمیت شناختن تکثر نظرها در جامعه و مسائلی دیگر نظیر این بتوانند هم اندازه رفع شدن برخی از مطالبات اقتصادی، مردم را راضی کنند. چه اینکه تمام این موضوعات در درازمدت نیز خود آثاری اقتصادی بر جای خواهند گذاشت. اما در فضای اقتصادی اتخاذ تصمیمات جسورانه در کنار اولویت‌بندی منطقی می‌تواند کارنامه خوبی از دولت در سال پایانی فعالیتش بر جای بگذارد. از یک سو شرایط کرونا و تحریم و مسیری که اقتصاد ایران در حال عبور از آن است اقتضا می‌کند که فارغ از انواع محافظه‌کاری‌های مرسوم، به سرعت شاهد برخی تصمیمات جسورانه و البته فکر شده و سنجیده در کشور باشیم. در کنار آن هم ضرورت دیگر اولویت‌بندی پروژه‌های نیمه تمام دولت بر اساس میزان تأثیر و امکان پایان کار آنها در یک سال پیش‌رو خواهد بود. این کار به دولت فرصت تمرکزی بهتر برای به سرانجام رساندن منطقی پروژه‌ها بر اساس واقعیت‌های اقتصادی امروز جامعه را می‌دهد.
دولت تدبیر و امید باید عمیقاً خود را به این موضوع متعهد بداند که بهترین و باکیفیت‌ترین میراث ممکن را برای دولت بعد از خود باقی بگذارد. این تنها راهبردی است که خیر عمومی و منافع ملی ایرانیان در چارچوب آن محقق میشود. اما واقعیت سیاسی دیگر برای یک سال آینده این است که بقیه اجزا و ارکان حاکمیت نیز موظف به همکاری و همراهی منطقی، مؤثر و فارغ از رقابت‌های سیاسی با دولت هستند. موفقیت سال آخر دولت تدبیر و امید با توجه به درگیری کشور با کرونا و تحریم و همین‌طور شرایط خاص اجتماعی و سیاسی که در آن قرار داریم، موفقیت یک جریان سیاسی خاص نیست بلکه موفقیتی ملی است که به پای کلیت نظام جمهوری اسلامی و تجربه و سبک حکمرانی آن نوشته خواهد شد. از همین رو همزمان که نیاز به تدبیر جدی دولت برای یک سال پایانی فعالیتش احساس میشود، نیاز به شراکت و همراهی بقیه ارکان حاکمیت نیز در این تدبیر به روشنی احساس می‌گردد.
سایر اخبار این روزنامه
30 اخطار قانون‌اساسی روحانی در دفاع از حقوق مردم
ساخت واکسن ایرانی کرونا در مرحله آزمایش بالینی
پرسپولیس رکوردها را ربود
اگر دستورالعمل‌ها را کنار بگذاریم موج سوم کرونا را هم خواهیم داشت
نامه 13 کشور عضو شورای امنیت علیه امریکا
زنگ خطر زباله‌های الکترونیکی به صدا در آمد
تا پرواز قطعی نشده بلیت سفرهای خارجی را نخرید
فراغت کودکان اشتغال والدین
تهران کلاه ایمنی ندارد
سلام ایران
شور و شعور حسینی
میراث روحانی برای دولت بعد
سخت‌ترین کارها بر دوش دولت دوازدهم
دفاع از حقوق مردم با اجرای قانون اساسی
