روزنامه آفتاب یزد
1399/06/15
«بازارگردانی»دخالتی بی‌نتیجه
آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: بازار بورس همچنان روی خط ریزش و خط خبر است. مقامات ظاهراً در تلاش هستند تا از ریزش بیشتر بورس جلوگیری کنند اما کارشناسان و خبره‌های این بازار نگران دخالت‌هایی هستند که در کوتاه‌مدت مفید اما در میان مدت و بلند مدت، ویران‌کننده است چون، این گروه که دست بر قضا سال‌ها است از نزدیک‌ترین فاصله ی ممکن تحولات بازار بورس را دنبال می‌کنند اعتقاد دارند اگر دستوری و احساسی با آن برخورد نشود قطعاً نتایج بهتری به‌دست خواهد آمد.
> بازارگردانی برای متعادل کردن بازار!؟
آن طور که رسانه‌ها خبرداده اند؛ قالیباف اصل در حاشیه جلسه با سهامداران حقوقی شرکت‌های بورسی گفته است: در این جلسه تصمیم بر این شد که سهامداران حقوقی در خصوص بازارگردانی سهام خود از شنبه اقدام کنند که این موضوع در متعادل شدن بازار تاثیر خود را خواهد گذاشت.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار همچنین می‌گوید: همچنین در بلند مدت نیز این شرکت‌ها باید با صندوق‌های بازار گردان بزرگ قرارداد ببندند تا بتوانند هم در روز‌های رشد بازار و هم در روز‌های منفی برای متعادل شدن بازار اقدام کنند. این تصمیم از شنبه(15شهریور) تاثیر خود را بر متعادل شدن بازار خواهد گذاشت و در بلند مدت نیز به نفع بازار سرمایه است و به نقد شوندگی بازار نیز کمک می‌کند.
قالیباف اصل این را نیز گفته:«این شائبه که گفته میشود دولت دیگر از بورس حمایت نمی‌کند صحت ندارد و حمایت‌ها از بازار سرمایه ادامه خواهد داشت.»
در همین راستا عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی در یادداشت اینستاگرامی صفحه خود نوشت: مالکان عمده سهام که طی چند ماه اخیر به دلیل رشد قیمت سهام‌شان منتفع شده‌اند، نقش بازارسازی را ایفا کنند و برای اطمینان دادن به سرمایه گذاران خرد، درجهت نقدشوندگی بازار و محافظت در برابر نوسانات، اقدام کنند.
همتی درپست اینستاگرامی خود تاکید کرد: اقبال مردم به بورس موضوع مهمی است و عملکرد سرمایه گذاران کوچک و بزرگ، پشتوانه بازار سرمایه است. لذا، نظر به ورود طیف گسترده سرمایه‌گذاران جدید، تعامل حرفه‌ای، ارائه آموزش‌های سرمایه‌گذاری و شفافیت نهاد‌های مجری معاملات و معامله‌گران با این دسته از سرمایه‌گذاران، منجر به حفظ منافع و تداوم حضور بلندمدت و فعالیت آنها در بازار خواهد بود. همتی افزود: شایسته است، مالکان عمده سهام اعم از نهاد‌های دولتی، عمومی غیر دولتی، بنگاه‌های خصوصی بزرگ و حتی شرکت‌های تابعه بانک‌ها که طی چند ماه اخیر به دلیل رشد قیمت سهام‌شان منتفع شده اند، بارعایت ضوابط قانونی، نقش بازارسازی را ایفا کنند و برای اطمینان دادن به سرمایه‌گذاران خرد، درجهت نقدشوندگی بازار و محافظت در برابر نوسانات، اقدام کنند. رئیس کل بانک مرکزی در بخش دیگری از پیام خود می‌افزاید: بانک مرکزی، توسعه بازار سرمایه و افزایش سهم آن در نظام تامین مالی را در راستای اصلاح ساختاری اقتصاد و ثبات مالی می‌داند و از آن حمایت می‌کند. استقرار نظام عملیات بازار باز و توسعه ابزار‌ها و بازار بدهی دولتی و انتشار گواهی اعتبار مولد را در این راستا پی می‌گیرد. همتی پیشنهاد کرد که بازارسازی در جهت حفظ نقدشوندگی لازم در بازار سهام به‌صورت عاجل با همکاری جدی سهامداران عمده و صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سایر بازیگران اصلی بازار سرمایه انجام گیرد.
> تعریف بازار گردانی
در تعریف بازارگردانی باید گفت فعالیت‌های بازارگردان طبق دستورالعمل این است که با هدف تنظیم عرضه و تقاضا، تحدید دامنه نوسان قیمت و افزایش نقدشوندگی ورقه بهادار انجام میشود و بازارگردان نیز شخص موضوع بند 15 ماده یک قانون بازار اوراق بهادار بوده که با مجوز سازمان بورس، اوراق بهادار معینی را بازارگردانی می‌کند. در این میان دامنه مظنه نیز دارای اهمیت بوده که به معنای حداکثر اختلاف بین قیمت سفارش خرید و سفارش فروش هر ورق بهادار به درصد است، بازارگردان آن ورقه بهادار را در سامانه معاملات بورس وارد می‌کند. این درصد نسبت به قیمت سفارش خرید محاسبه میشود.
> وظایف و اختیارات بازارگردان
مجوز فعالیت بازارگردانی در شرایطی حداکثر برای یک ساله و قابل تمدید است که در دستورالعمل جدید بازار گردانی، وظایف و اختیارات بازارگردان تعیین و تعریف شده است. براین اساس طبق ماده 6، بازارگردان فعالیت بازارگردانی ورقه بهادار را در کد بازارگردانی انجام می‌دهد.برای انتقال ورقه بهادار به کد بازارگردانی، بازارگردان باید فرمی را که به تایید مالک یا مالکان ورقه بهادار رسیده تکمیل و به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی تسلیم کند تا تعداد ورقه بهادار معین شده در فرم، توسط این شرکت به کد بازارگردانی ورقه بهادار منتقل شود. در این میان بازارگردان موظف است برای انجام امور بازارگردانی هر ورقه بهادار، ایستگاه معاملاتی و مسئول انجام معاملات جداگانه‌ای را طبق مقررات اختصاص دهد و علاوه بر این کلیه معاملات ورقه بهادار، دریافت‌ها، پرداخت‌ها، هزینه‌ها و درآمدهای مرتبط با بازارگردانی را در سر فصل حساب‌های جداگانه ثبت و در مقاطع 3 ماهه به سازمان و شرکت بورس گزارش کند. این در حالی است که بازارگردان موظف است، سفارش‌های خرید و فروش خود را با رعایت شرایط سه گانه ای وارد سامانه معاملات بورس کند. شرط اول این است که قیمت‌های پیشنهادی در این سفارش‌ها باید در دامنه مجاز نوسان باشند. در دومین شرط نیز تفاوت بین کمترین قیمت خرید در سفارش‌های خرید و بیشترین قیمت فروش در سفارش‌های فروش بازارگردان، حداکثر برابر دامنه مظنه باشد و طبق سومین شرط حجم سفارش‌های خرید و فروش باید با یکدیگر برابر و هر یک معادل یا بیش از حداقل سفارش انباشته باشد.در صورتی‌که در اثر انجام معامله، حجم سفارش خرید یا فروش کمتر از حداقل سفارش انباشته شود یا تساوی میان آنها از بین برود، بازارگردان موظف است حداکثر ظرف 2 دقیقه، حجم سفارش‌های مزبور را با یکدیگر برابر و معادل یا بیش از حداقل سفارش انباشته کند. براساس دیگر وظایف تعریف شده، بازارگردان برای تامین منابع مالی یا اوراق بهادار مورد نیاز خود می‌تواند در قالب قرارداد از مشارکت سایرین استفاده کند. توافق مزبور می‌تواند شامل حق الزحمه مدیریت و مشارکت در سود و زیان قرارداد باشد. قرارداد تامین مالی فعالیت بازارگردانی، باید مطابق نمونه دستورالعمل بازار گردانی تنظیم شود.
> بازار گردانی وظیفه است یا حمایت؟!
داشتن بازار گردان برای هر شرکتی یک اصل ضروری است، لذا این مسئله به هیچ وجه نباید حمایت نامیده شود زیرا بازارگردانی سرمایه‌های تازه واردان به بورس، وظیفه است نه ترحم! از این جهت داشتن بازارگردانان حائز اهمیت است که همانگونه که در قیمت‌های بالا به سهامداران خرد می‌فروشند در قیمت‌های پایین هم باید آن سهم را بخرند، حتی سهامی که عرضه اولیه دارد، باید دارای یک متعهد خرید باشد و متعهد خرید نیز باید به تعهد خود عمل کند.
> همه نگران، همه کارشناس!
در همین زمینه یک کارشناس بورس می‌گوید:«این که هر روز تصمیم جدیدی برای بورس اتخاذ میشود ناشی از عدم ثبات دست اندرکاران و عدم دارابودن برنامه‌هایی مدون از سوی گردانندگان سازمان بورس و اوراق بهادار است که در نهایت دودِ آن به چشم سهامدارانی می‌رود که بی‌هیچ تجربه و تخصصی قدم در بورس گذاشته اند.» سیدحمیدمیرمعینی در گفتگو با آفتاب یزد معتقد است:«اساساً بورس با این گونه دخالت‌های دستوری و بی‌نتیجه میانه‌ای ندارد و هربار که این گونه نسخه‌هایی پیچیده میشود شاهد ریزش‌های بیشتری بوده‌ایم ریزش‌هایی که اگر رد و نشان آن را بررسی کنید قطعا به جاهای خوبی نخواهد رسید.» کارشناس و کارگزاران بورس ایران در گفتگو با رسانه ها، قویاً دستوری بودن بازار سرمایه را تفکری اشتباه دانسته، گفته اند: دولت وظایفی بر عهده دارد که برای اجرای آن وظایف برنامه ریزی می‌کند و این برنامه‌ها را اجرا می‌کند اما این به معنای دستوری کردن بازار نیست.» در مواجهه با این مسئله، میرمعینی می‌گوید:«دولت اگر می‌خواهد کمک کند زیر ساخت‌ها را برای بازاری با این وسعت آماده کند نه این که با یکسری اعمال قدرت و مدیریت‌ها، نه تنها به ثبات بازار بورس کمک نکند که خود عاملی در عمیق‌تر شدن بی‌ثباتی‌ها و به تبع آن ریزش‌های نگران‌کننده باشد.» این کارشناس بورس در واکنش به «بازارگردانی» می‌گوید:«بورس میدان رقابت اقتصادی است، همه به دنبال سود خود هستند شاید یکی دو روز تغییر رویه‌ای مشاهده شود اما همچنان می‌گویم باید اجازه دهیم بورس؛ خودش برای خودش فکری کند.»
> نقش «حقوقی‌ها» در کاهش شاخص بورس چیست؟
عده‌ای از تحلیلگران، انگشت اتهام را به سوی حقوقی‌ها نشانه می‌روند که«کنش‌های حقوقی‌های حاضر در بورس روند پرتلاطمی را در مسیر فعالیت‌های بازار سرمایه قرار داده است، روندی که اگر کنترل نشود و با منفعت طلبی‌ها و یک‌جانبه‌گرایی‌های آن برخورد قاطع و مناسبی صورت نگیرد منجر به عدم اعتماد بخش کثیری از تازه واردان و خروج دسته دسته آنها از بازار سرمایه میشود.» به زعم این عده: «روندی
که حقوقی‌های حاضر در بورس دنبال می‌کنند نشان‌دهنده فقدان انسجام و مدیریت مناسب در سازمان بورس کشور است. متاسفانه رویه حقوقی‌های بازار سرمایه بیانگر عدم الزام آنها به رفتارها و کنش‌های قانونمند در بازار سرمایه است. از سوی دیگر مدیریت بازار سرمایه ابزار مناسب و قوی در جهت ایجاد یک نظام هدفمند و سیستماتیک درکنترل بازار سرمایه در اختیار ندارد، لذا تلاش‌هایی که در بورس ایران صورت می‌گیرد عموما براساس روند و رویکرد دوستانه است تا یک رفتار هدفمند و پایدار.» دکتر سیدحمیدمیرمعینی اما به این مقوله از زاویه‌ای دیگر می‌نگرد و می‌گوید:« برخی اتفاقات در بورس آنقدر عجیب و غریب است که احساس می‌کنیم عمدی در کار باشد واگرنه بازار بورس تابعی از نوسانات اقتصادی است و با دخالت‌های مقطعی و بی‌پشتوانه میانه‌ای ندارد! » وی ادامه می‌دهد:«اعدادی که گاه به صورت روزانه در بورس جا به جا میشود نشانگر آن است که مردم عادی در آن نه سهمی دارند و نه نقشی، یعنی عددها آن قدر بزرگ است که باید در جاهایی خیلی خاص(!)دنبال آن گشت حال که نسخه ی جدید یعنی بازارگردانی ارائه شده می‌توان مطمئن‌تر بود که این نیز دخالتی است که نتیجه‌ای در بر ندارد چون با روند عادی و طبیعی بازار بورس در تضاد کامل است.» بنا بر برخی تحلیل ها:« آنچه که مدیران سازمان بورس برای حفظ سرمایه‌های خرد پس انداز‌کنندگان باید صورت دهند موظف کردن آنها به داشتن بازار گردان در بازار سرمایه است. به عبارتی لازم است هر شرکت برای خود بازار گردانی داشته باشد تا در شرایط منفی بازار حرکات معکوسی انجام نشود.» این عده حتی به طور مشخص برخی نمادهای بورسی را مثال می‌زنند که:«هدفی غیر از خراب کردن بازار نداشته اند.»
> چند توصیه ی مهم
میرمعینی در پایان به چند توصیه ی مهم اشاره دارد. او می‌گوید:«من همان طور که پیشتر پیش‌بینی کرده بودم، بازار روی شاخص یک میلیون تا یک میلیون و 200 به تعادل خواهد رسید که این عدد ممکن است بر اثر برخی رخدادها از جمله همین مسئله ی بازارگردانی تا یک میلیون و 400 نیز برسد اما در هر صورت این ریزش‌ها در نهایت به متعادل شدن بازار کمک خواهد کرد.»
این کارشناس بورس ادامه می‌دهد:«صبوری، عدم حضور در بحث نوسان‌گیری و رفتار هیجانی از توصیه‌های مهمی است که همواره به فعالان کم تجربه‌تر گوشزد می‌کنم.»
میرمعینی تاکید می‌کند:«همچنان معتقدم که بازار بورس در یک بازه زمانی سه ساله قطعا بازدهی بهتری از دیگر بازارها خواهد داشت به این شرط که سرمایه گذاران به سودهای عجیب و غریب و افزایش دائمی خود را عادت ندهند زیرا بازار بورس دائم در نوسان و تغییر است.»
وی می‌افزاید:«خرید پلکانی در این بازار توصیه میشود اما شدیداً خاطرنشان می‌کنم کسانی که تجربه ی اندکی دارند یا تازه وارد بورس شده‌اند یا تمام وقت در این بازار نیستند سراغ نوسان‌گیری نروند چون این مسئله باید در سایه تخصص و تجربه انجام شود که کار هرکسی نیست.»
سایر اخبار این روزنامه
طناب‌کشی مدیرعاملی در «گهرزمین» به سود کیست!؟
منفورها !
آخرین میانجی؟
«بازارگردانی»دخالتی بی‌نتیجه
کرونا و روزنامه‌نگاری
مهرماه سر در گم
آقایان آموزش و پرورش چه می‌کنید؟
پیغام‌رسانی زیر سایه انتخابات نوامبر
چه شد که به وام کمک ودیعه مسکن رسیدیم!؟
«آقا ذبیح» و دیالکتیک مرگ
راه تشخیص مشکلات گفتاری در کودک
قیمت خودرو دست کیست؛ دولت یا دشمن قسم خورده؟!
مسئولان و دانش‌آموزان سردرگم
آقای قالیباف! برای بعد از سلفی‌ها هم برنامه‌ای دارید؟
بازی با جان انسان ها
اولویت سلامتی بر آموزش
درباره رها شدن یک نوزاد در تبریز
سندرم پای بیقرار چیست؟
