گروه صنعت و تجارت: صنعت سیمان ایران در سال های اخیر با رکود ادامه داری مواجه بوده است. عوامل مختلفی در این رکود و کاهش تولید سیمان اثرگذار بوده اند. افزایش قیمت سیمان و طرح هایی همچون مسکن ملی، امیدها را به بازگشت این صنعت به روزهای خوشش زنده کرده بود، اما هنوز روزنه های امید برای این صنعت به طور کامل گشوده نشده و با فراز و فرودهای زیادی مواجه است. یکی از مشکلات کنونی صنعت سیمان کشور، مازاد ظرفیت تولید این ماده در کشور است. در سال ۱۳۸۶ با آغاز طرح مسکن مهر که با هدف خانه دار کردن قشرهای کم درآمد و بر مبنای قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن در دستور کار دولت قرار گرفت، صنعت سیمان به یکباره با حجم بالایی از تقاضا مواجه شد که نتیجه آن سرمایه گذاری شرکت ها در راستای افزایش ظرفیت تولید سیمان به منظور پاسخگویی به تقاضای بازار بود؛ این وضعیت رکودی حاکم بر بازار سیمان تاکنون ادامه داشته است. از طرف دیگر افزایش هزینه های تولید این صنعت را با چالش جدیدی مواجه کرده است. براساس توافقات به عمل آمده با وزارت صنعت قیمت سیمان برای سال جاری ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش پیدا کرد؛ اما فعالان این عرصه معتقدند که این صنعت همچنان با هزینههای سنگین تولید دست به گریبان است.

مدتی قبل بود که عبدالرضا شیخان، دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان در گفتگویی اعلام کرده بود که باید بازار سیمان به تعادل قیمت برسد. مصرف سیمان به دلیل ارزان تر بودن نسبت به سایر مصالح کاربردی در ساخت و ساز و با ارزش مصارفی بالا، نظر انبوه سازان را به خود جلب کرده و از اینرو میزان مصرف سیمان افزایش یافته چون در مقایسه با کالای مشابه ارزان تر و قابل دسترس تر است. شیخان همچنین تاکید کرده بود که برای رسیدن به ایده آل های قیمتی در بازار باید مولفه های آن تحت هر شرایطی اجرا شود و در همین راستا نیاز است که با تعادل بخشی به قیمت سیمان از بروز سایر اتفاقاتی که بازار را تحت تاثیر قرار می دهد جلوگیری شود.

در همین حال کمال صدیقی، مدیرعامل شرکت سیمان ساوه در گفتگویی اعلام کرد: با هماهنگیهایی که درباره قیمت گذاری با وزارت صمت صورت گرفت مشکل خاصی در بحث افزایش ۲۰ درصدی قیمت سیمان در سال جاری ایجاد نشد. طبق اعلام وعدهای که از سوی وزارت صمت داده شد قرار است افزایش قیمت سیمان طی دو مرحله در سال جاری افزایش یابد که در مرحله نخست آن ۲۰ درصد بر قیمت سیمان افزوده شد و در مرحله بعدی هنوز زمان باقی است و تاکنون هیچ اقدام و بررسی اعلام نشده است.

صدیقی با اشاره به اینکه سال گذشته قیمت سیمان ۳۷ درصد افزایش یافت، ادامه داد: متاسفانه این صنعت از سوی دولت بسیار ذلیل شده است؛ در حالی که ظرف ۵ ماه از ابتدای سال تاکنون شاهد افزایش قیمتها در بیشتر محصولات و اقلام مورد استفاده در ساخت و ساز هستیم، اما گرانی سیمان سروصداهایی را به پا کرده است. به گفته این فعال اقتصادی در بخش تولید و صادرات سیمان، در حالی که همه میدانند سهم سیمان در ساخت و ساز عدد بزرگی نیست یعنی چیزی حدود ۳ و نیم تا ۴ درصد است، پس قطعاً نمیتواند تاثیر زیادی در گرانی و یا ارزانی مسکن داشته باشد چراکه بیشترین تاثیرات را سایر محصولات عمده مانند فولاد، میلگرد و ... بر قیمت مسکن خواهد داشت، اما به دلایلی که تاکید شد انتقادات زیادی به بخش تولید سیمان وارد شد که هیچ یک پایه و اساس درستی ندارد. وی همچنین گفت: مجموع سیمانیها از شرکتهای دولتی، خصولتی و خصوصیها تشکیل شده است، هرچند بیشتر شرکتهای سیمان فعال یعنی حدود ۷۰ درصد آنها در کشور دولتی و خصولتی هستند، از اینرو شرکتهای حاضر در انجمن نمیتوانند به دلیل ملاحظات سیاسی اقدام خاصی را انجام بدهند.

این صحبت ها در حالی مطرح می شود ک هزینههای سربار تولید بیش از رقم افزایش قیمت سیمان است. مواد اولیه مورد نیاز این صنعت تماماً بالای ۵۰ درصد افزایش قیمت داشته اند. یکسری اقلام وارداتی نیز با قیمت بیش از ۱۵ برابر روبرو شده است. ۲۰ درصد افزایش قیمت سیمان در برابر این همه افزایش قیمتها بسیار ناچیز است و تاثیر آن بر این صنعت در پایان سال نشان داده خواهد شد. در این میان با وجود افزایش قیمت مواد اولیه و سایر ملزومات، تولید سیمان همچنان ادامه دارد، اما قطعاً معضلاتی در پایان سال گریبان این صنعت را خواهد گرفت؛ بنابراین بهتر است پیش از ایجاد بحران جدید در صنعت سیمان، دولتیها فکری به حال چالشهای این صنعت کرده و وعده افزایش قیمت در مرحله دوم را اجرایی کنند.

ضرورت تقویت جایگاه صادراتی سیمان

در همین ارتباط سید احمد سلیمانی، عضو اتاق بازرگانی خراسان رضوی در گفتگو با خبرنگار روزنامه «تجارت» می گوید: صنعت سیمان به عنوان یکی از صنایع پایه، نقش اساسی در توسعه زیرساخت های اقتصادی- اجتماعی کشورمان دارد اما ظرفیت های این بخش در قیاس با سایر صنایع معدنی مغفول واقع شده و جایگاه آن در عرصه صادرات غیرنفتی باید تقویت شود. در حال حاضر صنعت سیمان نسبت به سایر صنایع معدنی کمتر مورد توجه و حمایت بوده و ظرفیت های این بخش به ویژه در این خطه، مورد غفلت قرار گرفته است.

این فعال اقتصادی ادامه داد: دولت به بهانه رشد صنعت سیمان و تولید مطلوب این صنعت، حمایت خود را از آن دریغ کرده است که این رویه با شعار سال «جهش تولید» و رویکردهایی که بر مزیت های اقتصادی کشور تمرکز دارند، در تضاد است. نمی توان بر رشد تولید پافشاری کرده اما محصول را پایین تر از قیمت تمام شده به فروش برسانیم.

رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی خراسان رضوی تصریح کرد: سود صنعت سیمان نسبت به سایر صنایع بسیار ناچیز است.

این حوزه ظرفیت های ارزشمندی برای توسعه و اشتغال دارد و حمایت از زنجیره تولید آن، می تواند ارزش افزوده این بخش را افزایش داده و انتفاع بیشتری برای کشور ایجاد کند. اعتقاد من این است که که در سال «جهش تولید» باید به این صنعت مهم و استراتژیک رسیدگی جدی شود.

این عضو اتاق بازرگانی افزود: تا امروز فرصت کمتری برای طرح و بررسی مشکلات واحدهای تولیدی سیمان فراهم آمده و همین امر بر تعمیق چالش ها افزوده است. از طرف دیگر صنعت سیمان به مثابه سایر صنایع درگیر مسائلی همچون تامین ماشین آلات، تجهیزات و... است و کمبود در این بخش به دغدغهای جدی برای فعالان این حوزه بدل شده است.

به گفته سلیمانی؛ روند قیمت گذاری سیمان در کشور متاثر از موضوع مازاد تولید در بازار است، اما زمانی که تعزیرات به سراغ فعالان این حوزه بیاید، اهمیت این صنعت به مراتب بیشتر جلوه می کند. مقید شدن تولیدکننده ها به رعایت قیمت مصوب موجب می شود تا قیمت سیمان کاهش پیدا نکند.