حسرت <شاد> بر دل کودکان نیمروز


شیما جهانبخش
 خبرنگار
آغاز سال تحصیلی جدید در شرایط کرونایی، محرومیت‌های آموزشی و تحصیلی در استان سیستان و بلوچستان را پر رنگ تر کرده است. اگر تا سال گذشته، مدارس کپری، فضای نامناسب آموزشی و تهیه نوشت افزار مسأله مدارس این استان بود، امروز، تلفن همراه و تبلت، تهیه ماسک و... هم به این مسائل اضافه شده است.


آنطور که مسئولان این استان می‌گویند 71 درصد جمعیت دانش‌آموزی سیستان و بلوچستان ساکنان مناطق روستایی هستند که به‌علت تعداد کم دانش‌آموزان در روستاها نگرانی در خصوص ابتلای آنها به کرونا وجود ندارد. اما نگرانی اصلی مربوط به دانش‌آموزان مناطق حاشیه‌ای شهرهای بزرگ استان از جمله زاهدان است. مدارس دومین شهر حاشیه نشین کشور همیشه با تراکم بالای جمعیت در کنار کمبود امکانات رو به رو بوده‌اند و همین مسأله در شرایط کرونایی به یکی از دغدغه‌های اصلی مسئولان سیستان و بلوچستان و کادر آموزشی تبدیل شده است.
کمبود ماسک درشهرک‌های حاشیه‌ای زاهدان
یکی از معلمان دبستان «محمد علی فائق» در حاشیه شهر زاهدان، درباره نحوه برگزاری کلاس‌ها در شرایط کرونایی اظهار داشت: اینجا یکی از مدارس مناطق حاشیه‌ای استان است و خانواده‌ها اکثراً توان خرید گوشی هوشمند را ندارند و بیشتر بچه‌ها در کلاس‌های حضوری شرکت می‌کنند و همین نگرانی‌ها را بیشتر کرده است.
او که در پایه اول مشغول به تدریس است، ادامه داد: نمی‌دانم چطور می‌شود بدون امکانات به بچه‌های کلاس اول آموزش بدهیم. خانواده‌ها همکاری کمی دارند و اکثر بچه‌ها در زمینه‌های بهداشتی توجیه نشده‌اند. با وجود آنکه گروه‌های مجازی والدین را از اوایل شهریور ماه راه‌اندازی کرده وبا آنها درباره مسائل بهداشتی صحبت کرده‌ایم اما بسیاری از خانواده‌ها اهمیتی به توصیه‌ها نمی‌دهند. روز اول تمام بچه‌ها ماسک زده بودند اما والدین اصلاً رعایت نکرده بودند. می‌دانیم در این مناطق خانواده ها توان خرید ماسک و... را ندارند برای همین معلم‌ها با کمک خیران برای بچه‌ها ماسک و مایع ضد عفونی تهیه کرده‌اند اما ما تا کی می‌توانیم با این مقدار سر کنیم. مسئولان باید در این زمینه بیشتر کمک کنند. وی با بیان اینکه امسال ثبت‌نام دانش‌آموزان نسبت به سال گذشته تا حدی کم شده است، گفت: سال گذشته در هر پایه اول بین 40 تا 45 دانش‌آموز داشته‌ام که امسال این تعداد به 30 نفر رسیده است. خیلی از خانواده‌ها سواد کافی برای نصب و استفاده از سامانه شاد را ندارند به همین خاطر افت تحصیلی دانش‌آموزان بخصوص در پایه اول زیاد بوده و حتی تعدادی مجبور به تکرار پایه شده‌اند.
این معلم با انتقاد از کمبود زیرساخت‌های اینترنت در استان افزود: سرعت کافی برای برگزاری کلاس‌های آنلاین وجود ندارد. ما کلاس‌ها را به 2 گروه 15 نفره تقسیم کرده‌ایم و هر روز 2 ساعت با آنها کار می‌کنیم اما می‌دانیم این میزان کافی نیست و حتماً باید زمان بیشتری را به آنها آموزش دهیم. با خواهش از همسایه و فامیل برای استفاده بچه‌ها از گوشی‌های آنان، توانسته‌ام 70 درصد دانش‌آموزانم را در گروه‌های مجازی عضو کنم اما پایین بودن سرعت اینترنت باعث شده نتوانیم استفاده کافی را از کلاس‌ها ببریم.
نگرانی از وضعیت مدارس حاشیه شهرها
«حمیدرضا رخشانی»، مدیرکل آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان با اعلام اینکه در روز اول سال تحصیلی جدید 70.15 درصد دانش‌آموزان استان در مدارس حاضر شده‌اند در گفت‌و‌گو با «ایران» اظهار داشت: امسال با وجود شرایط خاص شیوع بیماری کرونا تلاش کرده‌ایم تمام مدارس استان با  رعایت پروتکل‌های بهداشتی پذیرای دانش‌آموزان باشد. درست است که در روز اول برخی دانش‌آموزان در کلاس‌ها حاضر نشدند اما به طور قطع در روزهای آینده دانش‌آموزان بیشتری به مدارس خواهند آمد که همین موضوع اهمیت اجرای پروتکل‌های بهداشتی در مدارس را چندین برابر می‌کند. در حال حاضر استفاده از ماسک در تمام مدارس استان ضروری است و دانش‌آموزان قبل از ورود به مدارس مورد تب سنجی قرار می‌گیرند.
 رخشانی با بیان اینکه بر اساس اعلام دانشگاه علوم پزشکی استان بسیاری از مناطق سیستان و بلوچستان به حالت پایدار رسیده و در حال حاضر کمترین نسبت مبتلایان را در بین استان‌ها داریم، افزود: مدارس استان به مدارس روستایی، مدارس شهری و مدارس مناطق حاشیه‌ای تقسیم شده‌اند که بیشترین نگرانی ما در خصوص مدارس مناطق حاشیه نشین است. حدود 71 درصد دانش‌آموزان استان در مناطق روستایی مشغول به تحصیل هستند. با وجود آنکه بستر اینترنت در این مناطق وجود ندارد و امکان برگزاری کلاس‌های آنلاین فراهم نیست اما با توجه به تراکم پایین دانش‌آموزان در این مناطق نگرانی ای برای برگزاری کلاس‌های حضوری نداریم. در بسیاری از مدارس روستا حدود 30 تا 50 دانش‌آموز مشغول تحصیل هستند که همین امر باعث می‌شود براحتی بتوانیم بحث فاصله‌گذاری را رعایت کنیم. از سوی دیگر ارتباط در روستا‌ها بسیار محدود بوده و اغلب این دانش‌آموزان با خارج از روستا ارتباط ندارند پس امکان انتقال بیماری بسیار کم است. در مدارس شهری نیز دسترسی دانش‌آموزان به تبلت و اینترنت فراهم است و خانواده‌ها هم همکاری بیشتری برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی با مدارس دارند و تا حدودی نگرانی‌های ما را در این زمینه رفع کرده‌اند.
مدیرکل آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان با ابراز نگرانی از شرایط دانش‌آموزان حاشیه شهرهای استان ادامه داد: بیشترین جمعیت استان در مناطق حاشیه‌ای شهر‌های بزرگ استان از جمله زاهدان، زابل، سراوان، چابهار و...ساکن هستند و همین مسأله سبب تراکم بالای دانش‌آموزان در این مناطق شده است. از سوی دیگر کمبود زیرساخت‌ها و امکانات بهداشتی در مناطق حاشیه‌ای استان بر نگرانی‌های ما دامن زده است. متأسفانه اغلب خانواده‌ها در این مناطق حتی توان مالی برای تهیه ماسک و مواد ضد عفونی را ندارند چه برسد به تهیه گوشی‌های هوشمند و بهره‌گیری از سامانه شاد. البته ما با تهیه درس نامه‌هایی برای دانش‌آموزانی که به هر دلیل نمی‌توانند در کلاس‌های آنلاین شرکت کنند تلاش کرده‌ایم تا آنها از آموزش‌ها عقب نمانند.همچنین تعداد زیادی ماسک نیز در مدارس توزیع شده تا در اختیار دانش‌آموزان قرار بگیرد اما باید بپذیریم بودجه آموزش و پرورش محدود است و خانواده ‌ها و خیران باید در این زمینه ما را بیشتر یاری کنند. در حال حاضر بسیاری از ارگان‌ها از جمله ستاد اجرایی امام(ره)، بسیج، سپاه و... پای کار آمده‌اند و در حال تهیه ماسک برای دانش‌آموزان هستند اما ما همچنان در این زمینه کمبود داریم.
سیستان و بلوچستان محروم‌ترین استان از لحاظ زیر ساخت‌های اینترنتی
وی با تأکید بر اینکه سیستان و بلوچستان محرومترین استان از لحاظ برخورداری از زیر ساخت‌های اینترنتی است، گفت: مشکل برگزاری کلاس‌های حضوری در روستاها به علت کمبود دانش‌آموزان و کاهش بیماری تا حد زیادی رفع شده اما مسئولان باید توجه کنند که اگر این شرایط در روستاهای استان وجود نداشت امسال بسیاری دانش‌آموزان این مناطق امکان تحصیل نداشتند. امکان استفاده از ظرفیت سامانه «شاد» در میان همه خانواده‌ها وجود ندارد. در حال حاضر از مجموع حدود ۷۰۰هزار دانش‌آموز سیستان و بلوچستانی تاکنون تنها ۳۰۰هزار نفر دراین سامانه نام‌نویسی کرده‌ و بقیه به‌دلیل مشکلاتی همچون نبود زیرساخت‌های اینترنت، نداشتن موبایل هوشمند و تبلت و همچنین کم آگاهی و ناآشنایی والدین و دانش‌آموزان با کار در محیط مجازی نتوانسته‌اند در این سامانه آموزشی ثبت‌نام کنند.
درس نامه‌ها؛ جایگزین کلاس‌های هوشمند در مناطق محروم سیستان و بلوچستان
درخشانی در خصوص اقدامات پیشگیرانه در مدارس مناطق حاشیه نشین نیز افزود: در مناطق شهری و شهرک‌های حاشیه شهرها نیز از مدارس خواسته‌ایم ظرفیت دانش‌آموزان در هر کلاس را به حداقل رسانده و آنها را به 2 تا 3 شیفت تقسیم کنند تا در هر کلاس حداقل 15 تا 20 دانش‌آموز بیشتر حضور نداشته باشد. همچنین از آنجایی که مدت حضور دانش‌آموزان در کلاس ها  نباید بیشتر از 45 دقیقه باشد آموزش‌های لازم را برای برگزاری کلاس‌های فشرده و مفید به معلم‌ها داده‌ایم تا مهم‌ترین مباحث درسی در همین مدت محدود به دانش‌آموزان ارائه شود.
می دانیم شرایط به‌گونه‌ای است که بسیاری از خانواده ها امکان تهیه گوشی هوشمند را ندارند به همین دلیل برای این دانش‌آموزان درس نامه‌هایی تهیه کرده و از مدارس خواسته‌ایم این جزوات را در اختیار آنان قرار دهند تا آنها در خانه تکالیف خود را انجام دهند.
مدیرکل آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: ما در استان 6 هزار و 664 مدرسه داریم که به طور قطع نمی‌توانیم بر همه آنها نظارت کافی  داشته باشیم بر همین اساس تصمیم‌گیری نهایی را به مدیران و شوراهای مدارس واگذار کرده‌ایم تا آنها با توجه به شناخت کاملی که از امکانات خود دارند بهترین تصمیم را در خصوص برگزاری کلاس‌ها ی درس بگیرند. خانواده‌ها نیز باید ما را در این زمینه یاری کنند. به‌طور مثال اگر دانش‌آموزی بیمار است یا فردی بیمار در خانواده وجود دارد موضوع را به مدرسه اعلام کنند تا خدایی نکرده بقیه دانش‌آموزان درگیر نشوند.
باید بپذیریم امسال شرایط بسیار متفاوت است و شاید مدت‌ها با این بیماری درگیر باشیم پس باید شرایط را به گونه ای آماده کنیم تا هیچ دانش‌آموزی از تحصیل جا نماند. در استان کمبود‌ها زیاد است ما در این شرایط نیاز به حمایت‌های بیشتر دولت و خیران داریم.