راه هوایی دروازه اقتصادی ایران بسته شد

زهرا کشوری
خبرنگار
«فرودگاه کنارک» که تنها راه هوایی بومی‌ها، مسافران و کارکنان و سرمایه گذاران منطقه آزاد چابهار بود تعطیل شد. حالا نه چابهاری‌ها می‌توانند به تهران، مشهد یا شیراز پرواز کنند نه مسافران و سرمایه‌گذاران این منطقه می‌توانند تهران را به مقصد این بندر اقیانوسی ترک کنند. بومی‌های منطقه هم که تعطیلی فرودگاه کنارک را تعطیلی زندگی‌شان می‌دانند، این مسیر را تنها مسیر نزدیکی می‌دانند که مریض‌هایشان را به دارو و درمان در پایتخت یا دیگر شهرها می‌رساند.  زندگی کاری بسیاری از آنها  ارتباط مستقیمی با این فرودگاه دارد.  بعد از فرودگاه کنارک، نزدیک‌ترین فرودگاه به چابهاری‌ها، فرودگاه ایرانشهر است که با بندر 300 کیلومتر فاصله دارد. آنها برای رسیدن به تهران از طریق زمینی هم باید 1500 کیلومتر جاده را پشت سر بگذارند. چابهاری‌ها  می‌گویند: «این فاصله جان عزیزان بیمارشان را تا رسیدن به مراکز بهداشتی تهران می‌گیرد.» تعطیلی فرودگاه کنارک گلایه شدید استاندار سیستان و بلوچستان را هم در پی داشته است. «احمدعلی موهبتی»  از سرگردانی مسافران چابهار و تهران به دنبال این توقف خبر می‌دهد و علت تعطیلی این فرودگاه را مخالفت با ساخت فرودگاه جدید اعلام می‌کند. این اتفاق به گفته موهبتی بارها و بارها افتاده است. موهبتی در گفت وگو با خبرگزاری صدا و سیما می‌گوید: «متولیان فرودگاه شرط بازگشایی و فعالیت مجدد فرودگاه کنارک را توقف و تعطیلی عملیات احداث فرودگاه چابهار اعلام کرده‌اند.» اما «مجتبی شهری» رئیس فرودگاه کنارک در گفت وگو با «ایران» دلیل تعطیلی فرودگاه کنارک را نشت لوله بنزین  به دلیل پوسیدگی آن می‌داند. او در این گفت‌وگو از در حال تعمیر بودن خط لوله 200 متری خبر می‌دهد اما زمان مشخصی برای بازگشایی فرودگاه نمی‌دهد. و تنها می‌گوید: «فرودگاه به زودی باز می‌شود.»
 


شانس بزرگ چابهار از دست می‌رود؟
چابهار سال‌هاست که چشم انتظار گردشگران و سرمایه‌گذاران است. سازمان میراث فرهنگی سابق و وزارتخانه حال حاضر سال 96 را سال سفر به سیستان و بلوچستان اعلام کرد تا سهمی از گردشگری داخلی را به تنها استان اقیانوسی کشور اختصاص بدهد. سیستان و بلوچستان برای این که مقصد گردشگران داخلی و خارجی باشد همه چیز داشت اما آنقدر از مرکز دور بود که بسیاری قید تاریخ 5 هزار ساله‌اش را زدند ساحل شگفت‌انگیز را در تصاویر و فیلم‌ها به تماشا نشستند. و صنایع دستی‌اش را در فروشگاه خیابان ویلا خریدند فرودگاه کنارک تنها مسیری بود که  می‌توانست گردشگران را به تنها بندر ایرانی که به آب‌های آزاد راه داشت، ببرد. وقتی توسعه ساحل مکران روی میز تصمیم‌گیری دولتمردان رفت چابهاری‌ها به رشد استان امیدوار شدند.  «عدنان حسینی» مدیر میراث فرهنگی هرمزگان در گفت‌وگو با «ایران» می‌گوید: «در چند ماه اخیر برای اولین بار پروازها به چابهار به 35 پرواز در هفته رسیده است.» او توقف ناگهانی پروازها در فرودگاه کنارک را ضربه بزرگی به صنعت نوپای توریسم در منطقه سیستان و بلوچستان می‌داند. او ساحل مکران را قلب چابهار می‌داند و اعتقاد دارد که مزایای این ساحل تنها به مردم محلی محدود نمی‌شود. حسینی چابهار را دروازه اقتصادی ایران می‌داند که بسیاری از مایحتاج کشور از طریق این بندر استراتژیک تأمین می‌شود. عدنان حسینی گنج پنهان خواندن سواحل مکران از سوی مقام معظم رهبری را یادآور می‌شود و می‌گوید: «در سیاست کلی برنامه ششم توسعه، دولت توسعه سواحل مکران را دیده و فرودگاه نقش ویژه‌ای در این توسعه دارد.» حسینی می‌گوید: «فرودگاه کنارک ارزان‌ترین و نزدیک‌ترین مسیر برای بومی‌های چابهار است. آنها مریض دارند. علاوه بر این، فرودگاه نقش ویژه‌ای در اشتغال مردم منطقه دارد.»
او از وقوع اتفاقات خوب در حوزه گردشگری چابهار خبر می‌دهد و می‌گوید:« هفته گذشته پرواز چابهار و گرگان برقرار شد که استقبال مسئولان استانی گرگان را هم در پی داشت اما سه روز بعد از این اتفاق خوب، فرودگاه تعطیل شد.» پروازهای فرودگاه کنارک تنها به گرگان و تهران محدود نمی‌شود. پرواز شیراز، بندرعباس و مشهد هم به مقصد چابهار برقرار است. به گفته حسینی اصفهان هم تمایل خود را به برقراری پرواز مستقیم به چابهار نشان داده که می‌تواند در افزایش گردشگران بندر نقش مثبتی ایفا کند. حسینی علاوه بر سیاست‌های کلی نظام برای توسعه چابهار رخ نشان دادن جاذبه‌های ناشناخته سرزمین باستانی سیستان و بلوچستان را یکی از دلایل این استقبال می‌داند. او می‌گوید: «گردشگری سیستان و بلوچستان تازه داشت جان می‌گرفت که فرودگاه کنارک تعطیل شد.»
 
مراکز اقتصادی دنیا حاضر نیستند برای مراکز نظامى پرواز بگذارند
احمد علی موهبتی  استاندار سیستان و بلوچستان  می‌گوید: «۲۷ سال از عمر منطقه آزاد چابهار می‌گذرد، این بندر فاقد راه هوایی، دریایی و زمینی است و نیروی هوایی همواره از احداث فرودگاه در این منطقه ممانعت کرده است.
رئیس جمهوری در  اردیبهشت ماه سال ٩٣ طی مکاتبه‌ای از مقام معظم رهبری تقاضا می‌کند بخشی از زمین فرودگاه پایگاه دهم شکاری، برای ساخت ترمینال و مجموعه فعالیت فرودگاه شرکت فرودگاه‌های کشور در اختیار دولت قرار گیرد.» موهبتی می‌گوید: «متأسفانه این همکاری توسط نیروی هوایی و مجموعه‌ آن صورت نگرفت.»
به گفته موهبتی دولت در ادامه تصمیم گرفت  که فرودگاه جدید را بسازد. بنابراین طرح آن تهیه و در اردیبهشت ۹۵ مجوز ساخت فرودگاه بین‌المللی چابهار توسط کمیته فضایی کشور و سازمان هواپیمایی کشور صادر شد. به دلایلی این فرودگاه در آن مقطع ساخته نشد اما در سال گذشته مجدداً مجوز فرودگاه تمدید شد و عملیات احداث آن در سال جاری آغاز شده است. استاندار وجود فرودگاه را مهم‌ترین و ضروری‌ترین گام برای توسعه گنج پنهان چابهار می‌داند. او گره اساسی توسعه سواحل مکران را  نبود مرز هوایی و دوری چابهار از مرکز مدیریتی کشور و مراکز اقتصادی دنیا می‌داند که حاضر نیستند برای مراکز نظامى پرواز بگذارند.
موهبتی امیدواراست که فرودگاه بین‌المللی چابهار ظرف ۳ ماه آینده راه‌اندازی و گره اساسی توسعه سواحل مکران که نبود فرودگاه است، گشوده شود.
 
200 متر لوله پوسیده جلوی پروازها در چابهار را گرفت!
«مجتبی شهری» رئیس فرودگاه کنارک نه اختلاف مالی را دلیل بسته شدن فرودگاه می‌داند نه رقابت با فرودگاه بین‌المللی در حال ساخت را او نشت بنزین از لوله‌های پوسیده سوخت‌رسانی به ایرلاین‌ها را علت این تعطیلی شوک‌آور اعلام می‌کند. شهری به «ایران» می‌گوید: «10 روز در حالی که نشت بنزین ادامه داشت پرواز برقرار بود که به هدررفت 80 هزار لیتر بنزین منجر شد.» او موضوع پوسیده بودن لوله‌ها را یک موضوع قدیمی می‌داند و می‌گوید: «پیش از این به ایرلاین‌ها اعلام شده بود که بیشترین سوخت را در مبدأ بگیرند تا در فرودگاه کنارک سوخت کمی بزنند و از هدررفت سوخت بیشتر در زمان بارگیری جلوگیری شود.» او در پاسخ به این سؤال که چرا با وجود مشهود بودن پوسیدگی لوله‌ها، خطوط قبل از نشت تعمیر نشده بودند هم می‌گوید:« منطقه رطوبت دارد و نمی‌شود هر لحظه که آهن زنگ زد آن را تعمیر یا تعویض کرد.» او در پاسخ به این سؤال که چه زمانی تعمیر لوله‌ها پایان می‌پذیرد و پروازها شروع می‌شود می‌گوید: «من مدیر فرودگاه هستم و متخصص تعویض لوله نیستم. خط برگشت لوله را تعمیر کرده‌اند و کار ادامه دارد.»
او همچنین در پاسخ به این سؤال که آیا پیمانکار اعلام نکرده است کار را  چه زمانی تحویل می‌دهد هم تاریخی مشخص نمی‌کند اما می‌گوید: «فرودگاه به زودی باز می‌شود.» شهری  در نهایت تعیین تکلیف وضعیت فرودگاه چابهار را موکول به جلسه‌ای می‌داند که امروز با حضور طرفین در تهران برگزار می‌شود.
 
چابهاری‌ها با اتوبوس رفت و آمد می‌کنند
منطقه آزاد چابهار آن طور که «سعید چلندری» معاون حمل و نقل و ترانزیت منطقه آزاد چابهار می‌گوید بعد از تعطیلی فرودگاه کنارک به سمت ایرانشهر رفت تا پروازهای ضروری چابهاری‌ها بعد از طی 300 کیلومتر در ایرانشهر انجام شود.
او به ایرنا می‌گوید: «با رایزنی انجام شده با یکی از شرکت‌های هواپیمایی روزانه دو پرواز به فرودگاه ایرانشهر انجام می‌شود تا خدمت‌رسانی به مردم دچار وقفه نشود.»
به گفته چلندری در دهه‌های گذشته تاکنون منطقه آزاد چابهار هزینه‌های ترمینال مسافری و سایر هزینه‌های جاری و عمرانی فرودگاه کنارک را تقبل و پرداخت کرده است. او می‌گوید: «برای نمونه سال گذشته برای بازسازی ترمینال مسافری این فرودگاه ۷.۵ میلیارد تومان از سوی منطقه آزاد چابهار هزینه شد و به تازگی نیز ۱.۵ میلیارد تومان برای امور تأسیساتی و سرمایشی فرودگاه اختصاص یافته است.»
به گفته چلندری، فرودگاه کنارک بدون اطلاع مسئولان منطقه آزاد چابهار،  فرودگاه را تعطیل می‌کند.
او می‌گوید: «با وجود این در گفت و گویی که با مسئولان فرودگاه انجام دادیم، به آنان پیشنهاد کردیم به جای تعطیل کردن فرودگاه، شرایط جدید برقرار شود زیرا برخی مدل‌های هواپیما که به این منطقه پرواز دارند، نیازی به سوخت‌گیری در فرودگاه ندارند.»
اما مسئولان فرودگاه اعلام می‌کنند به دلیل تَرَک باند فرودگاه نمی‌توانند اجازه پرواز دهند. او می‌گوید: «پس از آن، از فرودگاه درخواست کردیم که با یک باند موجود خدمات‌دهی به پروازها را انجام دهد تا باند دوم بهسازی شود اما پاسخی به ما داده نشد.» تلاش‌های منطقه آزاد برای ادامه فعالیت‌ها در فرودگاه به گفته چلندری به نتیجه نمی‌رسد و پای شورای تأمین شهرستان کنارک وسط می‌آید اما باز هم به ادامه فعالیت‌ها در فرودگاه کنارک منجر نمی‌شود. چلندری هم شرط مسئولان فرودگاه کنارک را توقف ادامه فرودگاه چابهار می‌داند. حال باید ماند و دید که آیا تعمیر خط لوله سوخت فرودگاه می‌تواند پایانی بر توقف فعالیت‌ها در فرودگاه کنارک باشد یا آنطور که مسئولان منطقه آزاد و استاندار می‌گویند مردم باید صبر کنند و با اتوبوس تردد کنند تا سه ماه دیگر فرودگاه بین‌المللی ارتباط آنها را با سایر شهرها برقرار کند.