«پارس‌یک» چشمان تیزبین ایرانی در فضا

سرویس جامعه جوان آنلاین: از سال گذشته چهار پروژه اصلی در پژوهشگاه فضایی ایران در حال پیگیری است که شامل ساخت ماهواره‌های ناهید یک، ناهید دو، پارس یک و نیز بلوک انتقال‌مداری سامان می‌شود. اکنون پارس ۱ به عنوان پیشرفته‌ترین ماهواره سنجش از دور کشور آماده تحویل شده‌است.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در مراسم معرفی دستاورد‌های بومی‌سازی تجهیزات پیشرفته شبکه ملی اطلاعات که صبح دیروز به صورت مجازی در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات برگزار شد، اعلام کرد که عملکرد آزمایشی ماهواره «پارس ۱» در پژوهشگاه فضایی ایران به اتمام رسید و طی هفته آینده تحویل سازمان فضایی می‌شود.
تقسیم کار بین دانشگاه و پژوهشگاه
پژوهشگاه فضایی ایران سازمانی دانش‌محور است که فعالیت‌هایش در قالب سه حوزه اصلی تعریف شده‌است. کسب دانش فنی طراحی و ساخت ماهواره‌های سنجشی و مخابراتی، توسعه خدمات فضاپایه و نیز توسعه کاربرد و سرریز فناوری فضایی به سایر حوزه‌های صنعتی، سه حوزه فعالیت این پژوهشگاه هستند.


یکی از مسائل مهم در حوزه فضایی کشور، پرهیز از موازی‌کاری تعیین شده‌است. بر همین اساس مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی بخشی از پروژه ساخت ماهواره‌ها را برعهده دارند و تکمیل نهایی ماهواره‌ها نیز در پژوهشگاه فضایی ایران انجام می‌شود. ماهواره «پارس ۱» هم در همین راستا و با مشارکت دانشگاه امیرکبیر نهایی شده‌است.
سربلند از هر آزمایشی
آزمون‌های عملکردی مدل تجمیع شده ماهواره سنجشی «پارس ۱» در پژوهشگاه فضایی ایران به طور موفقیت‌آمیز انجام شده‌است.
آزمون عملکردی ماهواره سنجشی پارس ۱ به صورت مخابراتی با استفاده از تست فرکانسی در باند‌های S، X و UV، نرم‌افزار مرکز کنترل مأموریت و نرم‌افزار دریافت تصویر انجام شده‌است. همچنین از شبیه‌ساز GPS و شبیه‌ساز ایستگاه تعیین موقعیت رادیویی به منظور بررسی عملکرد بخش‌های مختلف ماهواره استفاده شده‌است.
آزمون کارایی بخش‌های مختلف ماهواره مانند چرخ عکس‌العملی، مغناطیس‌سنج، عملگر مغناطیسی، ژیروسکوپ، سنسور خورشید، سنسور ستاره، محموله‌های تصویربرداری، سنسور‌های حرارتی و... نیز از طریق آزمایش‌های اختصاصی در دانشگاه و پژوهشگاه، پیش‌تر با موفقیت انجام شده‌بود.
پژوهشگاه فضایی ایران، ماهواره سنجشی «پارس ۱» را به عنوان یکی از پروژه‌های کلیدی این پژوهشگاه، جزو کلاس‌های ماهواره‌های تصویربرداری دانسته است که امکان تصویربرداری در شب را میسر می‌کند.
تمرکز برای ناهید ۲
محمدجواد آذری جهرمی روز گذشته در مراسم معرفی دستاورد‌های بومی‌سازی تجهیزات پیشرفته شبکه ملی اطلاعات با اشاره به تکمیل ماهواره «پارس ۱» گفت: طبق گزارش‌های آقای حسین صمیمی، رئیس پژوهشگاه فضایی، کار آزمایش‌های نهایی برای تحویل ماهواره «پارس ۱» که پیشرفته‌ترین ماهواره تولید داخل است، به سرانجام رسیده و این ماهواره هفته آینده برای طی مراحل بعدی تحویل سازمان فضایی خواهد شد. می‌خواهم همه تمرکزشان را بگذارند برای تکمیل ماهواره «ناهید ۲» که آن‌هم ماهواره مخابراتی مهمی است و امیدوارم همین مسیر پیشرفت در عرصه فناوری اطلاعات با جدیت ادامه پیدا می‌کند تا به سرانجام نهایی برسد.»
وی با بیان اینکه ما دانش فنی لازم را داریم برای اینکه به مسیر حرکتی تولید برویم، افزود: وقتی صحبت از تولید می‌شود، ذهنیت عده‌ای این است که همه چیز باید در داخل تولید شود. درحالی که ساخت قطعات، نیمه‌هادی‌ها و محصولات دیگر، صنایع حائز اهمیت و مهمی هستند که ما در این عرصه‌ها استفاده‌کننده از کشور‌هایی هستیم که تولیدکننده این قطعاتند، اما برنامه‌ریزی نرم‌افزاری و مدل خلاقیتی که برای مدل نهایی به کار می‌رود، حائز اهمیت است که ما دانشش را در داخل داریم.»
آزمون سازگاری الکترومغناطیس
رئیس پژوهشگاه فضایی ایران هم دقیقاً یک ماه قبل یعنی ۲۵ مرداد ماه اعلام کرد که آزمون‌های سازگاری الکترومغناطیس عملکردی ماهواره سنجشی «پارس ۱» در سطح سیستمی با موفقیت انجام شد.
حسین صمیمی با اشاره به موفقیت پژوهشگران پژوهشکده سامانه‌های ماهواره در انجام این تست افزود: متخصصان فضایی مجموعه پژوهشگاه فضایی توانستند برای نخستین‌بار در کشور این آزمون را روی ماهواره به انجام برسانند.
وی خاطر نشان کرد: تا به‌حال این آزمون در ماهواره‌های مختلف روی ماژول‌ها انجام شده‌بود، ولی بیشترین اهمیت آزمون سازگاری الکترومغناطیس عملکردی به دلیل تست روی خود ماهواره «پارس ۱» بوده که برای نخستین بار این آزمون روی یک ماهواره به انجام رسیده‌است.
صمیمی افزود: این تست که در مرکز آزمون و یکپارچه‌سازی پژوهشگاه فضایی ایران انجام شد، شامل آزمون سازگاری با پرتابگر (اعم از CE، CS و RS)، آزمون سازگاری درون‌سامانه‌ای، آزمون اتصالات و سیم‌بندی بوده‌است.
اختراع در کنار ماهواره
رئیس پژوهشکده سامانه‌های ماهواره‌ای پژوهشگاه فضایی هم ۲۹ تیرماه خبر داد که آزمون‌های محیطی «سامانه‌ایزولاتور» طراحی‌شده برای مدل پیش‌پروازی ماهواره «پارس۱» در پژوهشکده سامانه‌های ماهواره پژوهشگاه فضایی ایران با موفقیت به انجام رسید.
حامد بابایی با اعلام این خبر اظهار کرد: ایزولاتور غیرفعال برای کاهش سطح ارتعاشات منتقل شده به ماهواره در این پژوهشکده طراحی و ساخته‌شده که پیش از این، به عنوان اختراع، در مرکز مالکیت فکری و اداره ثبت اختراعات نیز به ثبت رسیده‌است.
نقطه عطفی در طراحی و ساخت ماهواره‌ها
بابایی تشریح کرد: با توجه به حساسیت بالای تجهیزات فضایی مورد استفاده در ماهواره‌ها به ارتعاشات و احتمال بروز آسیب در تجهیزات در اثر ارتعاشات وارده ناشی از پرتاب، طراحی و ساخت این سامانه‌ایزولاتور می‌تواند نقطه عطفی در طراحی و ساخت ماهواره‌ها در داخل کشور به حساب آید و همچنین افزون بر جلوگیری از توقف پروژه‌های ماهواره‌ای، در هزینه و مدت زمان اجرایی آن‌ها کاهش چشمگیری به وجود آورد. رئیس پژوهشکده سامانه‌های ماهواره در خصوص چگونگی آزمون‌های محیطی سامانه‌ایزولاتور اظهار کرد: آزمون‌های انجام شده شامل آزمون مودال، ارتعاشات اتفاقی، ارتعاشات سینوسی، ارتعاشات شبه استاتیکی و شوک در راستای محوری و جانبی بوده‌است که در نتیجه آن، ایزولاتور طراحی شده ضمن تحمل بار‌های ارتعاشی وارده ناشی از شرایط پرتاب، به خوبی توانست بار‌های منتقل شده به نقاط مختلف ماهواره را تا سطح قابل‌قبولی کاهش دهد. ماهواره «پارس ۱» به دنبال خود فناوری‌های دیگری را هم در کشور ایجاد کرد. سال‌ها بود که متخصصان کشور برای ماهواره تصویر‌برداری دید در شب تلاش می‌کردند و در نهایت این تلاش‌ها اکنون به موفقیت منجر شده‌است.