روزنامه وطن امروز
1399/06/27
متعلقه اسرائیل
گروه بین‌الملل: وزرای خارجه امارات و بحرین سه‌شنبه‌شب در حالی توافق عادی‌سازی رابطه با رژیم صهیونیستی را در چارچوب توافق عادی‌سازی روابط امضا کردند که جز 2 کشور عمان و مصر هیچ‌کدام از کشورهای منطقه رویکرد مثبتی نسبت به این توافق نداشتند و اکثر کشورهای منطقه پیش از امضای توافق مخالفت جدی خود را با این عادی‌سازی اعلام کردند و آن دسته از کشورهای جهان اسلام که رویکرد مبهمی نسبت به این توافق داشتند نیز پس از امضای توافق عادی‌سازی روابط از اظهارنظر پیرامون آن خودداری کردند. کارشناسان معتقدند سکوت سنگین کشورهای عربی علاوه بر اینکه نشانه شرمساری گسترده آنها از توافق امضا شده است، حاکی از ناامیدی آنها به آینده این توافق است. نگاهی به متن این توافق نشان از دلیل این ناامیدی دارد. *** متن کامل توافق صلح امارات و رژیم صهیونیستی ۱- برقراری صلح و روابط دیپلماتیک و عادی‌سازی کامل روابط دوجانبه ۲- طرفین در روابط‌شان به منشور ملل‌متحد و اصول قوانین بین‌المللی تکیه می‌کنند و هر کدام حاکمیت دیگری و حق زیستن در صلح و امنیت را به رسمیت می‌شناسد و 2 طرف روابط دوستانه بین خود و شهروندان‌شان برقرار کرده و تمام اختلافات را به روش مسالمت‌آمیز حل می‌کنند. ۳- افتتاح سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌ها و تبادل سفرای دائم در سریع‌ترین زمان ممکن بعد از امضای معاهده ۴- طرفین به اهمیت تفاهم و همکاری و هماهنگی در زمینه‌های صلح و ثبات به عنوان پایه و اصل روابط‌شان و ابزاری برای تقویت صلح و ثبات در خاورمیانه توجه می‌کنند. 2 طرف متعهد می‌شوند اقدامات لازم را برای ممانعت از هرگونه فعالیت‌های تروریستی و خصمانه علیه یکدیگر اتخاذ کرده و اجازه حمایت از چنین فعالیت‌هایی را در داخل یا خارج ندهند. ۵- به خاطر پیشبرد روند صلح و ثبات و شکوفایی در تمام خاورمیانه 2 طرف توافق‌های دوجانبه‌ای را در زمینه‌های نظارت پزشکی، علوم و تکنولوژی، گردشگری، فرهنگ، ورزش، انرژی، محیط‌زیست، آموزش، دریایی، ارتباطات، پست، کشاورزی، امنیت غذایی و آب امضا می‌کنند. 2 طرف می‌توانند توافق‌هایی در زمینه‌های دیگر از جمله حمایت مالی و سرمایه‌گذاری، هواپیمایی، ویزا و خدمات کنسولگری، اختراع، تجارت و روابط اقتصادی داشته باشند. ۶- تقویت فرهنگ همزیستی بین شهروندان امارات و اسرائیل از طریق ایجاد برنامه‌ها و مذاکرات ادیان و تبادلات فرهنگی و آکادمیک و علمی و اتخاذ تدابیر درباره ویزا برای تسهیل سفر امن شهروندان. 2 طرف برای مقابله با افراط‌گرایی که به انزجار، دودستگی و تروریسم دعوت می‌کند و مقابله با تبعیض و عضوگیری و ایجاد همایش مشترک صلح و همزیستی تلاش می‌کنند. ۷- طرفین آماده پیوستن به آمریکا برای ارتقا و ایجاد دستورکارهای استراتژیک خاورمیانه برای گسترش روابط دیپلماتیک و تجاری و ثبات منطقه هستند. ۸- این معاهده بر وظایف و حقوق 2 طرف به موجب منشور ملل متحد و اجرای احکام توافق‌های چندجانبه که هر کدام از امارات و اسرائیل در آن شرکت دارند، تاثیری ندارد. ۹- طرفین برای عمل به تعهدات‌شان صرف نظر از هرگونه اقدام یا سستی طرف مقابل و صرف‌نظر از هرگونه سندی که با این معاهده همسو نباشد، حسن‌نیت داشته باشند. هر طرفی به دیگری توضیح می‌دهد که مغایرتی بین تعهداتش در این معاهده وجود ندارد. 2 طرف متعهد می‌شوند وارد هیچ‌گونه تعهد و توافقی که مغایر با این معاهده باشد، نشوند. ۱۰- طرفین در سریع‌ترین زمان ممکن این معاهده را تصویب می‌کنند و بعد از تبادل اسناد وارد مرحله اجرایی می‌شوند. ۱۱- نزاع‌هایی که بر سر اجرا یا تفسیر این معاهده به وجود می‌آید از طریق مذاکره حل میشود. هر نزاعی از این قبیل که نتوان از طریق مذاکره آن را حل کرد، به داوری گذاشته میشود. ۱۲- این معاهده برای دبیرکل سازمان ملل فرستاده میشود تا طبق احکام ماده ۱۰۲ منشور سازمان ملل آن را ثبت کند. * پیوست‌ها بر اساس بند پنجم که به آن اشاره شد 2 طرف توافق‌های دوجانبه‌ای در زمینه‌هایی امضا خواهند کرد و این احکام همراه معاهده و بخش جدایی‌ناپذیر آن هستند. این زمینه‌ها عبارتند از: * حمایت مالی و سرمایه‌گذاری طرفین فورا برای گسترش روابط سرمایه‌گذاری و دادن اولویت به امضای توافق‌هایی در زمینه حمایت مالی و سرمایه‌گذاری و اهمیت دادن به نقش اصلی این توافق‌ها در توسعه اقتصادی 2 طرف و خاورمیانه تلاش خواهند کرد. * هواپیمایی 2 طرف اهمیت انجام پروازهای مستقیم و منظم میان اسرائیل و امارات به عنوان ابزار اصلی برای ارتقای روابط را به رسمیت شناخته و برای ایجاد گذرگاه بین‌المللی هوایی و اجرای توافق‌های لازم درباره ویزا و خدمات کنسولگری برای تسهیل سفر شهروندان تلاش خواهند کرد. * گردشگری امارات و اسرائیل بر تمایل‌شان برای تقویت همکاری در زمینه گردشگری به عنوان عنصر اصلی توسعه اقتصادی و تقویت روابط مردمی و فرهنگی تاکید دارند. برای تحقق این هدف طرفین برای تسهیل تبادل اطلاعات و شرکت در نمایشگاه‌های گردشگری و تبلیغ پروژه‌های گردشگری مشترک و برنامه‌ها تلاش می‌کنند. * اختراع و روابط تجاری و اقتصادی همکاری در زمینه اختراع و روابط تجاری و اقتصادی افزایش می‌یابد تا مردم از فایده صلح بهره ببرند. * علوم و تکنولوژی 2 طرف به نقش مهم علوم و تکنولوژی و اختراع در رشد بخش‌های اصلی اذعان دارند و تلاش مشترک و همکاری در زمینه پیشرفت علمی و تکنولوژی را تقویت می‌کنند. * محیط‌زیست طرفین به اهمیت حفاظت محیط‌زیست و بهبود آن و تشویق ابتکار در این زمینه برای توسعه پایدار در منطقه و خارج آن اذعان دارند. * ارتباطات و پست 2 طرف برای ارتقای مستمر ارتباطات و تکنولوژی اطلاعاتی و خدمات پست تلاش می‌کنند. همچنین به ایجاد خدمات ارتباطی مستقیم از جمله خطوط تلفن و تقویت تبادلات پست و کابل دریایی و استفاده از ماهواره می‌پردازند. * پزشکی و بهداشتی امارات و اسرائیل برای مقابله با کرونا و در زمینه آموزش پزشکی و اختراع در زمینه هوش مصنوعی و مدیریت شرایط فوق‌العاده و موارد دیگر همکاری می‌کنند. * کشاورزی و امنیت غذایی طرفین برای توسعه کشاورزی پایدار و نقش آن در حل دغدغه‌های امنیت غذایی و حفظ محیط‌زیست اهمیت قائلند و درباره تبادل و ارتقای تکنولوژی‌ها و اختراع در زمینه کشاورزی و آبیاری و زمینه‌های دیگر تلاش می‌کنند. * آب امارات و اسرائیل اهمیت زیادی برای استفاده پایدار از آب قائلند و برای حل مسائل در این زمینه و مدیریت منابع آبی و امنیت آبی و حفظ و تصفیه همکاری می‌کنند. * انرژی 2 طرف در زمینه نیازشان برای تقویت انرژی و گاز طبیعی و شبکه‌های منطقه‌ای و انرژی‌های جایگزین و امنیت انرژی همکاری می‌کنند. * اقدامات دریایی هر کدام از 2 طرف حق کشتی‌های طرف مقابل برای عبور از آب‌های منطقه‌ای را بر اساس قوانین بین‌المللی به رسمیت می‌شناسد و به دیگری حق ورود کشتی‌ها و محموله‌ها به بنادر خود را می‌دهد. * همکاری حقوقی با توجه به اهمیت وجود چارچوب قانونی و حقوقی برای حمایت از اشخاص و کالاها و تقویت محیط کاری دوستانه باید 2 طرف نهایت تلاش‌شان را برای همکاری در این زمینه و کمک حقوقی متقابل در امور مدنی و تجاری به کار گیرند. *** ملاحظاتی پیرامون متن توافق عادی‌سازی روابط حسین آجورلو*: مراسم توافق • فضای حاکم بر جلسه توافق یک فضای صهیونیستی بود تا عربی و میهمانان عرب کمتر بودند. • مشارکت امارات و بحرین در سطح وزیر خارجه علاوه بر اینکه عدم تراز دیپلماتیک را نشان می‌داد، به این دلیل که وزیر خارجه بحرین از خاندان سلطنتی این کشور نیست، می‌توان تردیدهای هیات حاکمه امارات و بحرین درباره آینده توافق را هم مدنظر داشت. • ترامپ به دنبال این بود مراسم توافق باشکوه و با مشارکت‌هایی باشد و پیش از این زمینه‌چینی زیادی کرده بود اما مقاومت برخی کشورهای منطقه و مخالفت جامعه جهانی با آن نشان داد این طرح شکست خورده است. کلیت توافق • آنچه از متن منتشر‌شده توافق عادی‌سازی روابط قابل ارزیابی است اینکه این توافقنامه یک توافق سیاسی است و بار حقوقی چندانی ندارد. • توافق عادی‌سازی روابط در قبال منطقه غرب آسیا ناظر بر راهبرد برتری رژیم صهیونیستی و تضعیف امارات است تا جایی که استقلال رای آن را تحت تاثیر قرار داده است. • این توافق در پشت‌پرده حتما ملاحظات امنیتی و نظامی دارد که علاوه بر جریان مقاومت منافع ترکیه، مصر، اردن و حتی عربستان را هم تحت تاثیر قرار خواهد داد. • بندهای توافق نشان می‌دهد ۲ طرف بهره چندانی از یکدیگر نخواهند برد و در عمل امارات در نقطه ضعف این توافق قرار دارد. • از آنجا که امارات پیش از این توانایی تامین نیازهای تکنولوژیک خود از اروپا، آمریکا و برخی دیگر از کشورها را داشته است، تاکید بر همکاری تکنولوژیک با رژیم صهیونیستی آورده قابل توجهی برای اماراتی‌ها ندارد. • مهم‌ترین عایدی رژیم صهیونیستی در این توافق شناسایی آن از سوی امارات است. • کلی بودن بندهای توافق و اینکه در آن مساله لغو الحاق و آینده فلسطین مطرح نشده و بحث شهرک‌سازی نیز به میان نیامده، نشان دهنده این است که بندهای توافق بدون ملاحظات کارشناسی و با سرعت تهیه شده است که همین نشان از استفاده ابزاری ترامپ از امارات و بحرین برای انتخابات دارد. • در تمام توافقات قبلی بین کشورهای عربی (مصر و اردن) با رژیم صهیونیستی موضوع اراضی اشغالی و فلسطین درج شده و اینکه یک کشور عربی (امارات) تن به این ذلت داده، نشان‌دهنده استیصال امارات در برابر آمریکاست. بررسی برخی بندهای توافق • در بند 6 بحث همزیستی مسالمت‌آمیز مطرح شده که نشان‌دهنده عدم اعتماد صد درصدی رژیم صهیونیستی به این توافق است. صهیونیست‌ها با عبرت گرفتن از توافق قبلی با اردن، مصر و رژیم پهلوی که پشتوانه مردمی نداشت با مطرح کردن این بند به دنبال نفوذ در بدنه اجتماعی هستند . • در بند 7 طرفین نقش خود را در راهبرد منطقه‌ای آمریکا در خاورمیانه تعریف کرده‌اند و این یعنی آنها در بلندمدت به دنبال نظم آمریکایی در غرب آسیا هستند. «جرد کوشنر» هم پس از توافق بر این مساله تاکید داشت و از خاورمیانه جدید صحبت کرد؛ روندی که نه تنها در تضاد با منافع مقاومت قلمداد میشود که حتی منافع ترکیه و عربستان را هم به خطر می‌اندازد. • بند 9 توافق حاکی از فشار حداکثری آمریکا و تحقیر امارات است. این بند که در صدد محدود کردن امارات و به نوعی تحقیر جهان اسلام است، تلویحا بحث برتری این توافق نسبت به توافق‌های دیگر را مطرح می‌کند که در پی آن تعهدات پیشین امارات در قبال فلسطین بویژه تعهدات مربوط به اتحادیه عرب را تحت تاثیر قرار خواهد داد. • در پیوست توافق مسأله مربوط به توافقات دریایی و همکاری در بخش بنادر هم موضوع مهمی است که حساسیت‌های امنیتی و نظامی خاص خود را دارد. *** [بی‌محلی رسانه‌های آمریکایی به توافق عادی‌سازی امارات و بحرین با اسرائیل] یکی از مهم‌ترین اتفاقات در رابطه با توافق امارات و بحرین با رژیم صهیونیستی که با نظارت دونالد ترامپ منعقد شد، این بود که رسانه‌های مطرح آمریکایی توجه چندانی به این توافق نشان ندادند. سایت عربی ۲۱ در رصد برجسته‌ترین سایت‌ها و روزنامه‌های آمریکایی دریافت که روزنامه‌های واشنگتن‌پست، نیویورک‌تایمز، وال‌استریت ژورنال و یو‌اس‌ای‌تودی، این توافق را نادیده گرفته و این مساله را در عناوین اصلی خود قرار ندادند و صرفا برخی از آنها به خبری کوچک در حاشیه بسنده کردند. رسانه‌های آمریکایی به توافق‌های عادی‌سازی میان کشورهای عربی و اسرائیل به عنوان یک هدیه انتخاباتی برای دونالد ترامپ طی کمپینش برای پیروزی بر جو بایدن، رقیب دموکرات وی می‌نگرند. روزنامه نیویورک‌تایمز گزارشی را روز سه‌شنبه منتشر و در آن اعلام کرد بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل بشدت مدیون ترامپ است، چرا که ترامپ از دادن هدایای دیپلماتیک به وی دست برنداشته و این هدایا در زمان مناسب به دست وی رسیده و او را در عرصه سیاسی نجات داده است. این روزنامه نوشت، این 2 توافق آنطور که ترامپ مدعی است، برای «صلح» نیستند، چرا که درگیری‌های حقیقی را متوقف نخواهند کرد، بلکه مرحله‌ای از عادی‌سازی از جمله روابط دیپلماتیک و سفرهای متقابل را میان اسرائیل و این 2 کشور عربی آغاز می‌کنند. این طرف‌ها هیچ‌گاه جنگی با یکدیگر نداشته‌اند و طی سال‌های مدید روابط محرمانه داشتند.