روزنامه مردم سالاری
1399/07/01
لزوم تحول در كتاب‌هاي درسي
شيوع كرونا و پيامدهاي آن در سطوح مختلف جوامع تاثيراتي برجاي گذاشت كه براي سازگاري و ادامه مسير در آن زمينه‌ها نياز به تصميمات و اجراي تغييراتي بود كه بتواند بحران پيش آمده را مديريت كند. در اين ميان نظام آموزشي دستخوش تعطيلي در مراكز آموزشي شد و متوليان امر براي جبران كاستي‌هاي پيش آمده به آموزش از طريق تلويزيون و فضاي مجازي روي آوردند. هرچند كه آموزش و پرورش كشور ما كمي ديرتر از نظام آموزشي نوين پا به عرصه آموزش بر بستر اينترنت گذاشت اما می‌تواند با بهره‌گيري از دانش بومي و مطالعات تطبيقي در اين مسير نتايج قابل قبولي به دست آورد. چندين سال است كه رويكرد يادگيري ارتباط گرايي از سوي صاحبنظران به نظام آموزشي پيشنهاد مي‌شود اما ناخرسندانه پيگيري آن در حدي نبوده است كه آموزش و پرورش را براي قبول چنين رويكردي آماده كند. پژوهش‌های انجام گرفته در ديگر نظام‌هاي آموزشي نشان می‌دهد كه آوردن فن آوری به کلاس‌های درس تأثیر مثبتی بر کیفیت آموزش داشته است. بدون ترديد يكي از اين فناوري‌ها استفاده از كتاب‌هاي الكترونيكي به جاي كتاب‌هاي درسي چاپي است. هدف از کتاب‌های الکترونیکی ساده سازی و تقویت تجربه یادگیری است. کتاب‌های دیجیتال روند یادگیری را تعاملي‌تر و جذاب‌تر می‌کنند چرا كه با اين نوع كتاب به جای گوش دادن به یک نفر که به طور مداوم در حال صحبت کردن است، دانش آموزان می‌توانند به طور فعال در فرایند یادگیری شرکت کنند. ادغام کتاب‌های الکترونیکی با آموزش حضوري در کلاس درس، یادگیری را به یک تجربه سرگرم کننده و جذاب تبدیل می‌کند. ديگر آن روزها گذشته است که دانش‌آموزان مجبور بودند هر روز کیف‌های پر از کتاب را به کلاس‌های درس برده و به خانه برگردانند. با ورود کتاب‌های الکترونیکی به حوزه آموزشی، یک دستگاه ديجيتال برای داشتن برنامه درسی کل سال تحصيلي کافی است. این کتاب‌های دیجیتالی را می‌توان در سنین مختلف از مهد کودک تا سطح دانشگاه، برای دانش آموزان و دانشجويان معرفی کرد و اطمینان حاصل کرد که یادگیری هرگز برای آنها کسل‌کننده نخواهد بود. کتاب‌های الکترونیکی، اصلاحات و تغييرات آموزشی مطلوبي ایجاد کرده‌اند که به دانش آموزان کمک می‌کند تا بهتر و سریعتر یاد بگیرند. البته سیستم یادگیری مؤثر باید اطمینان حاصل کند که دانش آموزان به طور فعال در فرایند یادگیری شرکت می‌کنند. اما مزایای استفاده از کتاب‌های الکترونیکی چیست؟-مطالعه در هر مكان و هر زمان؛ حمل کتاب الکترونیکی آسان است. به جای حمل کیفي پر از کتاب، حمل وسیله ديجيتالي مثل تبلت يا موبایل که کتاب‌های الکترونیکی را پشتیبانی می‌کنند، راحت‌تر است. این روزها بیشتر دانش‌آموزان یک دستگاه مبتنی بر فناوري‌هاي اطلاعاتي و ارتباطاتي دارندكه می‌تواند یک تلفن هوشمند، تبلت یا لپ تاپ باشد. قابلیت حمل کتاب الکترونیکی به دانش آموزان این امکان را می‌دهد تا هر زمان که بخواهند به یادداشت‌ها و مطالب درسی خود مراجعه کنند و به جای حمل چندین کتاب، دانش‌آموزان همه چیز را در یک مکان و زمان داشته باشند.
- دسترسی آفلاین به کتاب‌های الکترونیکی؛ بیش از پنجاه درصد از جمعیت جهان به اینترنت دسترسی دارند. با این حال، همه ما گاهی اوقات با مشکلاتي در اتصال به اينترنت و شبکه مواجه هستيم. به منظور اطمینان از اینکه اتصال به اینترنت مانع از یادگیری با دستگاه‌های ديجيتالي نمی‌شود، این روزها نظام‌هاي آموزشي خدمات آفلاین ارائه می‌دهند. در اين شكل از خدمات الكترونيكي دانش آموزان می‌توانند محتوای مورد نظر خود را بارگیری کرده و آن را در دستگاه خود ذخیره کنند و بعدا از آنها استفاده كنند.
- ویژگی‌هاي تعاملی متعدد و چند گانه؛ کتاب‌های الکترونیکی فقط براي خواندن ساده نیستند بلکه تمام ابزارهای مناسب برای کمک به دانش آموزان در یادداشت برداري و برجسته کردن مطالب را دارند. دستگاه‌های خواندن کتاب‌هاي الكترونيكي دارای بسیاری از ویژگی‌های تعاملی، مانند حاشیه نویسی، ابزار قلم، بزرگنمایی صفحه، گزینه جستجو، خواندن با صدای بلند و غیره است. ابزار جست‌وجو به دلیل توانایی موجود در یافتن کلمات و موضوعات در یک لحظه، مطلوب ترین ابزار است چرا كه با یافتن یک موضوع یا اصطلاح خاص، از فرآیند اتلاف زمان براي جست و جو در صفحات قبلي و بعدي جلوگیری می‌کند. دانش‌آموزان می‌توانند صفحات و فصل‌ها را نشانه گذاري کنند. فرهنگ لغت آنلاین به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا به سرعت، معانی کلمات را پیدا کنند و علاوه بر این، کاربر می‌تواند اندازه و سبک فونت را تغییر داده و میزان روشنایی دستگاه را مطابق آنچه که در نظر آنها مناسب است تنظیم کنند.
- استفاده از سرگرمي‌هاي رسانه‌اي؛ لازم نیست كه محتوای آموزشي فقط متن باشد. معلمان می‌توانند موسیقی، انیمیشن، فیلم و توضیحات صوتی را در ماژول یادگیری قرار دهند. فیلم‌هاي آموزشي روند یادگیری را جذاب‌تر می‌کنند چرا كه دانش آموزان می‌توانند مکث کرده و به عقب برگردند و دوباره آن را تماشا کنند. تماشای محتوای ویدیويي در حفظ اطلاعات بسیار بهتر از خواندن مطالب مشابه كمك می‌كند. بسیاری از ناشران ویدیوها را در کتاب‌های الکترونیکی خود درج می‌کنند تا دانش آموزان درگیر مطالب درسی باشند. فیلم‌ها و انیمیشن‌ها همزمان با آموزنده بودن، به ارزش‌هاي سرگرمی در كتاب‌هاي الكترونيكي اضافه می‌کنند و این کمک می‌کند تا توانایی آنها در یادگیری و یادآوری اطلاعات بهبود یابد.
- تجربه با ارزش افزوده؛ ارزش افزوده در حال تغییر فضای یادگیری است و گنجاندن ارزش افزوده به كتاب‌هاي الكترونيكي، یک تجربه یادگیری همه جانبه را برای دانش آموزان فراهم می‌کند. ارزش افزوده می‌تواند هر تصویر عادی را به یک تصویر سه بعدی پیشرفته تبدیل کند و دانش آموزان می‌توانند از هر زاویه‌ای آن را مشاهده کنند.آنها فقط باید دستگاه دارای قابلیت برنامه ارزش افزوده خود را به تصویر یا شی نشان دهند و تصویری تولید شده توسط رایانه روی صفحه نمایش آنها ظاهر میشود. این تصویر سه بعدی به دانش‌آموزان در تجربه یادگیری همه جانبه و قانع کننده کمک می‌کند. دانش آموزان این تصاویر پیشرفته را از نمودارهای مسطح بهتر می‌فهمند چرا كه جذاب تر است.
- صرفه‌جویی در هزینه‌های چاپ؛ کتاب‌های الکترونیکی به کاغذ نیاز ندارند. نویسندگان می‌توانند کار خود را با فرمت PDF ارسال کنند که می‌تواند به کتاب‌های الکترونیکی تبدیل شود. بنابراین در تمام هزینه‌های مربوط به چاپ مثل خرید کاغذ چاپ، طراحی چیدمان و گالینگور و غیره موجب صرفه جویی میشود و حتی با رفع نیاز به چاپ، محیط زيست را نجات داده میشود. هر ساله میلیون‌ها درخت برای تولید کاغذ قطع می‌شوند و هزینه حمل و نقل، ساخت کاغذ و تمام ردپای کربنی را که در آن باقی مانده است، موجب صدماتي به محيط زيست میشود. کتاب‌های الکترونیکی در آموزش و پرورش می‌توانند بهترین جایگزین کتاب‌های چاپ شده همتای خود باشند.
- محتوای به روز شده دهید؛ اگر در طول يك سال تحصيلي برخی اطلاعات به روز شده در برنامه درسی به وجود بيايد، نظام آموزشي مجبور خواهد بود كه براي سال تحصيلي آينده آن مطالب علمي به روز را در كتاب‌هاي درسي در نظر بگیرد و چاپ کند. اما با کتاب‌های الکترونیکی، تمام مطالب یادگیری و دانش به روز در ابر اينترنتي ذخیره میشود و این بدان معناست که کتاب‌های الکترونیکی می‌توانند در هر زمان که بخواهید به روز شوند. بنابراین، معلمان می‌توانند اطمینان حاصل کنند که دانش‌آموزان در هر زمان اطلاعات به روز را دارند.
- ارزیابی تعاملی؛ کتاب الکترونیکی شامل خودارزیابی دانش آموزان برای ميزان دانش كسب شده است. کتاب‌های الکترونیکی در سراسر فصل درسي با آزمونها و تمرین‌ها تعبیه شده اند و همچنین بعد از پایان فصل، برای اطمینان از این که دانش آموزان اطلاعات خوانده شده را حفظ و درك می‌کنند، خودارزيابي دارند. ارزیابی‌های کتاب الكترونيكي می‌تواند نتایج فوری را ارائه دهد، بنابراین دانش آموزان می‌توانند بلافاصله نتایج آزمون را مشاهده کنند و نه تنها دانش آموزان، معلم همچنین می‌تواند نتایج آزمون را مشاهده کرده و بازخورد فوری را ارائه دهد. کتاب‌های الکترونیکی اطمینان می‌دهند که دانش آموزان از طریق فیلم‌ها، انیمیشن‌ها، واقعیت افزوده، تغییر نمایشگرها، یادداشت برداری و غیره با مطالب یادگیرنده در تعامل هستند و یک تجربه یادگیری کاملاً غنی را به دانش آموزان ارائه می‌دهند و به آنها در بهبود عملکرد آموزشي کمک می‌کنند.
معرفی کتاب‌های الکترونیکی در آموزش، تجربه یادگیری را براي دانش آموزان بهینه کرده و اين فرايند را به یک رویداد جالب و جذاب تبدیل کرده است. با اين وجود در كشور ما به دليل عدم دسترسي برخي از مناطق به پوشش‌هاي اينترنتي امكان استفاده از آموزش در بستر فضاي مجازي و بكارگيري كتاب‌هاي الكترونيكي وجود ندارد. بنابراين براي برقراري عدالت آموزشي و پيشرفت عملكردي در نظام يادگيري الكترونيكي نياز است تا بخش‌هاي مختلف دولت براي رفع موانع موجود همت گمارند و اقدامات هدفمند و ماخوذ به نتيجه‌اي را بسترسازي كنند.
سایر اخبار این روزنامه
لزوم تحول در كتاب‌هاي درسي
خبر
تلاش برای جلوگیری از لوکس‌شدن تخم‌مرغ
ماجرای تحویل خودروی دنا پلاس به نمایندگان چیست؟
وزن سنگین «بایدن» در نظرسنجی‌های انتخاباتی
ثبت نام ایران برای پیش خرید واکسن کرونا
پذیرش قطعنامه از سوی امام راحل مبتنی بر عقلانیت و تدبیر بود
خرابکاری در نطنز توسط آژانس و کشورهای عضو محکوم شود
بیانیه ارتش به مناسبت چهلمین سالگرد هفته دفاع مقدس
امروز فقدان سردار سلیمانی بیش از همیشه احساس میشود
