ساخت پتروپالایشگاه تمام ایرانی قرارگاه خاتم

سرویس اقتصادی جوان آنلاین: در دوره اوج تحریم‌ها بود که قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء پس از خروج شرکت‌های خارجی از ایران مأموریت ساخت پالایشگاه ۳۶۰‌هزار بشکه‌ای ستاره خلیج‌فارس را بر عهده گرفت. گرچه وزارت نفت در تزریق منابع مالی به پروژه بسیار سخت عمل کرد، اما سرانجام این پالایشگاه به عنوان بزرگ‌ترین پالایشگاه میعانات گازی جهان احداث و به بهره‌برداری رسید.
به گفته مسئولان، این پالایشگاه را می‌توان از نظر استفاده از توانمندی متخصصان داخلی در اجرا و استفاده از تجهیزات تولید داخل، ایرانی‌ترین پالایشگاه کشور نامید. در شرایط تحریم‌ها و در سال جهش تولید، هم‌اکنون نزدیک ۷۰‌درصد محصول تولیدی در پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس بنزین است که افزون بر تأمین بخش مهمی از نیاز کشور به فرآورده باکیفیت، مانع از کاهش مقدار خوراک ورودی به این پالایشگاه شده است. هم‌اکنون به‌طور میانگین روزانه ۴۵‌میلیون لیتر بنزین و ۱۷‌میلیون لیتر نفت گاز در این پالایشگاه تولید می‌شود که این مقدار تولید با افزایش ظرفیت پالایشی به ترتیب به حدود روزانه ۵۴‌میلیون لیتر و ۲۰‌میلیون لیتر خواهد رسید.
مخالفت وزارت نفت با فاز چهارم
طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته برای احداث فاز چهارم پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس قرار بود یک واحد ۱۲۰‌هزار بشکه‌ای دیگر به مجموع ظرفیت این واحد پالایشی اضافه شود. سعید محمد، فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء در تاریخ ۲۸ تیر ۹۹ با اشاره به آخرین اقدامات قرارگاه در حوزه صنایع پتروشیمی گفت: اکنون در حال توافق با وزارت نفت برای احداث فاز جدیدی در پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس هستیم و در صورت توافق با وزارت نفت، برنامه‌ریزی ۱۰۰‌درصدی برای ایرانیزه کردن ساخت و به کارگیری تجهیزات داریم.


فرمانده قرارگاه خاتم با بیان اینکه این قرارگاه تولید محصولات پتروشیمی را در جایگاه پیمانکار بر عهده دارد، افزود: از آنجا که ما سازنده پروژه هستیم و قطعه تهیه می‌کنیم، پس از تحریم‌ها کارفرمایان قبول کردند به سمت سازندگان ایرانی بروند، به همین دلیل ۷۰‌درصد تجهیزات پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس و فاز‌های مجتمع گازی پارس جنوبی (که قرارگاه اجرایی کرده) ایرانی‌سازی شده است، با این وجود، اما وزارت نفت این پیشنهاد را قبول نکرد و قرار‌ها طور دیگری پیش رفت.
گام دوم قرارگاه
با تجربه به دست آمده در ساخت پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس که منجر به ورود ایران به جرگه صادرکنندگان بنزین شد، طرح قرارگاه برای ادامه توسعه صنایع پایین‌دست ادامه یافت. تصمیم گرفته شد در مجاورت این پالایشگاه، یک مجتمع پتروپالایشگاهی احداث شود که کلنگ آن توسط فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به زمین خورد.
به گفته مسئولان سپاه، این پتروپالایشگاه را قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء و با بهره‌گیری کامل از دانش داخلی در ۱۸ کیلومتری شمال غرب بندرعباس در کنار بزرگ‌ترین پالایشگاه ایران می‌سازد. سردار حسین سلامی، فرمانده کل سپاه در مراسم کلنگ‌زنی این پروژه با بیان اینکه قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء بیش از ۲۲۰ طرح و پروژه بزرگ زیرساختی در کشور را در دست ساخت دارد، اظهار کرد: ساخت پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس که کشورمان را از واردات بنزین و دیگر میعانات گازی بی‌نیاز کرد نیز به همت قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء صورت گرفت و این پتروپالایشگاه نیز دستاورد باارزش دیگری در مسیر افزایش خودکفایی و استقلال میهن اسلامی‌مان خواهد بود.
فرمانده کل سپاه افزود: با ساخت پتروپالایشگاه در بندرعباس، خودکفایی و استقلال اقتصادی کشور شکل می‌گیرد.   قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء پیشقراول شکستن فشار‌های اقتصادی و تحریم‌ها علیه کشورمان بوده است و امروز نیز با اتکا بر نیروی جوان، متعهد و انقلابی خویش که برآمده از آحاد ملت ایران است، برگ زرین دیگری را در تکمیل زنجیره ارزش‌آفرین در صنعت نفت رقم خواهد زد.
مطالبه رهبر انقلاب
سعید محمد، فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز در این مراسم با بیان اینکه ساخت این پتروپالایشگاه از مطالبات اصلی رهبر معظم انقلاب اسلامی بوده است، خاطرنشان کرد: در تمامی مراحل طراحی و ساخت این پتروپالایشگاه تمام ایرانی، در تعامل با دولت عمل کرده‌ایم تا بتوانیم ظرفیت‌های کامل ملی را در خدمت تقویت اقتصاد و استقلال کشورمان قرار دهیم.
وی عنوان داشت: این پتروپالایشگاه را در مجاور پالایشگاه بزرگ نفت ستاره خلیج فارس بنا نهاده‌ایم تا بتواند با ظرفیت ۱۲۰‌هزار بشکه میعانات گازی در روز، مکمل فاز‌های پارس جنوبی باشد و خوراک خود را نیز که مواد اولیه صنعت در زمینه‌های مختلف بهداشتی، شوینده، پت و نساجی است به سرعت در اختیار چرخه داخل و سپس برای صادرات قرار دهد.
این پتروپالایشگاه با سرمایه ۴۶۰‌میلیون دلار با همکاری مشترک قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء و بخش خصوصی بنا نهاده شده و قرار است طی ۲۴ ماه ساخته شود و مورد بهره‌برداری قرار گیرد. سپاه با کمک قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء بیش از ۲۲۰ طرح زیرساختی بزرگ کشور را در دست اجرا دارد و با وجود تحریم‌ها اجازه توقف هیچ کدام از این طرح‌ها را نمی‌دهد.
سود ۲ برابری پتروپالایشگاه
گفتنی است پتروپالایشگاه‌ها طی یک دهه اخیر مورد توجه بسیاری از کشور‌های صنعتی جهان قرار گرفته است که با توجه به ثروت منابع در ایران، بسیاری معتقدند ایران باید به این سمت حرکت می‌کرد. به عنوان نمونه، چندی پیش مرکز پژوهش‌های مجلس با انتشار گزارشی با عنوان «پتروپالایشگاه‌ها و اهمیت آن‌ها در تکمیل زنجیره ارزش نفت و بررسی وضعیت آن در ایران»، با تأکید بر اینکه احداث پتروپالایشگاه‌ها یکی از مهم‌ترین راهکار‌های جلوگیری از تأثیرپذیری شدید اقتصاد از نوسانات قیمت و دستیابی به حاشیه سود بسیار بالاتر و رونق اقتصادی است، پیشنهاد داد طرح‌های جدید به شکل پتروپالایشگاه تعریف شوند. این در حالی است که حاشیه سود ناخالص پتروپالایشگاه‌ها نسبت به یک پالایشگاه بیش از دو برابر است که جذابیت اقتصادی آن را افزایش می‌دهد. یافته‌های پژوهشگران نشان می‌دهد ایجاد پتروپالایشگاه با واحد‌های کروسین کراکر و نفتا کراکر بهترین بازگشت سرمایه را خواهد داشت.
همچنین مطالعات نشان می‌دهد الگوی فرآیندی تولید آروماتیک‌ها در پتروپالایشگاه باعث افزایش نرخ بازگشت سرمایه به بیش از ۳۱‌درصد می‌شود.
امروزه دنیا به سمت ادغام فرآیند‌های پالایش و پتروشیمی در مجتمع‌های پتروپالایشگاهی حرکت کرده که از صرفه اقتصادی بالاتری نسبت به پالایشگاه برخوردار است. فرآورش نفت خام در یک پتروپالایشگاه شامل تبدیل نفت خام در فرآیند‌های پالایشی به مشتقات سوختی از جمله بنزین، گازوئیل، سوخت جت و نفت کوره است، اما از محصولاتی نظیر LPG و نفتا هم می‌توان برای توسعه بخش پتروشیمیایی این واحد‌ها بهره برد و ده‌ها محصول پتروشیمیایی در این زمینه تولید کرد.