روزنامه ابتکار
1399/07/15
عروسک‌های تلویزیونی باید چه مشخصاتی داشته باشند؟ زیبا، بدساخت، زشت!
گروه فرهنگ و هنر – برای بچه‌های دهه 60 برخی برنامه‌های کودک تلویزیون در عین آموزنده بودن بسیار ترسناک بودند. سمندون، چاق و لاغر و.... اما هرچه پیش آمدیم برنامه‌های تلویزیونی بیشتر مناسب سن کودکان شدند. خصوصا عروسک‌ها از لحاظ زیبایی‌شناسی سر و شکل مناسب‌تری پیدا کردند. گرچه از عروسک‌ها تنها در برنامه‌های کودکان استفاده نمی‌شود اما باز هم زیبایی‌شناسی در ساخت عروسک‌های تلویزیونی اهمیت بسیاری دارد. به تازگی عروسکی در یکی از شبکه‌های تلویزیونی در یک برنامه صبحگاهی نشان داده شد که واکنش‌های بسیاری را به دنبال داشت.نوستالژی‌های تلویزیونی بسیاری از بزرگسالان امروز که کودکی‌شان را در دهه 60 و اوایل دهه 70 می‌گذراندند مربوط میشود به چند کارتون و برنامه عروسکی که با تمام علاقه‌ای که به آنها دارند، اما همچنان با عنوان برنامه‌های ترسناک از آنها یاد می‌کنند. برنامه‌هایی مثل کارتون کوتلاس، سریال سمندون، عروسک‌های سریال چاق و لاغر و چند برنامه عروسکی دیگر. اما رفته رفته برنامه‌سازان تلویزیونی بیشتر به فکر افتادند تا برنامه‌ها به جز محتوا از لحاظ ظاهری و زیبایی‌شناسی هم مطابق سن کودکان باشند. عروسک‌ها کم‌کم جای ثابتی در برنامه‌های تلویزیونی پیدا کردند و عروسک‌سازان هم تلاش کردند ضمن فانتزی بودن ظاهر عروسک‌ها، بچه‌ها از آنها خوششان بیاید و به‌نظرشان بامزه و جذاب باشند. نمونه موفق این عروسک‌ها در طول این سال‌ها تمامی عروسک‌های سری کلاه‌قرمزی، زی‌زی‌گولو، عروسک چرا، سنجد و بی‌شمار عروسک دیگر است. البته عروسک تنها در برنامه‌های کودکان مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. مثلا «جناب خان» شخصیتی عروسکی است که در برنامه شبانه «خندوانه» ایفای نقش می‌کرد اما با وجود استفاده از بزرگنمایی در ساخت عروسک‌ها بازهم زیبایی‌شناسی نکته مهمی است که حتی در برنامه‌های بزرگسالان نیز باید مورد توجه قرار بگیرد. اما چند روزی است که یک عروسک تلویزیونی بسیار خبرساز شده و سیل انتقادها را به صدا و سیما برای استفاده از این عروسک را روانه کرده است. در یکی از آیتم عروسکی برنامه تلویزیونی «خوشبخت» در شبکه قرآن از این عروسک استفاده شده بود. پرویز امیری، تهیه‌کننده و طراح عروسک اما در این‌باره توضیحاتی داد. او با تاکید بر اینکه مخاطب آیتم نمایشی برنامه بزرگسالان‌اند و این فرم از برنامه‌سازی و استفاده از عروسک سال‌ها است در شرکت‌های بزرگ تلویزیونی دنیا به کار می‌رود، افزود: شیوه‌های مختلف استفاده از عروسک‌های ماپت در شبکه‌های تلویزیونی دنیا مورد استفاده قرار گرفته و این نوع استفاده یک نگاه خلاقانه به موضوعات است زیرا عروسک در این فضا یک کاریکاتور متحرک است و قرار نیست که زیبا باشند باید پیام و مفاهیم را به راحتی منتقل کنند.
امیری با بیان اینکه ساخت یک عروسک خانم در یک برنامه مستلزم این است که عروسک پوشش و حجاب داشته باشد، تصریح کرد: هدف این برنامه تمسخر حجاب و پوشش نبوده بلکه موضوع کلی برنامه و نمایش عروسکی انتقاد از سبک زندگی خانواده‌ها و رفتارهای درون خانواده در قالب طنز است.
وی با تاکید بر اینکه سبک کار استفاده از ماپت است، افزود: عروسک‌ها باید در قالب یک کاریکاتور پیام را منتقل کنند اما منتقدین بدون توجه به موضوع برنامه و مخاطب آن، صرفاً از ظاهر و پوشش عروسک انتقاد کرده‌اند.
اما عادل بزدوده که ساخت عروسک‌های خاطره انگیزی همچون «زیزی گولو» و «پسر خاله» را در کارنامه هنری اش دارد و در طراحی و ساخت عروسک‌های «شهر موش‌ها» و «خونه مادربزرگه» هم مشارکت داشته است، اعتقاد دارد تهیه‌کنندگان صدا و سیما اطلاعی و آگاهی در مورد عروسک ندارند. او در گفت‌وگویی گفته است: متاسفانه من شدیدا به این مساله اعتراض دارم، بزرگوارانی که به عنوان تهیه‌کننده در صداوسیما کار می‌کنند، اطلاع و آگاهی از عروسک ندارند. عروسک یک فلسفه بسیار همزاد با انسان و کره زمین دارد. تاثیرپذیری و همذات پنداری، شاخصه‌های بسیار مهمی است که در فرهنگ‌های مختلف جا باز کرده است. اگر از این مساله اطلاعات دقیقی نداشته باشند میشود یک عارضه بسیار بزرگ. مطمئنا در این قضیه تهیه‌کننده و برنامهریز نقش مهمی دارد که باید توجه کند با چه آیتم و با چه ابزاری برای کودک و نوجوان تولید محتوا کند.
او با بیان اینکه «برای ساخت عروسک انتخاب یک چهره مهم است و ساخت و ساز آن چهره فوق‌العاده مهم است»، ادامه داد: مهم است که ما به چه کسی می‌گوییم عروسک بسازد و آن عروسک چه پیام‌هایی را می‌تواند به درستی ارسال کند و به درستی میان بینندگان و شنوندگان تاثیرگذار باشد.
این عروسک ساز و عروسک گردان با بیان اینکه باید نوع عروسک، نوع مخاطب شناسی‌اش، نوع تاثیرگذاری و اهداف آن دقیقا مشخص شود، یادآوری کرد: من و دوستانی که خالق عروسک‌های «شهر موش‌های ۱و۲» و «خانه مادر بزرگه» و دیگر عروسک‌ها هستیم تمام این مسائل را شدیدا رعایت می‌کردیم. اگر قرار بود که یک عروسک خُل و چِل بسازیم، نمی‌آمدیم این افراد را مسخره کنیم که به شدت عارضه خطرناکی است. در بین مخلوقات خداوند کسانی هستند که ایراد دارند اما ما حق نداریم به قصد توهین، عروسک بسازیم. چه برای نقش منفی زن و چه مرد و چه بچه نباید این کار را کرد؛ پیرمردها و پیرزن ها را هم نباید مسخره کرد. اگر به قصد مسخره کردن این اتفاق افتاده است، واقعا فاجعه است. باید یقه تمام برنامه‌سازان آن کار گرفته شود و مراجع ذی‌صلاح پیگیری کنند و بگویند وقتی شما می‌خواهید یک آدم بد را معرفی کنید آن آدم بد باید با صورت بد معرفی شود؟! طبیعتا نه. کار خطرناکی است؛ شکستن تمام هنجارهای اجتماعی و جامعه‌شناختی است.
بزدوده خطاب به تهیه‌کنندگان این حوزه گفت: شناخت مهم است که متاسفانه بعضی از دوستان بزرگوار به عنوان تهیه‌کننده، شناختی از دنیای نمایش عروسکی ندارند و انتخاب‌هایشان هم شدیدا غلط است. فقط می‌گویند ما فلان قدر پول داریم حالا چه کسی را برای ساخت عروسک صدا کنیم؟ این در حالی است که پشت عروسک، فرهنگ و فلسفه خوابیده است.
سازنده عروسک «پسر خاله» با تاکید بر اینکه کریه‌المنظر ساختن عروسک‌ها درست نیست، توضیح داد: این مهم است که من کریه‌المنظر نسازم؛ مثلا پسر خاله و کلاه قرمزی کریه المنظر نیستند اما اشتباهاتی می‌کنند. چهره زننده و رقت‌باری ندارند اما شیطنت‌های خردسالان را انجام می‌دهند. با نگاه بزرگسالانه این عروسک ساخته شده و در فضا و ذهنیت کودک و نوجوان زنده شده و نقشش را بازی می‌کند. یک مجری هم هست که کارهایشان را اصلاح می‌کند.
بزدوده با اشاره به عروسکی که به تازگی انتقادهایی را به همراه داشته است، گفت: نمی‌دانم این عروسک به چه قصدی و در چه برنامه‌ای ساخته شده و آن برنامه چه اهدافی دارد. این‌ها همه مهم است. حتی ممکن است عروسکی با چهره نازیبا بسازند تا بگویند زیبایی دلیل بر خوب بودن نیست. ممکن است کسی زیبا نباشد اما دل پاک و منزهی داشته باشد. اما این نوع شکل و شمایل در تلویزیون ما با خطر مواجه میشود، زیرا ذهنیت بچه‌ها به این سمت می‌رود که این عروسک زشت است و خاطره بدی را در ذهن کودک و نوجوان ایجاد می‌کند که تعویض آن در ذهن بچه‌ها کار سختی خواهد بود و تاثیرگذاری عروسک هم به درستی انجام نمی‌شود. آن صورت نازیبا هم برای همیشه در ذهن بچه‌ها نقش می‌بندد.
سایر اخبار این روزنامه
بستری شدن دوباره استاد آواز ایران، دوستدارانش را نگران کرد
اخبار ضد و نقیض از حال استاد شجریان
جلال خوش‌چهره
ایرانیان و جنگ قره‌باغ
ترکیه در معادلات جدید منطقه نقشآفرینی می‌کند؟
نبرد اردوغان و بن سلمان در میدان قره‌باغ
عروسک‌های تلویزیونی باید چه مشخصاتی داشته باشند؟
زیبا، بدساخت، زشت!
صعود شاخص تا سقف قبلی حتمی است
اصلاح ۵۰ درصدی بورس در برابر رشد ۵۰ درصدی دلار!
بدهکاری یک کشور شاخص منفی برای رشد اقتصادی نیست
قدرت‌های اقتصادی بر بام بدهی جهانی
افزایش تعداد بیماران بدحال و کمبود تخت بیمارستان‌ها از وضعیت قرمز کرونا خبر می‌دهد
رقص مرگ روی موج سوم کرونا
رئیس قوه قضائیه: جنگ اقتصادی سال‌هاست که به کشور ما تحمیل شده است
طرح موضوع پرداخت غرامت حادثه هواپیمای اوکراینی در جلسه آینده سران قوا
خطیب‌زاده اعلام کرد
تعرض به مرزها؛ خط قرمز ایران
باقری کنی:
۴۶ شخصیت آمریکایی دخیل در تحریم‌ها تعقیب قضایی می‌شوند
پاسخ بشار اسد به خواست ترامپ برای ترور او
بیماری دونالد ترامپ و پیش‌بینی‌ها درباره آینده قدرت در آمریکا
